INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY
iPSB
  wyszukiwanie zaawansowane
 
  wyszukiwanie proste
 
Biogram Postaci z tego okresu

Stanisław Dominik Kleczewski  

 
 
1714 - 1776-05-07
Biogram został opublikowany w latach 1966-1967 w XII tomie Polskiego Słownika Biograficznego.
 
 
 
Spis treści:
 
 
 
 
 

Kleczewski Stanisław Dominik (1714–1776), pisarz historyczny i religijny, reformat. Ur. w 1. poł. października 1714 r. w Krakowie, syn Stanisława i Teresy. Wbrew temu, co twierdzi Uruski, pochodził z rodziny mieszczańskiej. Początkowe nauki pobierał prawdopodobnie w szkole przy parafii Mariackiej. Retorykę ukończył w kolegium jezuickim lub pijarskim. Dn. 25 XI 1732 r. wstąpił w Wieliczce do zakonu reformatów (prowincja małopolska Matki Boskiej Anielskiej). Pod koniec studiów filozoficzno-teologicznych otrzymał we Lwowie 20 IX 1738 r. święcenia kapłańskie. Następnie pełnił urząd lektora filozofii i teologii. W r. 1746 przeszedł do nowo erygowanej kustodii ruskiej reformatów pod wezwaniem Matki Boskiej Bolesnej. K. należał, obok Floriana Jaroszewicza (ok. 1694–1771) do jej organizatorów. Kustodia zyskała niebawem nowe klasztory, a w r. 1763 stała się prowincją zakonną. K. zarządzał nią dwukrotnie: jako kustosz samodzielny w l. 1755–8 i prowincjał w l. 1772–5. W tym okresie troszczył się szczególnie o archiwa i biblioteki klasztorne, sprowadzając liczne dzieła z zagranicy, oraz o poziom wykształcenia podległych sobie zakonników. Pracował jako gwardian i lektor teologii, m. in. w Sądowej Wiszni, Lwowie i Krzemieńcu. W r. 1750 odbył pieszą podróż na kapitułę generalną do Rzymu, którą opisał w interesującym diariuszu przechowywanym w rękopisie. K. zmarł w Krzemieńcu 7 V 1776 r.

Spośród kilkunastu prac K-ego zasługują na uwagę następujące: Rozprawa O początku, dawności, odmianach i wydoskonaleniu języka polskiego zdania, Lw. 1767, dedykowana Ignacemu Krasickiemu. Wprawdzie część historyczna dzieła (podobnie zresztą, jak dwie inne prace o pokrewnej tematyce: Sarmatia europea mox post diluvium universale inhabitata seu fragmentum tractatus de diluvio universali partis III, Leopoli 1769, i Lechus historiae Polonae restitutus, Olomucii 1774) wykazuje duże oczytanie autora, to jednak wszystkie te dzieła ze względu na brak krytycyzmu wobec legend o powstaniu Słowian, powstaniu języka i państwa polskiego nie przedstawiają większej wartości. W drugiej natomiast części pracy (począwszy od Zdania ósmego – Czego by potrzeba na wydoskonalenie języka polskiego) K. domaga się wyplenienia obcych słów z języka polskiego, ułożenia gramatyki, wprowadzenia języka polskiego do szkół, nauki poprawnego mówienia, podniesienia poziomu oświaty. Prima elementa philosophiae rationalis et experimentalis synthetice disposita pro usu scholasticorum regularium succincte collecta Pars 1–2 (Lw. 1772) jest podręcznikiem dla studentów zakonnych. K. wykłada w nim logikę według Arystotelesa i geometrię według Euklidesa, uwzględniając jednak pewne osiągnięcia filozofii nowożytnej, głównie angielskiej. Z dziedziny ascetycznej pozostawił K. prace: Socius viatorum Deus T. O. M. per brevia colloquia ad modum meditationum itinerantibus adiunctus (Leopoli 1755), Institutiones politico-religiosae (b. m. 1758; 2. wyd., Lw. 1759), podręcznik etyki i dobrych obyczajów dla młodych zakonników, Rozmyślania tygodniowe w codziennych rozmowach Boga z człowiekiem (Lw. 1760), Soliloquium octiduanum tempore annui recessus (Poczajoviae 1771, 2. wyd., Glacii 1778). Cenny dla historii reformatów w Polsce jest Kalendarz seraficzny… (Lw. 1760). Oprócz prac oryginalnych K. przetłumaczył także na jęz. polski „Rozmyślania codzienne św. Piotra z Alkantary” (Zamość 1750, 2. wyd., tamże 1759), gdzie m. in. umieścił przekład klasycznego „Tratado de la oracion y meditacion” oraz wydał „Życie Wielebnego Sługi Bożego O. Leonarda Casanova z Portu S. Maurycego” (Lw. 1757). K. jest również autorem pisma Dissertacya albo mowa o pismach żydowskich i talmudzie podczas walney dysputy contra-talmudzistów z talmudzistami (Lw. 1759); rzecz ta wiąże się z głośnymi dysputami Jakuba Franka.

 

Estreicher, XII, XIX; Bentkowski F., Historia literatury polskiej, W.–Wil. 1814 I 197, II 44, 737; Bibliografia filozofii polskiej 1750–1830, Oprac. A. Kadler, W. 1955; Żebrawski T., Bibliografia piśmiennictwa polskiego z działu matematyki i fizyki, Kr. 1873 s. 404; Enc. Org.; Enc. Kośc., (tu i we wszystkich pozostałych opracowaniach drukowanych wiadomości biograficzne b. skąpe i częściowo bałamutne); Podr. Enc. Kośc.; Uruski; – Dziekoński T., Rozprawa obejmująca ogólny rys historii retoryki w Polsce, W. 1825 s. 27; Gołębiowski Ł., O dziejopisach polskich, W. 1826 s. 208; Jankowski J., Krótki rys logiki wraz z jej historią, Kr. 1822 s. 207–9; Krótka wiadomość o życiu ks. Floriana Jaroszewicza reformata, „Przegl. Kośc.” (jask.) R. 9: 1887 s. 430–5; Narbutt O., O pierwszym polskim podręczniku logiki, Ł. 1958; Rys dziejów literatury polskiej. Wg notat A. Zdanowicza oprac. L. S., Wil. 1874 II 346; Struve H., Historia logiki jako teorii poznania w Polsce, W. 1911 s. 207; Wąsik W., Historia filozofii polskiej, W. 1958 I 316; – Schematismus Ordinis Fratrum Minorum S. P. N. Francisci Almae Provinciae Beatissimae Virg. Mariae Angelorum in Polonia pro A. D. 1934, Panevnici 1934; – Arch. klaszt. Reformatów w Kr.: Acta originalia prowincjałów małopolskich z lat 1734–1776 (m. in. liczne oryginały listów K-ego), Kroniki klasztorów w Bukaczowcach, Dederkałach Wielkich, Kryłowie, Lwowie, Rawie Ruskiej, Sądowej Wiszni, Inventarium totius archivii Provinciae Maioris Poloniae S. Antonii de Padua, Giżycki J. M., Reformaci na Wołyniu, (rkp.), Kwiek-Osiowska J., Mało znana historia języka polskiego, (mszp.); Arch. klaszt. Reformatów w Wieliczce: Liber novitiatus Conventus Vieliciensis T. I; Arch. Kurii Bisk. w L.: Visitatio ecclesiarum Dioecesis Chełmensis a Melchiore Joanne Kochnowski… sygn. 163 s. 2041–2060; Arch. Paraf. Panny Maryi w Kr.: Liber bapt. in ecclesia parochiali B. M. V. in circulo Cracoviensi 1714–1737 sygn. 373.

Anzelm Janusz Szteinke

 

 
 
 
Za treści publikowane na forum Wydawca serwisu nie ponosi odpowiedzialności i są one wyłącznie opiniami osób, które je zamieszczają. Wydawca udostępnia przystępny mechanizm zgłaszania nadużyć i w przypadku takiego zgłoszenia Wydawca będzie reagował niezwłocznie. Aby zgłosić post naruszający prawo lub standardy współżycia społecznego wystarczy kliknąć ikonę flagi, która znajduje się po prawej stronie każdego wpisu.

Media

 
 
 

Postaci z tego okresu

 

w biogramy.pl

 

Jan Chrzciciel Lampi (starszy)

1751-12-31 - 1830-02-16
malarz
 
więcej  

Postaci z tego okresu

 

w ipsb

  więcej  
  Wyślij materiały Wyślij ankietę
 
     
Mecenas
 
Uzywamy plików cookies, aby ułatwić Ci korzystanie z naszego serwisu oraz do celów statystycznych. Jeśli nie blokujesz tych plików, to zgadzasz się na ich użycie oraz zapisanie w pamięci urządzenia. Pamiętaj, że możesz samodzielnie zarządzać cookies, zmieniając ustawienia przeglądarki.
Informację o realizacji Rozporządzenia o Ochronie Danych Osobowych (RODO) przez FINA znajdziesz tutaj.