Poniński Wincenty h. Łodzia (1790–1855), właściciel ziemski, filantrop. Ur. we wsi Turze w cyrkule kołomyjskim, był synem Antoniego i Heleny z Zawadzkich. W r. 1827 został właścicielem Osobnicy w cyrkule jasielskim, a następnie Kowalówki z przyległościami w stanisławowskim. Głównie zajmował się swoimi posiadłościami, których nie powiększył, ale też nie zadłużył. Pozostawał w poprawnych stosunkach z okolicznymi dziedzicami, chłopstwem i własną służbą. W okresie Wiosny Ludów pojawił się na scenie życia publicznego (w jego lwowskim mieszkaniu odbywały się spotkania członków rozwiązanego sejmu stanowego), potem resztę życia spędził w zaciszu domowym. Tuż przed śmiercią sporządził testament, na którego mocy Osobnica przechodziła na dożywotnią własność krewnego Feliksa Piegłowskiego, dziedziczną Kowalówkę zapisał Adolfowi i Arturowi Ponińskim, a część znacznego majątku w gotówce i papierach wartościowych – kilku innym krewnym. Resztę P. rozdzielił na trzy fundacje. Przeznaczył 15 000 złr. na budowę cerkwi w Sawałuskach (Zawałuszkach), drugie tyle na fundusz ubogich dziewcząt Zakładu św. Kazimierza we Lwowie oraz 30 000 złr. na zapomogi dla ubogich a zdolnych rzemieślników galicyjskich, pragnących założyć własne warsztaty. Dwie ostatnie, funkcjonujące na mocy odrębnych statutów, corocznie dostarczały po kilka zapomóg panieńskich (jeszcze w r. 1938) i rzemieślniczych (np. jeszcze w r. 1911). Zmarł 24 III 1855 w Krakowie, został pochowany na cmentarzu Rakowickim.
P. rodziny nie założył.
Imieniem P-ego została nazwana w r. 1895 jedna z ulic Lwowa.
Bibliogr. historii Pol. XIXw., II cz. 2; Borkowski, Almanach; Uruski, (błędnie); Żychliński, V 220; Cyrankiewicz, Przewodnik po cmentarzach Krakowa; – Chołodecki-Białynia J., Pólwiekowa przeszłość stowarzyszenia katolickiej młodzieży rękodzielniczej „Skała” we Lwowie, Lw. 1906 s. 34; Miasto Lwów w okresie samorządu 1870–1895, Lw. 1896 s. 316; Rachwał S., Kościółek Św. Zofii we Lwowie, Lw. 1917 s. 18–19; – Batowski A., Diariusz wypadków 1848 roku, W. 1974; Szematyzmy król. Galicji, 1827–55; – „Bluszcz” R. 14: 1879 nr 33 s. 263–4; „Czas” 1855 nr 82; „Gaz. Lwow.” 1911 nr 164 s. 4; „Praca” 1864 nr 14–15; „Przyjaciel Domowy” 1855 nr 15 s. 129; Statystyka krajowa, „Dod. Tygodniowy” do „Gaz. Lwow.” 1868 nr 23 s. 113; – Arch. klaszt. ss. Miłosierdzia we Lw. (obecnie w Kr.): rkp. Los sierot 1832, pokwitowania oraz spisy obligacji; Arch. Państw. w Kr.: rkp. sygn. MS 126.
Jan Bujak