INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY
iPSB
  wyszukiwanie zaawansowane
 
  wyszukiwanie proste
 
Biogram Postaci z tego okresu

Jerzy Olszewski  

 
 
Biogram został opublikowany w 1979 r. w XXIV tomie Polskiego Słownika Biograficznego.
 
 
 
Spis treści:
 
 
 
 
 

Olszewski Jerzy (1913–1964), lekarz, profesor neuropatologii i kierownik Zakładu Neuropatologii Uniwersytetu w Toronto. Ur. 23 IV w Wilnie, był synem Gabriela, administratora majątku Wielkie Soleczniki koło Lidy, i Jadwigi z Łojków. Gimnazjum im. Zygmunta Augusta w Wilnie skończył jako prymus w r. 1931 i t. r. wstąpił na Wydział Lekarski Uniw. Wil., w r. 1937 uzyskał dyplom lekarza. W latach akademickich był współorganizatorem Społecznego Klubu Medyków, Związku Lewicy Akademickiej «Front»; aresztowany podczas procesu Henryka Dembińskiego, wkrótce został zwolniony. Jeszcze przed ukończeniem studiów pracował przez pewien czas w Zakładzie Leczniczo-Badawczym dla Chorych na Nowotwory prof. Kazimierza Pelczara, a po dyplomie, od 1 X 1937 do 15 XII 1939 w Klinice Neurologiczno-Psychiatrycznej jako asystent i w Instytucie Badań Mózgu, gdzie zapoznał się z badaniami nad cytoarchitektoniką, anatomią prawidłową i patologiczną oraz fizjologią mózgu.

W lecie 1939 O. wyjechał do Paryża, aby pracować w Salpêtrière, ale przed wybuchem drugiej wojny światowej powrócił do Wilna, gdzie pracował w Klinice Neurologiczno-Psychiatrycznej, później był kierownikiem zakładu dla rekonwalescentów poszpitalnych, dyrektorem i kierownikiem oddziału w Miejskim Szpitalu Neurologicznym przy ul. Witoldowej na Zwierzyńcu. Po zajęciu Wilna przez Niemców w r. 1941 był konsultantem neurologiem w niemieckim szpitalu wojskowym na Antokolu i jednocześnie kierował prywatnym gabinetem fizykoterapii na ul. Zawalnej. W końcu 1942 r. (wg Brühla) lub w końcu 1943 r. (wg Iwanowskiego i Masłowskiej) O. rozpoczął pracę w Institut für Hirnforschung und Allgemeine Biologie u O. Vogta w Neustadt, w Schwarzwaldzie. Tam nauczył się opracowywania atlasów mózgu wyższych zwierząt i ludzi. Zajmował się obserwacjami cytologicznymi nad powiązaniami zachodzącymi między jądrem, jąderkiem i ciałkami Nissla w różnego typu neuronach oraz cytoarchitektonicznymi badaniami mózgu. W r. 1947 uzyskał doktorat medycyny na uniwersytecie we Freiburgu na podstawie pracy o cytologicznych związkach zachodzących pomiędzy różnymi strukturami zawierającymi kwas nukleinowy w neuronach rozmaitych typów (Zur Morphologie und Enłwicklung des Arbeitskerns unter besonderer Berücksichtigung des Nervenzellkerns, „Biologisches Zentralblatt” 1947). W maju 1948 na zaproszenie W. G. Penfielda, kierownika Montreal Neurological Institute przy McGill University w Montrealu, przeniósł się tam, został docentem (Assistant Professor) neuroanatomii. Jego program badawczy i dydaktyczny przyciągał wielu utalentowanych współpracowników. W r. 1956 O. zorganizował Zakład Neuropatologii w nowo otwartym ośrodku medycznym przy Uniwersytecie Prowincji Saskatchewan w Saskatoon, tworząc tam własną szkołę badawczą. W r. 1959 został kierownikiem Zakładu Neuropatologii i profesorem neuropatologii w Banting Institute Uniwersytetu w Toronto.

O. działalność naukową zaczął jako klinicysta. Do wcześniejszych jego zainteresowań należało badanie wpływu leczenia insuliną schizofrenii („Roczn. Psychiatryczny” 1939). Późniejsze prace dotyczyły neuropatologii. Ogółem ogłosił 45 prac sam lub wspólnie. Jako neuroanatom u Vogta szczególnie zasłużył się zbadaniem anatomicznym jąder tworu siateczkowego, które do tej pory były tylko fizjologicznie poznane, i później wspólnie z D. Baxterem ogłosił atlas The Cytoarchitecture of the Human Brain Stem (Basel, New York 1954). Cenione są również inne atlasy O-ego, jak wydany wspólnie z H. Messenem A Cytoarchitectonic Atlas of the Rhombencephalon of the Rabbit (Basel 1949), The Thalamus of the Macaca mulatta (Basel 1952, rozprawa habilitacyjna O-ego) i The Cytoarchitecture of the Human Reticular Formation (Springfield 1954). Do tej grupy prac zaliczyć można On the Anatomical and Functional Organization of the Spinal Trigeminal Nucleus („Journal of Comparative Neurology” 1950) i Observations on the Diffuse Thalamic Projections („EEG Clinical Neurophysiology” 1955).

W Montrealu główne zainteresowania O-ego przesunęły się z neuroanatomii na neuropatologię. Szczególnie cenne były jego badania nad przepuszczalnością naczyń mózgowych przy użyciu albumin znaczonych jodem radioaktywnym i autoradiografii, które prowadził aż do śmierci. Miały one duże znaczenie dla lecznictwa. Badał barierę krew-mózg dla bilirubiny w żółtaczce noworodków (Experimental Study of the Toxicity of bilirubin in newborn animals, „Journal of Neuropathology and Experimental Neurology” 1961, z B. Rozdilskym) i w innych aspektach. Studiował różne patologiczne warunki związane z narastającą przepuszczalnością naczyń mózgu. Z tej dziedziny ogłosił m. in. Permeability of the Cerebral Blood Vessels Studied by Radio-Active Iodinated Bovine Albumin („Neurology” 1957, z B. Rozdilskym), Permeability of Cerebral Blood Vessels in Healing of Brain Wounds (tamże 1959, z J. Lee), The Blood-Brain Barrier and the Extracellular Space (w: IV. International Kongress fur Neuropathologie, München 1962, z H. Hoffmanem), Vascular Permeability in the Area Postrema and Hypothalamus. A Study Using Jodinated Radioactive Albumin („Neurology” 1963, z H.Wiśniewskim). Z tym tematem wiązały się również badania nad odkładaniem się żelaza w centralnym układzie nerwowym: The Effects of Subarachnoid Injections of Iron-Containing Substances on the Central Nervous System („Journal of Neuropathology and Experimental Neurology” 1960, z Lechem Iwanowskim), a także badania nad działaniem toksycznym na mózg takich związków, jak bilirubina, streptomycyna, fenol i in. (Canadian Medical Association Journal” 1959, „Journal of Neuropathology and Experimental Neurology” 1961, „Archives of Otolaryngology” 1962 i „Neurology” 1963). Badał encefality i encefalopatie („Journal of Neuropathology and Experimental Neurology” 1957, „Neurology” 1958, „World Neurology” 1962), neuromyopatię rakową („The Canadian Medical Association Journal” 1958), schorzenia demielinizacyjne („Journal of Neuropathology and Experimental Neurology” 1959, „Neurology” 1960 i 1963) i degeneracyjne („Journal of Neuropathology and Experimental Neurology” 1960), leukodystrofię sudanofilową („Neurology” 1960). Zajmował się chorobą Parkinsona, klasycznymi opracowaniami mało znanych zespołów neuropatologicznych, wyodrębnił jednostkę chorobową zwaną dystonia oczno-twarzowo-szyjna, czyli Zespół Steele’go-Richardsona-Olszewskiego (Steele J. C., Richardson J. C. and Olszewski J., Progressive Supranuclear Palsy. A Heterogenous Degeneration Involving the Brain Stem, Basal Ganglia and Cerebellum with Vertical Gaze and Pseudobulbar Palsy, Nuchal Dystonia and Dementia, Archives of Neurology” 1964). Był jednym z poważniejszych autorytetów w zakresie neuropatologii klasycznej. Z zakresu neurofizjologii interesujące są badania O-ego nad wrażliwością i reagowaniem na bodźce układu nerwowego („Journal of Neurophysiology” 1955 i 1957, „Canadian Anaesthesis Society Journal” 1959, „Academy of Medicine Bulletin” 1960, „Brain” 1960). Ogłaszał też artykuły w „American Journal of Surgery”, Archives of Neurology and Psychiatry”, „Biologisches Zentralblatt”, „Journal für Hirnforschung”, „Journal of Comparative Neurology”, „Science”.

Był członkiem wielu towarzystw naukowych, jak American Association of Anatomist, American Association of Neurologist, American Academy of Neurology, Canadian Neurological Society i in. Fanatyk pracy, chętnie przekazywał innym swoją wiedzę. Utrzymywał kontakty z krajem, zwłaszcza z warszawskim ośrodkiem neuropatologicznym, był członkiem komitetu redakcyjnego „Neuropatologii Polskiej”, ułatwiał Polakom uzyskanie stypendium i chętnie ich u siebie kształcił. Zmarł na zawał serca 13 II 1964 w Toronto i tam został pochowany. Rodziny nie założył.

 

Herman E. J., Historia neurologii polskiej, Wr. 1975 s. 236–7; – Jędrychowska A., Zygzakiem i Po prostu, W. 1965; – „Acta Neuropathology” 1964 nr 3 s. 531; „Journal of Neuropathology and Experimental Neurology” 1964 v. 23 nr 4 s. 727–8 (fot.); „Neurologia, Neurochirurgia i Psychiatria Pol.” T. 14: 1964 nr 2 s. 246; „Neuropatologia Pol.” T. 3: 1965 nr 3 s. 221–3 (fot.); „Służba Zdrowia” R. 16: 1964 nr 17 s. 2 (fot.); „Stolica” 1964 nr 11; „Tyg. Powsz.” 1964 nr 12; „Życie Warsz.” 1964 nr 47; – B. Pol. w Paryżu: Materiały do Słown. Biogr. Lama (materiały biograficzne O-ego); – Wykaz prac O-ego uzyskany z Toronto w posiadaniu dra Lecha Iwanowskiego; – Informacje Włodzimierza Brühla, Lecha Iwanowskiego, Eugenii Karczewskiej, Heleny Masłowskiej i Ireny Sztachelskiej.

Teresa Ostrowska

 

 
 
 
Za treści publikowane na forum Wydawca serwisu nie ponosi odpowiedzialności i są one wyłącznie opiniami osób, które je zamieszczają. Wydawca udostępnia przystępny mechanizm zgłaszania nadużyć i w przypadku takiego zgłoszenia Wydawca będzie reagował niezwłocznie. Aby zgłosić post naruszający prawo lub standardy współżycia społecznego wystarczy kliknąć ikonę flagi, która znajduje się po prawej stronie każdego wpisu.

Media

 
 
 

Postaci z tego okresu

 

w biogramy.pl

 

Walenty Dymek

1888-12-31 - 1956-10-22
arcybiskup metropolita
 
 
więcej  

Postaci z tego okresu

 

w ipsb

 

Józef Suliński 

1902-03-28 - 1944-03-29
inżynier
 
więcej  
  Wyślij materiały Wyślij ankietę
 
     
Mecenas
 
Uzywamy plików cookies, aby ułatwić Ci korzystanie z naszego serwisu oraz do celów statystycznych. Jeśli nie blokujesz tych plików, to zgadzasz się na ich użycie oraz zapisanie w pamięci urządzenia. Pamiętaj, że możesz samodzielnie zarządzać cookies, zmieniając ustawienia przeglądarki.
Informację o realizacji Rozporządzenia o Ochronie Danych Osobowych (RODO) przez FINA znajdziesz tutaj.