INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY
iPSB
  wyszukiwanie zaawansowane
 
  wyszukiwanie proste
 
Biogram Postaci z tego okresu
 Julian Karol Sochocki      Julian Sochocki, wizerunek na podstawie fotografii prasowej.

Julian Karol Sochocki  

 
 
1842-01-24 - 1927-12-16
Biogram został opublikowany w latach 1999-2000 w XXXIX tomie Polskiego Słownika Biograficznego.
 
 
 
Spis treści:
 
 
 
 
 

Sochocki Julian Karol (1842–1927), matematyk, profesor uniwersytetu w Petersburgu. Ur. 24 I (5 II nowego stylu) w Warszawie, był synem Bazylego (1799–1865), urzędnika, i Józefy z Lewandowskich.

Od r. 1850 S. uczył się w warszawskim gimnazjum gubernialnym, które ukończył z odznaczeniem w r. 1860. T.r. rozpoczął studia matematyczne na wydz. fizyczno-matematycznym uniw. w Petersburgu, gdzie słuchał m.in. wykładów P. L. Czebyszewa. Wobec narastających w kraju ruchów patriotycznych przerwał w r. 1861 studia i wyjechał do Warszawy. Po wybuchu powstania styczniowego brał udział w akcji pomocy dla powstańców. Równocześnie samodzielnie studiował dostępne mu podręczniki matematyczne; nie ma potwierdzenia, że był w tym czasie studentem Szkoły Głównej Warszawskiej. W r. 1864 powrócił do Petersburga, ale nie przyjęto go ponownie na studia i zdał egzaminy kandydackie jako wolny słuchacz, przedstawiając pracę o teorii funkcji eliptycznych. W czerwcu 1868 uzyskał stopień magistra matematyki na podstawie rozprawy Teorija integral’nych vyčetov z nekotorymi priloženijami (Pet. 1868), w której zapoczątkował obliczenia «reszt całkowych» (residuów) i pierwszy pokazał pewne ich zastosowania, a w przypadkach znanych wcześniej, znalazł ich najprostszą formę. Udowodnił także, niezależnie od F. Casoratiego, twierdzenie (znane jako twierdzenie C. Weierstrassa z r. 1876) dotyczące zachowania funkcji zespolonej w otoczeniu punktu istotnie osobliwego, przy czym podane przez S-ego zastosowania odnosiły się do szeregu Lagrange’a i do rozkładu funkcji na ułamki końcowe.

W r. 1868 S. został docentem prywatnym, a w n.r. docentem etatowym uniw. w Petersburgu. W listopadzie 1873 obronił pracę doktorską Ob opredelënnych integralach i funkcijach upotrebljaemych pri razloženijach w rjady (Pet. 1873), w której jako pierwszy wprowadził graniczne wartości całek typu Cauchy’ego i przy najogólniejszych założeniach wyprowadził twierdzenia mające ważne zastosowania w mechanice. Podał także zaostrzenie wielomianów Czebyszewa-Laguerre’a oraz wzory, noszące nazwę wzorów Sochockiego-Plemelja, które odgrywają ważną rolę w rozwiązywaniu zagadnień brzegowych teorii funkcji i w teorii singularnych równań całkowych. Profesorem nadzwycz. został w grudniu 1873, zwycz. w grudniu 1882, a w r. 1893 otrzymał tytuł profesora zasłużonego. Kilkakrotnie był dziekanem wydz. fizyczno-matematycznego, wprowadził na uniwersytecie wykłady o funkcjach zmiennych zespolonych i poszerzył zakres wykładów z teorii liczb. Przez czterdzieści lat kierował katedrą matematyki w petersburskim Inst. Inżynierów Cywilnych oraz wygłaszał odczyty w Tow. Matematycznym w Petersburgu na temat funkcji eliptycznych i teorii grup. Wśród uczniów S-ego było wielu polskich i rosyjskich późniejszych profesorów, m.in. Jan Ptaszycki, Władysław Natanson, Andrzej Pszenicki, Leon Staniewicz, Wiktor Staniewicz i G. Woronow.

S. był autorem podręcznika Vyžšaja algebra: I. Rešenie čislennych uravneniej (Pet. 1882), II. Načala teorii čisel (Pet. 1888), które zyskały rangę podstawowych podręczników na wielu rosyjskich uniwersytetach. Pierwsza część ukazała się także po polsku, pt. Rozwiązywanie równań liczebnych w „Bibliotece Matematyczno-Fizycznej” (S. 4, W. 1884 II) jako pierwszy w literaturze polskiej podręcznik zawierający teorię i metody rozwiązywania równań liczbowych. Po polsku opublikował też inne prace, m.in. Wyznaczenie stałych mnożników we wzorach dla liniowej transformacji funkcji Q; sumy Gaussa i prawo wzajemności symbolów Legendrea („Pam. Tow. Nauk Ścisłych w Paryżu” T. 10: 1878, odb. Paryż 1878), w której zajął się zagadnieniami algebry wyższej i teorią liczb, podając m.in. zastosowania funkcji eliptycznych do teorii liczb. Na łamach „Prac Matematyczno-Fizycznych” ukazały się jego artykuły Uwagi o rozwinięciu pewnych funkcji w szeregi (T. 2: 1890), O liniach geodezyjnych (T. 3: 1892, odb. W. 1892), Zasada największego wspólnego dzielnika w zastosowaniu do teorii podzielności liczb algebraicznych (T. 4: 1893) i Zasady teorii funkcji eliptycznych (T. 14: 1903 i odb. 1903).

S. był od r. 1892 członkiem Tow. Matematycznego w Petersburgu, w którym pełnił kilkakrotnie funkcję prezesa, członkiem Tow. Matematycznego przy Uniw. Moskiewskim oraz od r. 1894 członkiem korespondentem AU. Od r. 1907 współpracował z matematykami Związku Polskiego Lekarzy i Przyrodników w Petersburgu. Był też rzeczywistym radcą stanu. Pracował naukowo na uniwersytecie do r. 1923, potem osamotniony po śmierci żony i dzieci, straciwszy prawie wzrok, mieszkał w pensjonacie dla starych uczonych. Chciał powrócić do Polski, ale starania uczniów o jego powrót do kraju przyszły za późno. Zmarł 16 XII 1927 w Leningradzie i tam został pochowany na cmentarzu Nowodziewiczym.

W małżeństwie z Aleksandrą z Omielińskich miał S. troje dzieci: synów Juliana Aleksandra (ur. 1868) i Józefa Aleksandra (ur. 1871) oraz córkę Kazimierę (ur. 1874).

 

Materiały do słownika biograficznego matematyków polskich, [b. r. w.] Z. 2 s. 107–8 [wyd. powielaczowe Inst. Mat. PAN]; Nieciowa, Członkowie AU oraz PAU; – Dianni J., Powstanie Towarzystwa Nauk Ścisłych w Paryżu i zarys jego działalności, „Studia i Mater. z Dziej. Nauki Pol.”, S. C, 1974 z. 18 s. 22 (fot), 23, 31, 40; Dianni J., Wachułka A., Tysiąc lat polskiej myśli matematycznej, W. 1963; Dobrzycki S., Wydział Matematyczno-Fizyczny Szkoły Głównej Warszawskiej. Sekcja matematyczna, Wr. 1971; Domorodzki S., Julian Karol Sochocki (1842–1927), „Zesz. Nauk. Akad. Górn.-Hutniczej im. S. Staszica” Nr 1522, Opuscula Mathematica 1993 z. 13 s. 137–42; Grigoriev V. V., Imperatorskij S. Peterburskij universitet v tečenie pervych pjatidesjati let jego suščestvovanija, Pet. 1870; Hist. Nauki Pol., IV; Marczewski E., Rozwój matematyki w Polsce, Kr. 1948 s. 15, 39; Markuszewicz A. J., Očerki po istorii teorii analitičeskich funkcij, Moskva–Leningrad 1951; tenże, Vklad J. W. Sochockogo w obščuju teoriju analitičeskich funkcij, „Istoriko-matematičeskije issledovanija” Moskva–Leningrad 1950 III 399–406 (fot); Opial Z., Dzieje nauk matematycznych w Polsce, „Studia i Mater. z Dziej. Nauki Pol.”, S. B, 1966 z. 10 s. 148–52; Róziewicz J., Polsko-rosyjskie powiązania naukowe (1725–1918), Wr. 1984; Zarys dziejów nauk przyrodniczych w Polsce, W. 1983; – „Roczn. AU” 1894/5 s. 30–1 (częściowa bibliogr.); „Wiad. Mat.” T. 30: 1927–8 s. 101–8 (wspomnienie pośmiertne S. Dicksteina, bibliogr.); – Arch. UJ: Koresp. S. Dicksteina i W. Natansona, rkp. DX 7.

Zofia Pawlikowska-Brożek

 
 

Powiązane zdjęcia

   

Powiązana pozycja biblioteki

Wspomnienie pośmiertne o profesorze Juljanie Sochackim (1842-1927)., 1928,
Dostępne na: polona.pl
Wspomnienie pośmiertne o profesorze Juljanie Sochackim (1842-1927).. 1928,
Dostępne na: polona.pl

Chmura tagów

 
Za treści publikowane na forum Wydawca serwisu nie ponosi odpowiedzialności i są one wyłącznie opiniami osób, które je zamieszczają. Wydawca udostępnia przystępny mechanizm zgłaszania nadużyć i w przypadku takiego zgłoszenia Wydawca będzie reagował niezwłocznie. Aby zgłosić post naruszający prawo lub standardy współżycia społecznego wystarczy kliknąć ikonę flagi, która znajduje się po prawej stronie każdego wpisu.
 
     
Mecenas
 
Uzywamy plików cookies, aby ułatwić Ci korzystanie z naszego serwisu oraz do celów statystycznych. Jeśli nie blokujesz tych plików, to zgadzasz się na ich użycie oraz zapisanie w pamięci urządzenia. Pamiętaj, że możesz samodzielnie zarządzać cookies, zmieniając ustawienia przeglądarki.
Informację o realizacji Rozporządzenia o Ochronie Danych Osobowych (RODO) przez FINA znajdziesz tutaj.