Był najmłodszym synem Wawrzyńca, burmistrza  Piły. Już w dzieciństwie przeznaczono go do stanu duchownego.  Jako młody ksiądz wyjechał na Zachód.  Odwiedził uniwersytety w Lipsku i Getyndze, a przez dwa lata studiował w Paryżu fizykę oraz historię naturalną.  W drodze powrotnej zobaczył Alpy i Apeniny. Interesował się wszystkim w zwiedzanych krajach: od geologii, przez społeczeństwo po  gospodarkę. W 1782 r. uzyskał na Akademii Zamojskiej tytuł doktora obojga praw. Osiadł w Zamościu i stał się zaufanym doradcą rodziny Zamoyskich. Głośnym wydarzeniem stały się jego wydane anonimowo Uwagi nad życiem Jana Zamoyskiego kanclerza i hetmana w.k. do dzisiejszego stanu Rzeczypospolitej Polskiej przystosowane. Wyraził w nich przekonanie o pilnej potrzebie zmian ustrojowych w kraju. Jego główną propozycją było utworzenie monarchii parlamentarnej, w której prawa polityczne mieliby też mieszczanie a sejm sprawowałby władzę prawodawczą i wykonawczą. Wiele miejsca poświęcił  sprawie podatków, podniesienia liczby wojska, a także potrzebie rozwoju gospodarczego kraju.  Wraz z A. Zamoyskim udał się do Warszawy, gdzie obserwował obrady Sejmu Wielkiego. Napisał wtedy Przestrogi dla Polski…, uznając jako  główny cel reform przebudowę struktury społecznej i potępiając „niewolę” chłopów, sprzeczną ze wszystkimi prawami: natury, boskimi i ludzkimi. Za gwarancję wolności uznawał sojusz szlachty z mieszczanami, a ostro atakował magnaterię. W 1790 roku wraz z Zamoyskimi pojechał do Włoch. Podczas podróży obserwował wnikliwie regiony i miejscowości, zwiedzał galerie, szkoły, gabinety naukowe i zakłady przemysłowe. Prowadził szczegółowe notatki, o budowie geologicznej, gospodarce, stosunkach społecznych, oświacie i wychowaniu,  lecznictwie zwiedzanych krajów. Głęboko przeżył drugi rozbiór Polski i  klęskę powstania kościuszkowskiego.  Pod koniec 1794 r. udał się z Zamoyskimi do Wiednia. Pasjonowała go nadal  geologia, ale obserwował też działanie austriackich zakładów przemysłowych, szkół, szpitali i innych instytucji użyteczności publicznej.  Zdobytą zagranicą  wiedzę spożytkował  potem w czasie działalności w  kraju.  

Więcej informacji, ciekawostek i materiałów dotyczących Stanisława Wawrzyńca Staszica szukaj w jego biogramie i na innych stronach naszego serwisu.