Słabniewicz Andrzej (1722–1786), jezuita, profesor teologii i matematyki, rektor szkół wydz. wołyńskiego. Ur. 24 X na Rusi Czerwonej.
Po ukończeniu retoryki S. wstąpił w Krakowie do zakonu jezuitów 22 VIII 1742 z zamiarem pozostania bratem zakonnym. Wybitnie uzdolniony, pod koniec dwuletniego nowicjatu, odbywanego pod kierunkiem rektora i magistra nowicjatu Józefa Kobielskiego, zdecydował się na studia przygotowujące do kapłaństwa. Dn. 28 VI 1744 przyjął niższe święcenia w seminarium nauczycielskim i bez specjalnego przygotowania został skierowany do nauczania infimy i gramatyki w Grudziądzu. Po kilku miesiącach praktyki nauczycielskiej odbył trzyletnie studia filozoficzne w Kaliszu pod kierunkiem Macieja Szembeka (1744–7). Uczył potem infimy w Kaliszu (1747–8) i gramatyki w Gdańsku (1748–9), następnie przeszedł dwuletnie studia matematyczne we Lwowie pod kierunkiem Michała Radziminowskiego (1749–51). Czteroletnie studia teologiczne odbył w Lublinie (1751–5), gdzie w r. 1754 przyjął święcenia kapłańskie. Swoją formację zakończył rocznym studium duchowości i prawa zakonnego (tzw. trzecią probacją) w Jarosławiu pod kierunkiem Wojciecha Bystrzonowskiego (1755–6).
Wg oceny wewnątrzzakonnej miał wielkie zdolności, dojrzały sąd, wystarczającą roztropność, ale tylko przeciętne doświadczenie, dlatego też nadawał się przede wszystkim do wykładania nauk spekulatywnych oraz kierowania szkołami. W r. szk. 1756/7 pracował jako profesor retoryki w Brześciu nad Bugiem; prowadził tu kronikę kolegium i opiekował się Kongregacją Mariańską uczniów. Następnie wykładał przez rok studentom jezuickim i świeckim matematykę i etykę we Lwowie (1757–8). W chwili otwarcia Akad. Lwowskiej w r. 1758 nadano mu stopień doktora filozofii i zlecono przeprowadzenie dwuletniego, skróconego kursu filozofii dla słuchaczy świeckich (1758–60). Dn. 11 XII 1759 odbyły się w Akademii pierwsze promocje doktorskie dla świeckich i S. nadał tytuł doktora filozofii kilku studentom. Równocześnie kierował Bractwem Serca Jezusowego. Od kwietnia 1760 prowadził wykłady z filozofii przyrody w Akad. Lwow. (tekst wykładów – Dissertationes physicae, w B. Kapucynów w Kr., rkp. 122). We Lwowie złożył 2 II 1760 uroczystą profesję czterech ślubów zakonnych. Następnie został skierowany do nauczania kleryków jezuickich. Wykładał w Krzemieńcu (1760–3) trzyletni kurs filozofii (logika, fizyka z matematyką, metafizyka z etyką) i równocześnie opiekował się klerykami, biblioteką i Bractwem Opatrzności Boskiej. Drugi pełny kurs filozofii (1763–5) rozpoczął w Łucku (wykłady z r. 1764 Metaphysica seu prima et generalis Philosophia Ontologiam, Psychologiam et Theologiam naturalem complectens, w B. Seminarium Duchownego w L., rkp. 203). Kierował tu bractwem Dobrej Śmierci i Opatrzności Boskiej. Po przeniesieniu studiów filozoficznych z Łucka do Krasnegostawu, przeprowadził w tym kolegium ze swymi studentami trzeci rok filozofii, czyli metafizykę (1765/6).
W r. 1766 S. został ponownie skierowany do kolegium w Łucku; tam podjął na rok obowiązki misjonarza dworskiego, prawdopodobnie u Feliksa Czackiego w Porycku, jako wychowawca jego syna Michała. Następnie wykładał w Łucku klerykom jezuickim teologię moralną i prawo kanoniczne (1767–9) oraz opiekował się Bractwem Serca Jezusowego. W r. 1769 został przeniesiony do Przemyśla, gdzie do r. 1771 wykładał klerykom diecezjalnym teologię scholastyczną i polemiczną (wykładany w r. akad. 1770/1 Tractatus theologicus de sacramentis, w Arch. Prow. Mpol. TJ w Kr., rkp. 184). W r. 1771 powrócił znów do Łucka, gdzie wykładał klerykom jezuickim teologię scholastyczną i polemiczną oraz opiekował się miejscową biblioteką.
W Łucku zastała S-a w listopadzie 1773 kasata zakonu. Po jej przeprowadzeniu pozostał tam na stanowisku profesora. W 1. poł. czerwca 1774 KEN mianowała go prefektem szkoły. Starał się energicznie podtrzymać jej istnienie, zagrożone wskutek braku wystarczających środków na utrzymanie nauczycieli i zmniejszającej się liczby uczniów. W obszernym raporcie przedstawił KEN swoje postulaty, ale bez rezultatu. W końcu lipca t.r. nastąpił wyjazd profesorów z Łucka, na miejscu pozostał tylko S. z jednym towarzyszem. Dopiero po przybyciu wizytatorów Adama Jakukiewicza i Franciszka Zabłockiego w październiku 1774 została wznowiona działalność szkoły. Jako prefekt szkoły wojewódzkiej pracował S. w Łucku do r. 1775, pełniąc równocześnie obowiązki nauczyciela matematyki. W r. 1775 szkoła została zdegradowana do stopnia szkoły powiatowej. Do r. 1781 uczyli w niej wyłącznie eks-jezuici pod kierunkiem S-a.
Przy reorganizacji w r. 1781 szkoła została podniesiona znowu do rzędu szkół wydziałowych, a S. otrzymał patent na rektora wydz. szkolnego łuckiego i w tym charakterze 5 IX 1781 zaprzysiągł w Warszawie Projekt Ustaw KEN. Wskutek jednak pożaru Łucka w t.r. szkoła pozostała nadal niższą, a wydz. łucki przemianowano na wołyński, ustanawiając siedzibę rektora wydziału w Krzemieńcu. Rektorem tego wydziału był S. aż do swej śmierci, rezydował wszakże nadal w Łucku. Obowiązki spełniał sumiennie, co potwierdzili zgodnie wszyscy wizytatorowie. Sam gorliwie wizytował podległe sobie szkoły podwydziałowe i parafialne, m. in. w Dubnie (1782), Beresteczku i Zasławiu (1783, 1785). Składał raporty o stanie szkolnictwa wołyńskiego. Wykazywał również aktywność w duszpasterstwie i został mianowany kanonikiem łuckim. W grudniu 1785 zapadł niebezpiecznie na zdrowiu, zmarł 26 II 1786 w Łucku.
Encyklopedia wiedzy o jezuitach na ziemiach Polski i Litwy 1564–1995, Oprac. L. Grzebień, Kr. 1996; Słown. Pol. Teologów Katol., IV 104–5; – Gadacz K., Katalog rękopisów bibliotecznych prowincji krakowskiej Zakonu OO. Kapucynów 1600–1900, „Archiwa, Biblioteki i Muz. Kośc.” R. 7: 1963 s. 181 (przypisuje błędnie S-emu autorstwo dwóch rękopisów, wykładów filoz. w Krasnymstawie); Lewicki J., Ustawodawstwo szkolne za czasów Komisji Edukacji Narodowej (1773–1793), Kr. 1925 s. LXXVI, 176, 196; Mrozowska K., Walka o nauczycieli świeckich w dobie Komisji Edukacji Narodowej na terenie Korony, Wr. 1956 s. 192, 214; Pohoska H., Wizytatorowie generalni Komisji Edukacji Narodowej, L. 1957 s. 15; Poplatek J., Komisja Edukacji Narodowej. Udział byłych jezuitów w pracach Komisji Edukacji Narodowej, Kr. 1973; Wierzbowski T., Szkoły parafialne w Polsce i na Litwie za czasów Komisji Edukacji Narodowej 1773–1794, W. 1921 s. 55, 118, 119, 129, 159, 194–5; – Hołowczyc S., Raport wizyty generalnej południowo-wschodnich wydziałów szkolnych w r. 1782, Wyd. W. Wisłocki, „Arch. do Dziej. Liter. i Oświaty w Pol.”, Kr. 1878 I 30–2; Komisja Edukacji Narodowej i jej szkoły w Koronie 1773–1794, Wyd. T. Wierzbowski, W. 1906–15 z. 23 s. 134, 137, 142, 160, 166, 168, z. 24 s. 88–90, z. 26 s. 59–60, 88–9, z. 27 s. 56–8, z. 28 s. 20, z. 37 s. 21, z. 39 s. 233; Protokoły posiedzeń Komisji Edukacji Narodowej 1786–1794, Oprac. T. Mizia, Wr. 1969; Protokoły posiedzeń Komisji Edukacji Narodowej 1773–1785, Oprac. M. Mitera-Dobrowolska, Wr. 1973; Raporty Szkoły Głównej Koronnej o generalnych wizytatorach szkół Komisji Edukacji Narodowej 1787–1793, Wyd. K. Mrozowska, Wr. 1981; – Arch. Rom. SI: Pol. 27–32, 38–42 (katalogi trzyletnie z l. 1743–70), Pol. 46, 49 (katalogi roczne z l. 1743–73); B. Czart.: rkp. 818 s. 93–94 (Suplika profesorów szkół łuckich); B. Jag.: rkp. 2679 k. 18v. (Promoti ad sacros ordines); B. Ossol.: rkp. 567 s. 316–326 (Dispositio personarum 1770/71); Nazionalbibliothek w Wiedniu: rkp. 11988 s. 811 (Historia Collegii Leopoliensis).
Ludwik Grzebień