INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY
iPSB
  wyszukiwanie zaawansowane
 
  wyszukiwanie proste
 
Biogram Postaci z tego okresu
 Marceli Siedlanowski     

Marceli Siedlanowski  

 
 
Biogram został opublikowany w latach 1995-1996 w XXXVI tomie Polskiego Słownika Biograficznego.
 
 
 
Spis treści:
 
 
 
 
 

Siedlanowski Marceli (1894–1976), inżynier mechanik, organizator przemysłu hutniczego, inicjator i budowniczy Stalowej Woli. Ur. 12 I w Warszawie, był synem Andrzeja Franciszka i Klotyldy Anny ze Skrońskich, młodszym bratem Władysława (zob.).

W l. 1906–11 S. uczęszczał do szkoły realnej im. W. Wróblewskiego w Warszawie, ale maturę zdał w r. 1912 jako ekstern w Aleksandropolu w Rosji. Następnie w l. 1912–17 studiował na wydz. mechanicznym Instytutu Politechnicznego w Petersburgu, gdzie 17 I 1918 uzyskał dyplom inżyniera mechanika ze specjalnością hutnictwa. Podczas studiów działał w polskich zespołach samokształceniowych i wyłonionej z nich organizacji – «Kółko dla studiów nad literaturą i historią Polski», działającej pod patronatem historyka Konstantego Chylińskiego. Po studiach pracował w l. 1917–19 jako zastępca szefa Wydz. Kuźni i Kotlarni Południoworosyjskich Dnieprowskich Zakładów Metalurgicznych w Kamienskoje na Ukrainie.

W r. 1920 S. powrócił do kraju i od kwietnia t.r. do października 1929 był szefem biura technicznego fabryki amunicji artyleryjskiej oraz kierował jej budową, a następnie został szefem produkcji w Zakładach Starachowickich. W tym okresie odbył praktyki zagraniczne w zakładach Cockerilla i hucie Seraing (Belgia), zakładach Schneidera w Le Havre (Francja) i zakładach Škody w Pilźnie (Czechosłowacja). W listopadzie 1929 przeniósł się do Zakładów Skody w Warszawie, gdzie do lutego 1931 kierował produkcją silników lotniczych.

W r. 1931 S. został naczelnym dyrektorem huty stali szlachetnych «Baildon» w Katowicach i pełnił tę funkcję do czerwca 1939. Ze względu na przestarzałe urządzenia i brak zamówień, przejętej od Niemców hucie groziła likwidacja, ale dzięki energii i zdolnościom organizacyjnym S-ego została uratowana, jej wartość produkcji wzrosła pięcio-sześciokrotnie, a załoga zwiększyła się z 800 do ok. 4 tys. osób. Modernizacja, inwestycje i utworzenie nowych wydziałów, których kierownictwo objęli młodzi inżynierowie, absolwenci krakowskiej Akad. Górniczej (m.in. późniejsi profesorowie: Tadeusz Malkiewicz, Feliks Olszak i Kiejstut Żemaitis), sprawiły, że huta stała się jednym z najważniejszych zakładów polskiego przemysłu hutniczego. S. wprowadził produkcję nowych wyrobów, m. in. węglików spiekanych i elektrod do spawania, a przede wszystkim rozwiązał problemy metalurgiczne walcowania, kucia i ciągnienia wyrobów ze stali szlachetnej dla potrzeb obronności kraju, dzięki czemu w okresie międzywojennym Huta «Baildon» stała się głównym dostawcą wyrobów i materiałów dla polskiego przemysłu zbrojeniowego i bezpośrednio dla wojska. W r. 1935, wobec pełnego wykorzystania jej zdolności produkcyjnych, S. był współinicjatorem i rzecznikiem koncepcji wybudowania nowej huty stali szlachetnych. W r.n. w Sekretariacie Komitetu Obrony Rzeczypospolitej zapadła decyzja budowy kombinatu metalurgicznego na terenie Centralnego Okręgu Przemysłowego w pobliżu Niska nad Sanem. S. został prezesem zarządu powołanej w tym celu spółki z o.o. «Zakłady Południowe» i kierował rozpoczętą w r. 1937 budową. W ciągu niespełna 2 lat kosztem 93 mln zł zaprojektowano, wybudowano i uruchomiono nowoczesne zakłady z trzema głównymi działami: piece martenowskie opalane gazem ziemnym (po raz pierwszy w Europie), wytwórnia stali szlachetnych i zakład produkcji maszyn ciężkich (fabryka armat). W pobliżu huty S. wybudował 20-tysięczne osiedle mieszkaniowe dla robotników z pełnym zapleczem socjalnym, kulturalnym i oświatowym. Budowę kombinatu nazwanego Stalową Wolą ukończono w kwietniu 1939 i S. został jego dyrektorem. Po wojnie opublikował wspólnie ze Zbigniewem Klarnerem doświadczenia z tego przedsięwzięcia: Budowa Stalowej Woli („Budownictwo Przemysłowe” 1958 nr 9).

Po wybuchu wojny S. we wrześniu 1939 przeniósł się do Warszawy, gdzie ukrywał się do poł. 1940 r., a następnie był doradcą firmy «K. Rudzki» aż do wybuchu powstania warszawskiego 1944 r.; w czasie powstania został wywieziony do obozu pracy w Luckenwalde pod Berlinem. Po uwolnieniu wrócił do kraju i od 13 II 1945 był dyrektorem Wydz. Hutniczego, następnie Inwestycyjnego w Centralnym Zarządzie Przemysłu Hutniczego w Katowicach; przyczynił się wówczas do uruchomienia hut po zniszczeniach wojennych. Od lutego 1948 do sierpnia 1949 był wicedyrektorem budowy huty w Mogile pod Krakowem (obecnie Huta im. T. Sendzimira). W l. 1949–53 S. pracował w Państwowej Komisji Planowania Gospodarczego w Warszawie, gdzie zorganizował Komisję Oceny Projektów Inwestycji Hutnictwa. W marcu 1953 przeszedł do Min. Hutnictwa i Przemysłu Ciężkiego i objął kierownictwo Zespołu Oceny Dokumentacji Projektowo-Kosztorysowej, a następnie został głównym inżynierem w Biurze Pełnomocnika Ministra ds. Zdolności i Rezerw Produkcyjnych. Dn. 31 V 1966 przeszedł na emeryturę, ale nadal pracował jako doradca, pomagając rozwiązywać problemy produkcyjne hut «Warszawa» i «Baildon».

S. wykładał w l. 1951–5 na Politechn. Warsz. historię rozwoju przemysłu i encyklopedię technologii przemysłowej. Był wraz z Mieczysławem Zawistowskim autorem podręcznika Metoda projektowania zakładów przemysłowych (W. 1951) oraz pracy Rekonstrukcja zakładów przemysłowych („Inwestycje i Budownictwo” 1964 nr 1). Ponadto samodzielnie opublikował instruktaż dla potrzeb Tow. Wolnej Wszechnicy Polskiej Ocena bilansu zdolności i rezerw produkcyjnych (W. 1963), a także kilka artykułów, m. in. Główne kierunki porządkowania działalności inwestycyjnej w przemyśle („Inwestycje i Budownictwo” 1962 nr 5) oraz Warunki uporządkowania działalności inwestycyjnej („Życie Gospodarcze” 1963 nr 1). Od r. 1972 był honorowym członkiem Stow. Inżynierów i Techników Przemysłu Hutniczego w Polsce. S. zmarł 10 III 1976 w Warszawie i pochowany został na cmentarzu Powązkowskim (kwatera 238–II–21). Odznaczony był Krzyżem Oficerskim Orderu Odrodzenia Polski (1959), trzykrotnie Złotym Krzyżem Zasługi (1928, 1935, 1946) i czechosłowackim Orderem Lwa Białego oraz wyróżniony tytułem «Zasłużonego Hutnika PRL».

W małżeństwie z Jadwigą z Nehringów miał S. córkę Ewę Krystynę (ur. 1926), zamężną Krajewską, doktora medycyny.

 

Słownik biograficzny techników polskich, W. 1989 I; Spis fachowych pracowników służby zdrowia, W. 1964 (dot. córki: wymieniona jako Krystyna); – Krupkowski A., Wspomnienie o inż. Marcelim Siedlanowskim, „Arch. Hutnictwa” 1976 s. I–III (fot.); 150 lat Huty „Baildon”. Konferencja naukowo-techniczna, Kat. 1974 s. 9, 11; Szalay W., Stalowa Wola ludzi z charakterem, „Słowo Powsz.” 1978 nr 205 s. 3; Wróblewski S., 40-lecie Huty Stalowa Wola, „Hutnik” 1979 nr 7 s. 334–5, 338; – Nekrologi z r. 1976: „Tyg. Powsz.” nr 20, „Życie Warszawy” nr 64.

Stanisław Tadeusz Sroka

 

 
 
 
Za treści publikowane na forum Wydawca serwisu nie ponosi odpowiedzialności i są one wyłącznie opiniami osób, które je zamieszczają. Wydawca udostępnia przystępny mechanizm zgłaszania nadużyć i w przypadku takiego zgłoszenia Wydawca będzie reagował niezwłocznie. Aby zgłosić post naruszający prawo lub standardy współżycia społecznego wystarczy kliknąć ikonę flagi, która znajduje się po prawej stronie każdego wpisu.

Media

 
 
 

Postaci z tego okresu

 

w biogramy.pl

 

Franciszek Hynek

1897-12-01 - 1958-09-08
pilot balonowy
 

Tadeusz Różewicz

1921-10-09 - 2014-04-24
poeta
 
 
więcej  

Postaci z tego okresu

 

w ipsb

 

Michał Pius Romer (Römer)

1880-05-07 - 1945-02-22
prawnik
 
 

Zygmunt Radnicki

1894-11-29 - 1969-11-05
malarz
 
 
więcej  
  Wyślij materiały Wyślij ankietę
 
     
Mecenas
 
Uzywamy plików cookies, aby ułatwić Ci korzystanie z naszego serwisu oraz do celów statystycznych. Jeśli nie blokujesz tych plików, to zgadzasz się na ich użycie oraz zapisanie w pamięci urządzenia. Pamiętaj, że możesz samodzielnie zarządzać cookies, zmieniając ustawienia przeglądarki.
Informację o realizacji Rozporządzenia o Ochronie Danych Osobowych (RODO) przez FINA znajdziesz tutaj.