Piotrowski Adam, pseud. Alf, Kolec (1875–1937), dziennikarz, działacz ruchu zawodowego, Chrześcijańskiej Demokracji i Narodowej Demokracji, poseł na sejm RP. Ur. 30 XI w Poznaniu, był synem Józefa, robotnika, i Marii z Arletów. W rodzinnym mieście skończył 8-klasową szkołę ludową i wieczorową szkołę przemysłową, po czym pracował jako malarz dekoracyjny do r. 1905. W l. 1897–9 odbywał służbę wojskową w niemieckiej artylerii polnej. Drogą samokształcenia zdobył wiedzę ogólną. Już w młodzieńczych latach zaczął pisywać drobne utwory poetyckie i artykuły z historii i literatury polskiej, które drukował na łamach „Dziennika Berlińskiego”. Początkowo należał do niemieckich socjaldemokratycznych związków zawodowych, potem zainteresował się ideami polskiego ruchu społecznego opartego na zasadach solidaryzmu klasowego i stojącego na stanowisku narodowym. Był jednym z inspiratorów powołania do życia tego rodzaju organizacji zawodowej wśród robotników w Poznańskiem. W powstałym 16 III 1902 przy jego współudziale Polskim Związku Zawodowym (PZZ) z siedzibą w Poznaniu został sekretarzem generalnym Zarządu Głównego i sprawował tę funkcję od 29 XI 1903 do 14 IX 1908. W l. 1903–5 przewodniczył komisji agitacyjnej PZZ, z której pomocą doprowadził do rozkrzewienia wpływów PZZ w Poznańskiem oraz przyczynił się do utworzenia oddziałów PZZ na Pomorzu Gdańskim i terenie Niemiec. W l. 1905–7 był współredaktorem, a w l. 1907–8 redaktorem naczelnym organu PZZ p. n. „Siła”. W r. 1906 pomagał przy zakładaniu «polskich związków zawodowych» w Warszawie i Lublinie. W rozbitym ruchu związkowym reprezentował stanowisko konieczności scalenia wszystkich narodowo-chrześcijańskich organizacji robotniczych w jedną. Przyczynił się do zawarcia porozumienia między władzami poznańskiego PZZ, bytomskiego Związku Wzajemnej Pomocy (ZWP) oraz bochumskiego Zjednoczenia Zawodowego Polskiego (ZZP). Działania te były zarazem związane z dążeniem ośrodka poznańskiego, w którym już wówczas główną rolę odgrywała endecja, do podporządkowania sobie całego polskiego ruchu narodowego w granicach Niemiec. Du. 6 V 1909 z trzech oddzielnych związków powstała skonsolidowana organizacja robotników polskich pod nazwą Zjednoczenia Zawodowego Polskiego. Od r. 1909 P. był sekretarzem obwodowym ZZP w Berlinie, redaktorem tygodnika „Robotnik Polski na Obczyźnie” i redaktorem pisma „Polak na Obczyźnie”. Ogłosił w r. 1910 pracę Powstanie i rozwój Polskich Związków Zawodowych pod zaborem pruskim (P.). W r. 1911 przeniósł się na Górny Śląsk, gdzie objął redakcję „Kuriera Polskiego”. W marcu 1913 wrócił z Zabrza do Poznania. Zamieszkał przy ul. Ogrodowej 12 i był redaktorem ,,Orędownika”, organu Narodowej Demokracji. Podczas pierwszej wojny światowej, powołany do armii niemieckiej (30 VIII 1914), pełnił funkcję tłumacza w służbie garnizonowej.
W dniach niemieckiej rewolucji listopadowej 1918 r. P. został 9 XI sekretarzem Rady Żołnierzy, utworzonej w Cytadeli poznańskiej, a 11 XI wybrany przez wojskowych Polaków na delegata do Rady Robotników i Żołnierzy w Poznaniu, objął w Wydziale Wykonawczym tej Rady funkcję sekretarza. Przemawiał publicznie tego dnia na wiecu ludności Poznania zgromadzonej na placu Wolności. Był też delegatem z Wielkopolski na Kongres Rad Robotników i Żołnierzy w Berlinie (16 XII 1918). Uczestniczył jako jeden z przedstawicieli polskich w rozmowach z delegacją niemiecką w końcu grudnia 1918 w Poznaniu i na początku stycznia 1919 w Gnieźnie. Ogłosił na podstawie własnych notatek i protokołów pracę pt. 50 dni rządów Rady Robotników i Żołnierzy w Poznaniu (P. 1919). Wchodził w skład komitetu redakcyjnego tygodnika dla żołnierzy „Druh” wychodzącego w l. 1918–19 w Poznaniu. W dniach wybuchu powstania wielkopolskiego 27 XII 1918 brał udział w walkach ulicznych toczących się na terenie Poznania.
W Polsce niepodległej P. jako jeden z głównych działaczy Narodowego Stronnictwa Robotników (NSR) został wybrany do Sejmu Ustawodawczego w r. 1919 w poznańskim okręgu wyborczym I ze wspólnej listy Zjednoczonych Stronnictw Narodowych. W Sejmie był zastępcą sekretarza Narodowo-Chrześcijańskiego Klubu Robotniczego, członkiem Komisji Konstytucyjnej, Oświatowej i Morskiej. W początkach 1920 r. przeszedł z NSR do Chrześcijańsko-Narodowego Stronnictwa Pracy. W grudniu 1921 należał do grupy działaczy chadeckich w ZZP, która powołała do życia Chrześcijańskie Zjednoczenie Zawodowe Poznań-Pomorze. Opublikował broszurę O stosunku Chrz[eścijańsko] Nar[odowego] Str[onnictwa] Pracy do Zjednocz[enia] Zaw[odowego] Polskiego (P. 1921). P. był również posłem w Sejmie I kadencji (1922–7), wybrany w okręgu wyborczym 34: Poznań z listy nr 8 Chrześcijańskiego Związku Jedności Narodowej. Wchodził do Komisji Konstytucyjnej, a w końcu 1925 r. został jednym z dwu sekretarzy Klubu Chrześcijańskiej Demokracji. Po przewrocie majowym 1926 r. należał do Związku Ludowo-Narodowego, następnie do Stronnictwa Narodowego. Wrócił w r. 1926 na stanowisko redaktora „Orędownika”, na którym pozostał do śmierci. Działał w l. 1926–37 w organizacjach przemysłowo-rzemieślniczych: był członkiem zarządu od r. 1927 i prezesem w l. 1932–7 Tow. Młodych Przemysłowców, honorowym członkiem Tow. Przemysłowego «Sobieski» i wiceprezesem Związku Towarzystw Przemysłowych w Poznaniu (skupiającego większe warsztaty przemysłowe). Był także członkiem komisji rewizyjnej Syndykatu Dziennikarzy Wielkopolskich. Oprócz wymienionych prac ogłosił kilka broszur i wiele artykułów z problematyki polskiego chrześcijańskiego ruchu zawodowego. Zmarł 1 VII 1937 w Poznaniu i pochowany został na dawnym cmentarzu Świętomarcińskim przy ul. Bukowskiej.
W małżeństwie (od r. 1900) z Franciszką z Kucharskich P. miał czworo dzieci: Tadeusza (ur. 1904), Bogdana (ur. 1908), Witolda (ur. 1910) i córkę.
Mościcki – Dzwonkowski, Parlament RP 1919–27, (fot.); Rzepeccy, Sejm i Senat 1922–7, s. 248 (fot.), 250, 464, 471; Rzepecki, Sejm 1919, s. 234 (fot), 236, 288; – Czubiński A., Powstanie wielkopolskie 1918–1919, P. 1978; Demel C., Krawulski J., Rzepa K., Działalność NSR i NPR w Wielkopolsce w latach 1917–1937, W.–P. 1980; Filipiak T., Dzieje związków zawodowych w Wielkopolsce do roku 1919, P. 1969; Grot L., Pawłowski I., Pirko M., Wielkopolska w walce o niepodległość 1918–1919, W. 1968; Grzegorczyk P., Diariusz kultury polskiej 1937, W. 1938; Krzywobłocka B., Chadecja 1918–1937, W. 1974; Kubiak S., Łozowski F., Rady Robotniczo-Żołnierskie w Wielkopolsce 1918–1919, P. 1959 s. 24, 25, 137, 139, 158, 176, 178, 182, 198, 201, 215, 217, 218, 220, 221, 235; Marczewski J., Narodowa Demokracja w Poznańskiem (1900–1914, W. 1967; Monasterska T., Narodowy Związek Robotniczy 1905–1920, W. 1973; Murzynowska K., Polskie wychodźstwo zarobkowe w Zagłębiu Ruhry w latach 1880–1914, Wr. 1972; Powstanie Wielkopolskie 1918–1919, Praca zbiorowa pod red. Z. Grota, P. 1968 (fot); Przybylski H., Chrześcijańska Demokracja i Narodowa Polska Robotnicza w latach 1926–1937, W. 1980; – Hulewicz B., U progu nowej epoki, w: Poznańskie wspominki z lat 1918–1939, P. 1973 s. 39–42, 44; – „Dzien. Pozn.” 1937 nr 150 s. 11; „Kur. Pozn.” 1937 nr 294 s. 3 (fot.), 13, 14, nr 206 s. 21, nr 298 s. 5; „Orędownik” 1937 nr 150 (fot.), 153; „Powstanie Wpol.” 1937 nr 13; „Warsz. Dzien. Narod.” 1937 nr 179 B s. 1.
Marian Olszewski