INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY
iPSB
  wyszukiwanie zaawansowane
 
  wyszukiwanie proste
 
Biogram Postaci z tego okresu

Dominik Krzywoszewski  

 
 
1787-08-04 - 1851-06-22
 
Biogram został opublikowany w 1970 r. w XV tomie Polskiego Słownika Biograficznego.
 
 
 
Spis treści:
 
 
 
 
 

Krzywoszewski Dominik (1787–1851), prawnik, adwokat. Syn Pawła i Agnieszki z Matyrskich, ur. 4 VIII na Grodzieńszczyźnie. Po ukończeniu szkoły w Szczuczynie studiował prawo na Wydziale Nauk Moralno-Politycznych Uniw. Wil. Był prezesem Tow. Nauk Moralnych, zawiązanego przy uniwersytecie. W czerwcu 1808 r. otrzymał dyplom magistra praw i przeniósł się do Warszawy, gdzie rozpoczął pracę w biurze ministra sprawiedliwości Feliksa Łubieńskiego. Jednocześnie jesienią 1808 r. zapisał się do nowo otworzonej Szkoły Prawa. W sądownictwie awansował niezwykle szybko. Był asesorem przy Sądzie Kryminalnym departamentu warszawskiego i kaliskiego, następnie asesorem przy Trybunale Cywilnym I. Instancji departamentu warszawskiego. Kiedy w listopadzie 1815 r. Sąd Najwyższej Instancji rozpoczął swe czynności, K. został przy nim mianowany jednym z 24 mecenasów. W l. 1815–21 należał do wolnomularstwa polskiego jako członek kapitularnej loży «Rycerze Gwiazdy» i członek czynny loży «Świątynia Minerwy». Znajomość form organizacyjnych masonerii miała mu się przydać w pracy zawodowej. W czerwcu 1824 r. K. występował jako obrońca Ignacego Dobrogoyskiego w Sądzie Wojskowym nad W. Łukasińskim. Złożył tam dowody odwagi i talentu. Starał się podciągnąć wszystkie związkowe poczynania oskarżonych pod organizację wolnomularstwa narodowego z okresu przed zakazem towarzystw tajnych. Żądał wyroku uniewinniającego w myśl zasady «nullum crimen sine lege, nulla poena sine crimine». Podobnie zdecydowane stanowisko zajął wiosną 1828 r. w czasie Sądu Sejmowego w swej znanej Obronie za Sewerynem Krzyżanowskim, podpułkownikiem gwardii, obwinionym o zbrodnię stanu (W. 1828). Odrzucając wyniki dochodzeń Komitetu Śledczego, który – powołany wbrew ustawie konstytucyjnej – wymuszał zeznania z pogwałceniem wszelkich form prawa, K. oparł się wyłącznie na śledztwie przeprowadzonym przez Delegację Sądu Sejmowego. Występował energicznie w sprawie wszystkich oskarżonych i żądał całkowitego uwolnienia od zarzutów najciężej obwinionego S. Krzyżanowskiego. Śmiałe i bezkompromisowe wystąpienie K-ego było szeroko komentowane w społeczeństwie warszawskim, budząc powszechne uznanie. Specjalną uwagę zwrócił na nie N. Nowosilcow.

Przez wiele lat K. należał do zarządu Tow. Wyrobów Zbożowych, pierwszego w Król. Kongres, towarzystwa akcyjnego, które powstało w r. 1825 w celu eksportu mąki polskiej na rynki zagraniczne. Współpracował tam zarówno z przedstawicielami arystokracji, jak i sfer mieszczańskich, do których zbliżył się przez małżeństwo zawarte w r. 1816 z Magdaleną Köhler (Koehler), reprezentantką zamożnej rodziny kupieckiej. Po wybuchu powstania listopadowego K. zainicjował poszukiwania W. Łukasińskiego, którego jednak zdążono już uprowadzić z Warszawy. K. odgrywał wówczas dużą rolę w samorządzie stolicy. Zasiadał w Radzie Ogólnej, która kierowała całokształtem spraw miejskich. Następnie, jako najbliższy pomocnik i powiernik wiceprezydenta Warszawy Tomasza Łubieńskiego, objął również wydział policji (18 XII 1830). Miał faktycznie dużą władzę, kierował po dyktatorsku powołanymi 30 XII 1830 r. nowymi władzami miejskimi. Uczestniczył w akcji politycznej wymierzonej przeciwko Klubowi Patriotycznemu. Ściśle związany z grupą F. K. Lubeckiego, nie wierzył w pomyślny wynik powstania. W styczniu 1831 r., w związku z ustąpieniem T. Łubieńskiego, wycofał się z władz miejskich. Po upadku powstania – zasłaniając się stanem zdrowia – nie występował jako obrońca w procesie P. Wysockiego. W r. 1836 ustąpił ze stanowiska mecenasa przy Sądzie Najwyższej Instancji i osiadł na stałe w swym majątku Drwalewie koło Grójca, gdzie zmarł 22 VI 1851 r.; pochowany w krypcie tamtejszego kościoła. Miał trzech synów, z których Dominik zmarł w młodym wieku, Władysław był ojcem znanego literata Stefana (zob.), najmłodszy Bolesław odziedziczył rodzinny Drwalew.

 

Portret (przez A. Kokulara), własność gen. dra Witolda Horodyńskiego; – Estreicher; Uruski, (błędnie); – Askenazy Sz., Łukasiński, W. 1929 II; Bieliński, Uniw. Wil., III; Bortnowski W., Walka o cele powstania listopadowego, Ł. 1960 s. 55; Harbut J. S., Noc listopadowa…, W. 1926; Kołodziejczyk R., Piotr Steinkeller, W. 1963; Kraushar A., Mecenasi warszawscy w obronie członków Towarzystwa Patriotycznego, W. 1920 s. 3, 9, 14; Łepkowski T., Warszawa w powstaniu listopadowym, W. 1965; Łojek J., Studia nad prasą i opinią publiczną w Królestwie Polskim, W. 1966; Małachowski-Łempicki, Wykaz pol. lóż wolnomularskich; Meloch M., Studia historyczne, W. 1958 s. 43, 45, 81; Moraczewski A., Samorząd Warszawy w dobie powstania listopadowego, W. 1934 (informacje oparte na archiwaliach obecnie zniszczonych); Radziszewski H., Bank Polski, W. 1910; – Krzywoszewski S., Długie życie. Wspomnienia, W. 1947 I 3, 4, 14; Pamiętniki dekabrystów, W. 1960 III; – Kalendarzyk polityczny, (W.) 1811 s. 122; Kalendarzyk polityczny pijarski, (W.) 1812 s. 121; toż 1813 s. 127; toż 1816 s. 119; „Kur. Warsz.” 1851 nr 163, 167; „Przew. Warsz.” 1827 s. 85–6, 1829 s. 88, 94; – AGAD: Raporty policji tajnej w. ks. Konstantego, 87 k. 158, 166, 174, 245; PAP w Górze Kalwarii: Akta parafii Drwalew 1891, k. 32 nr 33.

Maria Manteufflowa

 

 
 
 
Za treści publikowane na forum Wydawca serwisu nie ponosi odpowiedzialności i są one wyłącznie opiniami osób, które je zamieszczają. Wydawca udostępnia przystępny mechanizm zgłaszania nadużyć i w przypadku takiego zgłoszenia Wydawca będzie reagował niezwłocznie. Aby zgłosić post naruszający prawo lub standardy współżycia społecznego wystarczy kliknąć ikonę flagi, która znajduje się po prawej stronie każdego wpisu.

Media

 
 
 

Postaci z tego okresu

 

w biogramy.pl

 

Fryderyk Franciszek Chopin

1810-02-22 - 1849-10-17
pianista
 

Wojciech Chrzanowski

1793-01-14 - 1861-02-26
generał dywizji WP
 

Kornel Ujejski

1823-09-12 - 1897-09-19
poeta
 
więcej  
  Wyślij materiały Wyślij ankietę
 
     
Mecenas
 
Uzywamy plików cookies, aby ułatwić Ci korzystanie z naszego serwisu oraz do celów statystycznych. Jeśli nie blokujesz tych plików, to zgadzasz się na ich użycie oraz zapisanie w pamięci urządzenia. Pamiętaj, że możesz samodzielnie zarządzać cookies, zmieniając ustawienia przeglądarki.
Informację o realizacji Rozporządzenia o Ochronie Danych Osobowych (RODO) przez FINA znajdziesz tutaj.