Abraham Judaeus Bohemus (um. 1533), emigrant z Czech pod koniec XV w. Mimo wygnania nie przerwał węzłów handlowych z Pragą i innemi miastami czeskiemi, pozostał nawet bankierem Władysława, króla Czech i Węgier, oraz cesarza Maksymiljana. Obaj ci władcy polecili Abrahama Zygmuntowi I, i ten zamianował go egzaktorem generalnym dla gmin żydowskich w Wielkopolsce i na Mazowszu (1512), podobnie jak w Małopolsce zamianował tenże władca egzaktorem Franczka, czyli Efraima Fiszla, bogatego bankiera krakowskiego. Przeciw Franczkowi wystąpiły gminy żydowskie w Krakowie i we Lwowie, wskutek czego musiał złożyć swój urząd, a wówczas zamianował król A. z Czech egzaktorem w całej Koronie (1514). Lecz i przeciw niemu wystąpiła gmina żyd. w Krakowie i nie pozwoliła mu mieszkać w »mieście żydowskiem« na Kazimierzu, a także i inne gminy wypowiedziały mu posłuszeństwo. A. sięgnął do surowych środków egzekucyjnych, a wówczas gminy odpowiedziały klątwą, za którą posypały się denuncjacje do dworu, które podcięły jego kredyt. Za ponownem wstawieniem się cesarza Maksymiljana (16 VIII 1518) wyłączył król polski A. spod jurysdykcji kahałów i rabinów i zabronił rabinom rzucania nań klątwy. Chcąc mu pomóc, nadał mu Zygmunt Stary wolność osiadania i handlu, gdzie tylko zechce, lecz w dekrecie królewskim nie było już mowy o urzędzie generalnego poborcy, co wskazuje na fakt, że A. już tego urzędu nie piastował. Za sprawą Bony osiadł A. we Lwowie i tu prowadził wielki kantor towarowy i pieniężny oraz faktorję; otrzymał też od Bony ekscepcję ze wszystkich sądów prócz »sądu królowej«. A. umarł we Lwowie w r. 1533, a sukcesję po nim objął syn jego, Mojżesz, opatrzony żelaznym listem królewskim.

Ptaśnik J., Abraham Judaeus Bohemus. Bibl. krak., nr 23. Szkic IV, s. 38–48; Russko-Jewr. Archiw III. Petersburg 1903; Bersohn M., Dyplomatarjusz dotyczący Żydów w dawnej Polsce. W. 1910; Bałaban, Dzieje Żydów w Krakowie i na Kazimierzu I (wyd. 2). Kr. 1931, s. 102–105.

Majer Bałaban