Łopuski (Łopucki) Antoni h. Ślepowron, krypt. A. L., A. L.*** (1747–1785), konfederat barski, tłumacz, autor pism politycznych. Pochodził z rodziny wywodzącej się ze wsi Łopusze w ziemi drohickiej. Ur. zapewne w majątku dziedzicznym Serebryszcze w ziemi chełmskiej, był synem Józefa, skarbnika, pisarza grodzkiego chełmskiego w r. 1742 i t. r. posła na Krym, a następnie miecznika, podsędka i podstarosty chełmskiego (zm. 1766), oraz Ludwiki z Lubańskich. Jako porucznik regimentu pieszego Buławy Polnej Kor. podpisał w czerwcu 1767 w Radomiu, w charakterze konsyliarza ziemi chełmskiej, akt konfederacji, a następnie brał udział w obradach Generalności przeniesionej do Warszawy. Dn. 24 VII 1769 został konsyliarzem czernihowskim konfederacji barskiej. W Krakowie podpisał wraz z innymi konsyliarzami i marszałkami 10 X uniwersał przeciwko dysydentom, a 18 t. m. «protestację» przeciwko posłowi pruskiemu G. Benoitowi. Był obecny przy zorganizowaniu Generalności w Białej i 13 XI, jako reprezentant woj. czernihowskiego, zaprzysiągł jej wierność. Brał następnie udział w posiedzeniach Rady Najwyższej w Białej, Preszowie (od stycznia 1770 do września 1771) i Cieszynie. Był wyrazicielem polityki Adama Krasińskiego, ale bliskie kontakty utrzymywał również z opozycyjną grupą wesslowską. Wszedł do powołanej 1 II 1770 Komisji Skarbowej, zmienionej następnie w Radę Ekonomiczną, i pracował w niej aż do upadku konfederacji. W końcu stycznia 1772 z ramienia Generalności wyjeżdżał do posła francuskiego D. F. Duranda w Wiedniu w sprawie subsydiów pieniężnych. Dn. 17 VI podpisał w Żylinie akt przekazujący uprawnienia Generalności zmniejszonemu gronu członków, którzy udawali się za granicę. Sam również wyjechał na emigrację. Z Michałem Krasińskim przebywał czas jakiś w Pszczynie. Brał udział w zjeździe Generalności w Landshut w Bawarii (11–14 XII 1772).
We wrześniu 1773 bawił w towarzystwie Karola Radziwiłła w Strasburgu, w r. 1774 przebywał we Włoszech i ponownie w Strasburgu, w r. 1776 w zamku Isareck-Schloss koło Landshut w Bawarii. W końcu czerwca 1777 wrócił z orszakiem radziwiłłowskim do kraju (przez Wiedeń) i zatrzymał się wraz z księciem wojewodą w galicyjskich dobrach Radziwiłła w Żmigrodzie i w Żółkwi. Do Serebryszcz zjechał dopiero w 1. poł. 1778 r. i osiadł na gospodarstwie. Używał wówczas tytułu generała adiutanta Buławy Polnej Koronnej, ale do czynnego życia publicznego już nie wrócił. Ł. należał do wolnomularstwa (odnotowane pod r. 1781 członkostwo II stopnia trzech niższych lóż wileńskich). Cieszył się wśród współpowietników szacunkiem jako «posiadający wielu nauk wiadomość» (F.*** W.***) i, obok gospodarowania, zajmował się literaturą.
Ł. przekładał z francuskiego powieści i dramaty. Pierwszy przekład: M. J. Riccoboni „Listy milady Julii Katesby do milady Heleny Kambley przyjaciółki swojej”, powstał zapewne jeszcze przed powrotem do Serebryszcz; pracował nad nim Ł. razem z «najpoufalszym przyjacielem» i wydał go (bezimiennie) już w r. 1778 (wyd. 2. 1793). Następnym znanym przekładem jego pióra była drama L. S. Merciera „Zeneval”, wystawiona w teatrze warszawskim w r. 1784, ale wydana już po jego śmierci w r. 1786 z błędnie podanym imieniem tłumacza (Józef) oraz z dedykacją wydawcy (J. Baudouina?) adresowaną do przyjaciół pisarza Anny i Wojciecha Suchodolskich (Suchodolski był towarzyszem konfederackim i emigracyjnym Ł-ego). Kolejne prace przekładowe autora, wydane po jego śmierci z rękopisów pozostałych u przyjaciół, to: M. J. Riccoboni „Kobieta jakich mało” (1785, wyd. 2. 1792), Marné de Morville (?) „Podwiązka, przypadki zabawne z francuskiego” (1790) i „Eurylla, powieść” (1790, z przedmową wydawcy i właściciela rękopisu F.*** W.***). Wg informacji współczesnych przełożył nadto powieść F. Th. M. de Baculard d’Arnaud „Adelson i Sylwani”, lecz tłumaczenie to nie zostało ogłoszone. Prócz wymienionych przekładów, interesujących wyborem autorów i tytułów, choć artystycznie miernych, pozostawić miał rękopisy nie znanych bliżej prac, najpewniej politycznych, które «dla pewnych przyczyn» (F.*** W.***) nie mogły być współcześnie ujawnione. Pisał też zapewne poezje, gdyż osiemnastowieczne odpisy przekazują parę wierszy opatrzonych jego nazwiskiem (Szczęśliwość chłopków, Różnica między miłością i przyjaźnią). Zmarł Ł. w Serebryszczach w r. 1785 i pochowany został w kościele reformatów w Chełmie. Jak się wydaje, rodziny nie założył.
Estreicher; Nowy Korbut (Oświecenie), VI 1–2; Bernacki L., Teatr, dramat i muzyka za Stanisława Augusta, Lw. 1925 II; Rudnicka J., Bibliografia powieści polskiej 1601–1800, Wr. 1964; Enc. Org.; W. Enc. Ilustr.; Boniecki, (błędna data śmierci 1788); Neue Genealogisch-Historische Nachrichten, Leipzig 1773 s. 677; Uruski; – Gubrynowicz B., Romans polski za panowania Stanisława Augusta, Lw. 1904; Konopczyński W., Konfederacja barska, I–II; Kraushar A., Książę Repnin i Polska, Kr. 1897 I 310, 398; Małachowski-Łempicki, Wykaz pol. lóż wolnomularskich; Michalski J., Schyłek konfederacji barskiej, Wr. 1970; Pułaski K., Szkice i poszukiwania historyczne, Lw. 1909 IV; Sinko Z., Powieść zachodnioeuropejska w kulturze literackiej polskiego oświecenia, Wr. 1968; – F.*** W.***, (Przedm. do) Eurylla, powieść. Myśl wyjęta z angielskiego przez A. Ł-ego, W. 1790; Korespondencja ks. K. S. Radziwiłła wojewody wileńskiego „Panie Kochanku” 1762–1790, Wyd. K. Waliszewski, Kr. 1888 s. 102; Puttkamer J. A., Krótkie zebranie okoliczności..., Wyd. W. Konopczyński, Arch. Kom. Hist. PAU, Kr. 1930 XIV; Z pamiętnika konfederatki księżnej Teofili z Jabłonowskich Sapieżyny, Wyd. W. Konopczyński, Kr. 1914; – AGAD: rkp. Arch. Radziwiłłów V, t. 189 nr 8930 (listy z 1774–9 do K. S. i H. Radziwiłłów), nr 7965; B. Czart.: rkp. 948 s. 117 (kopia listu z 23 III 1770 od Dzierżanowskiego); B. Jag.: rkp. nr 3050 s. 46, 394, nr 6672 s. 123, 126–9; B. Kórn.: rkp. 2119 (listy do J. Zaremby z 1772); B. Ossol.: rkp. nr 25/II k. 66v.–67, nr 365/II 21 k. 39r.–v., nr 1079/III 4 k. 21r.–v. (odpisy Mowy mianej na sesji konfederackiej w W. 1767), nr 3334/I s. 180–1 (odpisy wierszy).
Elżbieta Aleksandrowska