Poniński Adam h. Łodzia (zm. 1732), kasztelan poznański. Był synem Hieronima Adama (zob.) i Teresy z Chociszewskich, bratem Franciszka, star. kopanickiego (zob.), Karola Samuela (zob.) i Władysława (zob.). Za Jana III uczestniczył w walkach z Turkami i Tatarami. Był 26 IX 1699 marszałkiem sejmiku średzkiego. Trzymając z mocy cesji ojcowskiej starostwa kopanickie i babimojskie, to pierwsze za konsensem królewskim z 14 X 1701 scedował z kolei bratu Franciszkowi. Złączony bliskimi stosunkami z Sobieskimi i Leszczyńskimi, należał, jak i cała rodzina Ponińskich, do zdecydowanych przeciwników Augusta II. Z rady warszawskiej 31 I 1704, obok innych wypróbowanych stronników Stanisława Leszczyńskiego, wyznaczony był do traktowania ze Szwedami. Był też t. r. sędzią-deputatem na Trybunale Kor. W dobie konfederacji tarnogrodzkiej został posłem z sejmiku średzkiego (12 XI 1715) do króla z żądaniem zwołania sejmu pacyfikacyjnego. Po zawiązaniu konfederacji przez województwo wielkopolskie (7 IV 1716) został jej konsyliarzem i jednym z posłów do Lubomli do marszałka Stanisława Ledóchowskiego i rady konfederackiej, potem zaś do Lublina. Został konsyliarzem konfederacji i komisarzem do Radomia. Podstoli w r. 1717, a w r. 1719 stolnik poznański, mianowany został 10 XII 1720 kasztelanem nakielskim, 4 V 1721 przemęckim, 9 XII 1722 gnieźnieńskim. Obok brata Franciszka, star. kopanickiego, w r. 1724 znalazł się wśród 23 komisarzy wyznaczonych do komisji wyłonionej dla sprawy toruńskiej, która obradowała pod prezydencją bpa kujawskiego Krzysztofa Szembeka. Z sejmu grodzieńskiego 1726 był jednym z komisarzy do Trybunału Skarbowego. Wtedy też wszedł do komisji dla traktowania z dworem berlińskim i do komisji wyłonionej dla wykupienia starostwa drahimskiego. Zlecono mu również rezydencję przy królu od 1 VIII do końca października. Postąpił 14 V 1729 na kasztelanię poznańską.
Z przeprowadzonych w r. 1702 działów braterskich dostały się P-emu w r. 1702 dobra: Jeziory Wielkie i Małe, Jaszkowo, Winna, Niezamyśl (dziś Zaniemyśl), Polwica, Kępa Wielka i część Kępy Małej. Przyczynił się do wystawienia nowego murowanego kościoła w Babimoście. Zmarł w r. 1732, pochowany został 22 VI w Poznaniu u Jezuitów.
Żoną P-ego była zaślubiona w Radomicku 19 II 1697 Ludwika Mielżyńska (ur. 1673), córka kaszt. śremskiego Macieja (zob.), wdowa po Rafale Tworzyjańskim, łowczym wschowskim, kontynuatorka kroniki rodzinnej pt. „Kopia pobożnej pamięci”, zaczętej przez prababkę Elżbietę z Orzelskich Niegolewską. Zmarła 28 VII 1731, pochowana została u Jezuitów w Poznaniu. Synami P-ego byli: Aleksander (1698–1731), łowczy wschowski i star. babimojski, Józef (1699–1730), star. gnieźnieński, Franciszek (1701–1761), opat trzemeszeński, Stanisław (1707–1731), dworzanin króla francuskiego, Maciej (1708–1758), stolnik, później chorąży wschowski i star. babimojski. Z córek Teresa zaślubiła w r. 1730 Leona Koźmińskiego, podczaszego kaliskiego, chorążego wschowskiego, Elżbieta wyszła w r. 1732 za Ludwika Kalinowskiego, star. winnickiego, Eufrozyna była żoną Melchiora Skarbka Malczewskiego.
Kossakowski S., Monografie historyczno-genealogiczne, W. 1872 III; Niesiecki; Uruski; Żychliński, V 239; – Jarochowski K., Dzieje panowania Augusta II od wstąpienia Karola XII na ziemię polską aż do elekcji Stanisława Leszczyńskiego (1702–1704), P. 1874 II, 28, 464; tenże, Opowiadania historyczne, P. 1860 s. 111; tenże, Z czasów saskich, spraw wewnętrznych, polityki i wojny, P. 1886 s. 10, 47, 148–9, 172; Rostworowski E., Legendy i fakty XVIII wieku, W. 1963; Załęski, Jezuici, III cz. 2; – Kopia pobożnej pamięci IMci Pani Elżbiety Orzelskiej, P. 1886; Teka Podoskiego, I 124; Vol. leg., VI 208, 211, 215; – „Kur. Pol.” 1732 nr 791; – AGAD: Sigillata, t. 19 s. 345, t. 20 s. 7, 60, t. 22 s. 7v.; Arch. Archidiec. w P.: Libri Bapt. i Mort. Św. Marii Magdaleny w P., Libri copul. Radomicko, Libri Copul. i Mort. Zaniemyśl; Arch. Państw. w P.: Poznań, Grodz. 358 IV k. 18, 404 II k. 87v., 403 II k. 1, 404 II k. 87v., 455 k. 35, 529 k. 96, Kal. Grodz. 148 s. 208 Wschowa Grodz. 100 VI k. 16, 109 k. 62v., 113 k. 20, 114 k. 27, 185 k. 328.
Włodzimierz Dworzaczek