Cichociemni to popularna nazwa żołnierzy polskich szkolonych w okresie II wojny światowej na terenie Wielkiej Brytanii do zadań specjalnych, przerzucanych drogą lotniczą do okupowanej Polski i innych krajów okupowanej Europy w celu prowadzenia nieregularnej walki z niemieckim okupantem i organizowania oraz szkolenia ruchu oporu. Z inicjatywą zorganizowania powietrznej łączności z krajem wystąpili na przełomie 1939/1940 r. kapitanowie: Jan Górski i Maciej Kalenkiewicz. Inicjatywa ta rozwinięta o udział w walce uzyskała jesienią 1940 r. akceptację Naczelnego Wodza.
Cichociemni rekrutowali się z ochotników z Polskich Sił Zbrojnych, a szkolenie specjalnościowe i spadochronowe odbywało się w latach 1941-1944 w ośrodkach SOE w Griggens, Chalfont and Latimer, Inchmery i Audley End. Szkolenie według standardów SOE i oddziałów brytyjskich komandosów ukończyło 606 osób, a do skoku skierowano 579. Skoczkowie początkowo odlatywali z bazy pod Londynem, a od 1944 r. z Brindisi we Włoszech.
Pierwszy skok do Polski miał miejsce w nocy z 15 na 16 lutego 1941 r., a ostatni 27 grudnia 1944 r. W latach 1941-1944 do okupowanej Europy wysłano ogółem 384 skoczków; do Polski 344 (28 kurierów i 316 żołnierzy) do pn. Francji – 28 skoczków; do Włoch, Grecji, Jugosławii i Albanii – 16 skoczków.
Wśród skoczków skierowanych do Polski, którzy zasilili struktury Armii Krajowej i zasłynęli ze swojej działalności konspiracyjnej byli m.in.: gen. bryg. Leopold Okulicki „Kobra”, płk dypl. Kazimierz Iranek-Osmecki ps. „Makary”, „Pstrąg”, kpt. Alfred Paczkowski „Wania”, kpt. Adam Borys „Pług”, por. Jan Piwnik „Ponury” i Zofia Zawacka ps. „Zo”, Zoya”, jedyna kobieta wśród cichociemnych. 89 skoczków zginęło w walce z Niemcami: 82 w Polsce, 7 we Francji. W okresie stalinizmu na karę śmierci zostało skazanych 8 cichociemnych, w tym Bolesław Kontrym ps. „Żmudzin”. Cichociemni byli doskonałą kadrą, która wykorzystywała w walce zdobyte w czasie szkolenia wiadomości z zakresu wywiadu, sabotażu, legalizacji i dywersji.
dr hab. prof. Akademii Obrony Narodowej Zbigniew Gnat-Wieteska