Słoczyński Wojciech Stanisław (1806–1864), organista, kompozytor muzyki religijnej, pedagog. Ur. 13 IV w Nisku w Rzeszowskiem, był synem Franciszka, i Magdaleny Joanny z Luderów (Ludarów wg aktu zgonu S-ego).
S. uczęszczał do szkół w Rzeszowie i Leżajsku, gdzie pobierał lekcje śpiewu i muzyki. W r. 1819 ks. Izabela Czartoryska w czasie nabożeństwa w kościele Bernardynów w Leżajsku zwróciła uwagę na śpiew małego chórzysty i zajęła się jego dalszą edukacją. Przez krótki czas S. przebywał w Sieniawie, po czym w r. 1820 wyjechał z dworem Czartoryskich do Puław. Tam w Szkole Organistów uczył się pod kierunkiem Wincentego Ferdynanda Lessla. Opanował grę na fortepianie, skrzypcach i klarnecie oraz zasady kompozycji. W tym okresie był członkiem orkiestry teatralnej, a także kapelmistrzem orkiestry p. piechoty Konstantego Czartoryskiego. Budził powszechny podziw w czasie prób fortepianowych jako utalentowany akompaniator, «najtrudniejsze partie orkiestrowe czytał à vista, ale nadto przenosił je na fortepian z zadziwiającą szybkością» (W. Krogulski). Z l. dwudziestych pochodzą pierwsze kompozycje S-ego: polonezy, galopy, mazury, walce i marsze wojskowe oraz pisane na zamówienie «ulotne piosenki, aryjki, wodewile» (J. Gryglewski), które wykonywano na scenie nadwornego teatru z okazji ważniejszych uroczystości familijnych, spotkań artystyczno-literackich i towarzyskich. Rychło stał się ulubieńcem dworu Czartoryskich i autorytetem w kwestiach muzycznych. W okresie puławskim skomponował pierwsze msze, m. in. dla kościoła paraf. we Włostowicach (1824) oraz Mszę B–dur (dedykowaną ks. I. Czartoryskiej), Mszę F–dur (dedykowaną Adamowi K. Czartoryskiemu), a także Mszę B–dur (dedykowaną F. Lesslowi). Wg Oskara Kolberga był S. autorem muzyki do komedioopery Rozyna czyli Wiejskie wesele, wystawionej w r. 1826. W t.r. wielkim przeżyciem był dla niego koncert Fryderyka Chopina w Puławach.
Po śmierci Lessla S. zajął jego miejsce i poświęcił się pracy pedagogicznej. Uczył muzyki i śpiewu w Instytucie Nauczycieli Elementarnych i Organistów w Puławach (dawniej Szkoła Organistów), będąc początkowo pomocnikiem Wacława Raszka (w l. 1826–8). Po zniszczeniu Puław w powstaniu listopadowym przeniósł się do Lublina (w r. 1833 – wg O. Kolberga, a w r. 1834 – wg T. Błaszczyka), gdzie dyrygował tamtejszą orkiestrą katedralną i od r. 1835 uczył śpiewu w szkole rządowej.
W r. 1840 S. osiadł na stałe w Warszawie. Wpierw objął posadę nauczyciela w Akad. Duchownej, gdzie uczył śpiewu gregoriańskiego. Z alumnami tej uczelni wykonywał w okresie Adwentu i Wielkiego Postu skomponowane przez siebie msze. Studiował wówczas muzykę religijną, przede wszystkim kompozytorów austriackich, i korzystał z rad uznanych warszawskich kompozytorów: Józefa Elsnera, którego w zakresie twórczości mszalnej czuł się uczniem, oraz Karola Kurpińskiego. Elsner dyrygował jedną z mszy S-ego. Natomiast S. w l. 1842–8, w okresie Wielkiego Postu, dyrygował pierwszą częścią oratorium Elsnera „Tryumf Ewangelii czyli męka i śmierć Chrystusa Pana”. Poparty przez duchowieństwo, przedstawił (w r. 1844 – wg nekrologu z „Przegl. Katol.”, a w r. 1848 wg Krogulskiego) swą kandydaturę na dyrektora chóru i orkiestry przy kościele metropolitalnym św. Jana i konkursową Mszę d–moll, która została wykonana pod jego dyrekcją. Wg Władysława Krogulskiego choć «byli kandydaci z nierównie wyższymi talentami», posadę tę otrzymał S. dzięki poparciu Elsnera i pozostał na niej aż do śmierci. Przy katedrze św. Jana był również członkiem archikonfraterni literackiej (Arcybractwa Literackiego). Z działalnością dyrygencką i kompozytorską łączył dydaktykę. W l. 1856–62 bezinteresownie uczył gry na fortepianie i śpiewu w Instytucie Głuchoniemych i Ociemniałych przy ul. Świętojańskiej 28. W l. 1861–4 był nauczycielem solfeżu w warszawskim Instytucie Muzycznym. Udzielał nadto prywatnych lekcji muzyki i śpiewu. W l. sześćdziesiątych mieszkał przy ul. Mostowej 247a.
W okresie warszawskim S. dużo komponował, zwłaszcza utwory dla kleru archikatedralnego, m. in. hymny, psalmy i antyfony na święta i uroczystości kościelne oraz pieśni religijne. Wg O. Kolberga napisał m. in. ok. 30 mszy, 4 Te Deum Laudamus, 3 Salve Regina, 1 Veni Creator, 5 offertoriów (jedno z orkiestrą), 5 hymnów (m. in. Lauda Sion), 17 pieśni i psalmów, antyfony, graduały, responsoria, litanie, a także Marsz wielki, Uwerturę A–dur (1840), Symfonię C–dur (1841). Spośród jego mszy łacińskich z orkiestrą do ważniejszych należą: Msza E-dur (uchodziła za najsławniejszą), Msza wielka na celniejsze uroczystości i celebrę, Msza literacka i Msza księżnej wirtemberskiej oraz Msza pasterska, którą od r. 1850 wielokrotnie wykonywano w czasie Świąt Bożego Narodzenia, Msza z tematów pieśni ludowych kościelnych, Msza z tematów Pieśni do Matki Boskiej. Obok Kurpińskiego, Raszka i Elsnera był S. jednym z głównych zwolenników wykorzystania religijnych pieśni ludowych w muzyce kościelnej. Jego utwory, pisane stylem «na wpół światowym, na wpół kościelnym» (O. Kolberg), cieszyły się popularnością i wykonywano je niemal we wszystkich kościołach warszawskich. Wiele kompozycji przeznaczonych było dla różnych zakonów, m. in. dla dominikanów w Warszawie: Msza chóralna na trzy głosy, Msza figuralna na trzy głosy, 9 responsoriów na Wielki Piątek, 5 antyfon na uroczystość Matki Boskiej Różańcowej i 5 antyfon na Nowy Rok, 2 Benedicamus, hymn Pange lingua, Antyfona do św. Franciszka, a także muzyka do tekstu Wincentego Pola na cześć św. Jacka z okazji 600-lecia sprowadzenia dominikanów do Polski. U ss. bernardynek w Lublinie śpiewano jego Nieszpory na trzy głosy żeńskie z organem. Dla karmelitów na Lesznie skomponował Litanię do Matki Boskiej oraz kilka antyfon. Utwory S-ego wykonywano w katedrze wrocławskiej, prawdopodobnie płockiej i sandomierskiej, a także w Janowie Podlaskim (Ecce sacerdos magnus) i Sejnach.
Niewiele informacji zachowało się o blisko 120 kompozycjach S-ego, których rękopisy najprawdopodobniej zaginęły. «Gdyby się poświęcił dramatycznej muzie dałby nam bez wątpienia niejedno piękne dzieło sceniczne, gdyż miał w swoim talencie wiele danych po temu, zaś w dziedzinie muzyki kościelnej przeszedł prawie bez echa, pomimo szerokiej wiedzy i dużego talentu» (Krogulski). Twórczość S-ego po śmierci została zapomniana. Zmarł 22 XII 1864 w Warszawie i został pochowany 27 XII na cmentarzu Powązkowskim. W pogrzebie uczestniczyło licznie duchowieństwo warszawskie z ks. bpem nominatem Pawłem Rzewuskim na czele.
S. był żonaty z Cecylią z Sikorskich (zm. po r. 1865); miał syna Antoniego Józefa (ur. 1835 w Lublinie), nauczyciela muzyki i śpiewu w Instytucie Głuchoniemych i Ociemniałych w Warszawie.
Enc. Org., XXIII; Błaszczyk, Dyrygenci; Słown. Muzyków Pol., II; Sowiński, Słown. muzyków; Szenic S., Cmentarz Powązkowski 1851–1890, W. 1982; – Mrowiec K., Polska pieśń kościelna w opracowaniu kompozytorów XIX wieku, L. 1964, Tow. Nauk. KUL, Nr 75; Nowak-Romanowicz A., Józef Elsner, Kr. 1957; Rudnicka-Kruszewska H., Wincenty Lessel, Kr. 1968; – Kolberg O., Wojciech Słoczyński. Zgon pedagoga i kompozytora, „Tyg. Ilustr.” 1865 nr 309 s. 87; – „Gaz. Muzycz. i Teatr.” 1865 nr 11 s. 4; „Przegląd Katol.” 1865 nr 2 s. 29, nr 12 s. 183–5, nr 13 (ks. J. Gryglewski) s. 199–200; „Ruch Muzycz.” 1858 nr 29 s. 226 (Popis w warszawskim Inst. dla Ociemniałych), 1860 nr 23 s. 375 (Odbiór organów […] przy kościele archikatedralnym Śgo Jana w Warszawie), 1861 nr 9 s. 136; – B. Jag.: rkp. 7115 III z. 29 k. 415–416 (W. Krogulski, Notatki starego aktora, tu mylny r. ur.: 1800); B. PAN w Kr.: rkp. 717 (Teki C. Walewskiego – Wspomnienie o S-m, pióra O. Kolberga, w dużych fragmentach wydrukowane w „Tyg. Ilustr.”) k. 543–543v.; – Parafia archikatedralna św. Jana w W.: Świadectwo zgonu S-ego (1864 r., nr 585) i świadectwo ślubu syna, Antoniego Słoczyńskiego z r. 1865 (nr 122) – odpisy w Mater. Red. PSB; Parafia Rzymskokatolicka p. wezw. św. Józefa w Nisku: Akt ur. S-ego (wypis w Mater. Red. PSB).
Elżbieta Orman