Bartoszewicz Adam Mateusz (1794–1878), pedagog, syn Jana i Anny z Kuszelewskich, ur. 8 x w majątku Swirny, pow. wiłkomirskim, którego współwłaścicielem był jego ojciec. Po ukończeniu szkoły bernardynów w Traszkunach i Uniw. Wileńskiego objął w r. 1814 obowiązki nauczyciela szkoły elementarnej w Mirosławiu. Złożywszy w listopadzie 1816 r. egzamin nauczycielski w Towarzystwie do Ksiąg Elementarnych, rozpoczął od Nowego Roku 1817 służbę publiczną na stanowisku kolaboranta w szkole w Białej Radziwiłłowskiej (podlaskiej); w r. 1819 został mianowany zastępcą nauczyciela, 1820 nauczycielem, 1827 profesorem. Dzięki swym zdolnościom i pracowitości zdobył sobie B. uznanie jako doskonały wykładowca zwł. matematyki i jako oddany wychowawca młodzieży. W czerwcu 1833 r. mianowany inspektorem szkoły obwodowej przy ul. Długiej w Warszawie, został przeniesiony we wrześniu t. r. do Łukowa. Po dwóch latach powrócił na pierwotne stanowisko w Warszawie, które piastował do r. 1850. Wedle opinji swych przełożonych kierował szkołą obwodową umiejętnie i sprężyście oraz rozciągał b. korzystny nadzór nad szkołami mu podległemi, które dzięki jego pracy zyskały opinję najlepiej prowadzonych. Przy dużej kulturze umysłowej i wszechstronnych zdolnościach zbyt wiele o sobie mniemał, co powodowało nieporozumienia w stosunkach z przełożonymi i podwładnymi. Bardzo ostra, choć słuszna krytyka podległego mu nauczyciela jęz. rosyjskiego w połączeniu z ujemną opinją władz rosyjskich o jego »sposobie myślenia« w czasie powstania listopadowego przyczyniły się do przedwczesnego zwolnienia B. ze służby (1850). Ożeniony w r. 1820 z Amelją Sengteller, miał pięcioro dzieci, z których najstarszy syn Juljan był znanym historykiem. Liczna rodzina była powodem stałych kłopotów finansowych. Umarł B. 11 I 1878 w Warszawie. Drukiem ogłosił Rozprawę o matematyce w programie szkoły bialskiej z r. 1822.
Konarski K., Nasza szkoła, W. 1932; Enc. Pow. Il.; Arch. Skarb. w Warsz. akta Kom. Emer., 1724; Arch. Ośw. Publ. w Warsz., Opis biegu życia naucz. lit. B., 83–87; Konduit-listy naucz. r. 1833/34 i 1834/35, akta Okr. Nauk. Warsz. 95, III–IV, akta Tow. do Ksiąg Elemen., 8, I.
Adam Moraczewski