INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY
iPSB
  wyszukiwanie zaawansowane
 
  wyszukiwanie proste
 
Biogram Postaci z tego okresu

Paweł Niewiarowski h. Lubicz  

 
 
2 poł. XVI w. - 2. poł. XVII w.
Biogram został opublikowany w 1978 r. w XXIII tomie Polskiego Słownika Biograficznego.
 
 
 
Spis treści:
 
 
 
 
 

Niewiarowski Paweł h. Lubicz (1. poł. XVII w.), rotmistrz, dworzanin królewski. Był synem star. marienburskiego Szczęsnego (zob.) i Anny Jezierskiej, bratem Stefana (zob.). O jego dzieciństwie i latach młodzieńczych nic nie wiadomo. Być może walczył pod Chocimiem (1621) – w pułku królewicza Władysława wymieniana jest chorągiew husarska N-ego (100 koni). W r. 1622 tytułowany jest rotmistrzem JKM. W połowie lat dwudziestych N. brał udział w wojnie ze Szwecją. Początkowo na czele własnej chorągwi husarskiej walczył w Prusach; 5 IX 1626 Zygmunt III pisał do hetmana w. lit. Lwa Sapiehy, powiadamiając o przybyciu N-ego. Brał udział w bitwie pod Gniewem (1626), jesienią 1628 zjawił się, lecz chyba bez ludzi, w Inflantach. Jego chorągwi nie wymieniają regestry wojska lit. aż do r. 1629, kiedy to w «compucie wojska JKM inflanckiego» z 23 VI 1629 wymieniona jest chorągiew piechoty polskiej (100) N-ego. Dn. 17 X 1628 Jerzy Zienowicz donosił Krzysztofowi Radziwiłłowi: «nowo zaciągnione wojsko… niemal przechodzi 4 000, leżą w Zalmoyzy, p. N. nad nimi pułkownikiem». Lekarz radziwiłłowski Dawid Detelewes tłumaczył jednak, że było to tylko 14 chorągwi, które wysłano pod wodzą N-ego za Dźwinę, «bo z dawnych żołnierzów żaden nie chciał iść».

W latach wojny smoleńskiej, w maju 1633, zgodnie z rozkazem króla Władysława IV, N. przybył do Łomży, towarzysząc marszałkowi w. lit. Janowi Stanisławowi Sapieże. Celem misji było dokonanie przeglądu regimentu pieszego podkomorzego lit. Janusza Radziwiłła. Po zdobyciu Smoleńska, gdy wojska ruszyły pod Białą, N. został na czele wzmocnionej załogi w mieście. W r. 1639, jak podaje Niesiecki, towarzyszył woj. smoleńskiemu Krzysztofowi Gosiewskiemu, który wiózł do Paryża żądaną przez dwór francuski asekurację sejmową – warunek uwolnienia królewicza Jana Kazimierza. W bliżej nie określonym czasie został N. dworzaninem pokojowym JKM, jak tytułuje go Władysław IV w instrukcji z 20 XII 1647 danej Maciejowi Vorbek-Lettowowi. W pierwszych latach powstania Bohdana Chmielnickiego N. był porucznikiem chorągwi husarskiej woj. smoleńskiego Jerzego Karola Hlebowicza. Walczył już w r. 1648 w pułku, który hetman polny Janusz Radziwiłł, ruszając na sejm elekcyjny, powierzył strażnikowi lit. Grzegorzowi Mirskiemu. Wyróżnił się N. przy zdobywaniu Pińska – Kotłubaj błędnie podaje, że był podówczas namiestnikiem chorągwi Krzysztofa Gosiewskiego. W r. n. brał udział wraz ze swoją chorągwią (150), która przeszła na żołd płacony ze skarbu państwa, w kampanii Janusza Radziwiłła. W drodze z Rzeczycy pod Łojów dowodził jednym z trzech pułków – środkowym – na jakie hetman podzielił wojsko. Wyróżnił się w bitwie pod Łojowem (31 VII 1649), w pierwszej jej fazie; mimo że zabito pod nim konia, wyszedł z boju bez szwanku. Latem 1650 przebywał w Wilnie, gdzie toczyły się pertraktacje między deputatami chorągwi a komisją do zapłaty żołdu wyznaczoną przez sejm. Dn. 18 VII 1650 deklarował się nie czekać dłużej na powrót wysłanego 23 VI do króla chorążego smoleńskiego Jana Chrapowickiego. Ten wrócił jednak 19 VII, a uczyniony 9 VIII rachunek przyznał chorągwi N-ego, jak i wszystkim innym, oprócz 6 ćwierci wysłużonych, jeszcze 3 darowane. Dwa dni później chorągwie, acz w zmniejszonych składach, zostały zaciągnięte w dalszą służbę. Wśród innych była i chorągiew husarska wojewody smoleńskiego, zmniejszona ze 150 do 80 koni.

Po ojcu wziął N. leśnictwo mereckie, łoździejskie, sejwejskie. Miał je w l. 1622–6, a następnie widocznie utracił, ponownie dostał je po r. 1643 (leśniczym był wtedy Jerzy Chreptowicz) a przed r. 1646 i trzymał aż do śmierci. Dn. 26 II 1652 otrzymał libertację na kamienicę w Wilnie. Zmarł zapewne przed połową 1655 r.

N. był żonaty (od r. 1622) z Zuzanną Krasińską, córką woj. płockiego Stanisława Krasińskiego (zob.). Miał syna Krzysztofa, w r. 1655 towarzysza chorągwi husarskiej hetmana polnego lit. Wincentego Korwina Gosiewskiego (służył na 4 koniach), dworzanina królewskiego, star. kadaryskiego, maćkowskiego i żyrwińskiego, i córkę Mariannę, poślubioną Władysławowi Frąckiewiczowi, wojskiemu trockiemu.

 

Dworzaczek; Niesiecki; – Kotłubaj E., Odsiecz smoleńska i pokój polanowski, „Czas” 1858 t. 12; tenże, Życie Janusza Radziwiłła, Wil. 1859 s. 124, 143, 157; Perejaslavskij O., Loiv, Kalisz 1935 s. 63; Teodorczyk J., Bitwa pod Gniewem (22 IX – 29 IX – 1 X), Studia i Mater. do Hist. Wojsk., W. 1966 XII cz. 2; – Akty Vil. Archeogr. Kom., XV 87; Kojałowicz W. W., De rebus anno 1648 et 1649 contra Zaporovios cosacos gestis, Vilno 1651; Lettow Vorbek M., Skarbnica pamięci, Wr. 1968; [Maskiewicz S. i B.], Pamiętniki…, Wr. 1961; – AGAD: Arch. Publ. Potockich 22 s. 628, Arch. Radziwiłłów, dz. II t. 14, dz. V t. 67, 68, 92, 232, 473, dz. VI–36 oraz dz. II–50, BOZ rkp. 1173; B. Czart.: rkp. 2749, Teki Naruszewicza t. 144; B. Lit. Akad. Nauk w Wil.: rkp. F 17 nr 178; B. Narod.: rkp. 3087, 4834; B. PAN w Kr.: rkp. 111; B. Uniw. Warsz.: Synod. rkp. 503; Riksarkivet w Sztokholmie: Extranea IX, Polen, nr 75.

Henryk Wisner

 
 

Powiązane artykuły

 

Druga połowa XVI wieku

Druga połowa XVI wieku, a przede wszystkim interesujący nas okres panowania ostatniego Jagiellona – Zygmunta Augusta – to okres dominacji wojsk zaciężnych, co przekładało się na konieczność......
 
 
Za treści publikowane na forum Wydawca serwisu nie ponosi odpowiedzialności i są one wyłącznie opiniami osób, które je zamieszczają. Wydawca udostępnia przystępny mechanizm zgłaszania nadużyć i w przypadku takiego zgłoszenia Wydawca będzie reagował niezwłocznie. Aby zgłosić post naruszający prawo lub standardy współżycia społecznego wystarczy kliknąć ikonę flagi, która znajduje się po prawej stronie każdego wpisu.

Media

 

Postaci powiązane

 

Szczęsny Niewiarowski h. Lubicz

2 poł. XVI w. - przed 1622 rotmistrz
 
 
 

Postaci z tego okresu

 

w biogramy.pl

  więcej  

Postaci z tego okresu

 

w ipsb

 
 
więcej  
  Wyślij materiały Wyślij ankietę
 
     
Mecenas
 
Uzywamy plików cookies, aby ułatwić Ci korzystanie z naszego serwisu oraz do celów statystycznych. Jeśli nie blokujesz tych plików, to zgadzasz się na ich użycie oraz zapisanie w pamięci urządzenia. Pamiętaj, że możesz samodzielnie zarządzać cookies, zmieniając ustawienia przeglądarki.
Informację o realizacji Rozporządzenia o Ochronie Danych Osobowych (RODO) przez FINA znajdziesz tutaj.