Stachowski Adam (po 1830 – po 25 V 1914), działacz polonijny w Paranie (Brazylia). Brak dokładnej daty ur. S-ego; był jednym z dwanaściorga dzieci Antoniny z domu Pecolt, imienia i zawodu ojca nie udało się ustalić. S. pochodził z zaboru rosyjskiego, wg Józefa Siemiradzkiego z Kijowa (choć matka jego urodziła się w pow. węgrowskim), z rodziny inteligenckiej.
Nie są znane szczegóły wyjazdu S-ego z kraju. Być może w r. 1872, wraz z całą rodziną, udał się do USA i tam przebywał w Milwaukee, choć mógł też wyemigrować wprost do Brazylii. Wg Kazimierza Głuchowskiego miał «pojawić się» w Rio de Janeiro w r. 1874. Nie wiadomo również, jak długo przebywał w tym mieście, ani kiedy przeniósł się do Kurytyby, musiało być to dość wcześnie, gdyż czasami nazywa się go nestorem Polonii kurytybskiej. W 1. poł. l. dziewięćdziesiątych posiadał już tzw. wendę, czyli rodzaj sklepu-karczmy w Kurytybie. Doszedł do znacznego, jak na parańskie warunki, majątku, miał własny dom w Kurytybie, a Głuchowski uznał go za jedną z zamożniejszych osób w kolonii polskiej. W czerwcu 1890, gdy na zebraniu zwołanym przez Ignacego Waberskiego utworzone zostało Tow. im. Tadeusza Kościuszki z siedzibą w Kurytybie, S. został wybrany na jego prezesa. Ta pierwsza organizacja polonijna w Brazylii stała się z czasem jedną z najpoważniejszych na tym terenie. Nie wiadomo kiedy S. przestał pełnić swą funkcję; prawdopodobnie było to w końcu stulecia. W listopadzie 1893 powołany został do specjalnej komisji, mającej zająć się przygotowaniem Polonii brazylijskiej i argentyńskiej do udziału w Powszechnej Wystawie Krajowej we Lwowie. Jednakże rewolucja 1894 r. uniemożliwiła wysłanie gotowych już eksponatów; zaginęły one w Rio de Janeiro.
S. zaliczał się do zwolenników powołania (a właściwie reaktywowania) organizacji spełniającej rolę koordynująco-przewodnią dla lokalnych i środowiskowych towarzystw polonijnych. Miała ona umożliwić lepszą organizację szkolnictwa polskiego, ułatwić kolonizację, a także przyczynić się do podniesienia świadomości narodowej imigrantów; S. pisał o tym na łamach „Gazety Polskiej w Brazylii”. Należał do grona siedemnastu działaczy, którzy 25 IX 1910 w Kurytybie utworzyli taką organizację, p.n. Związek Narodowy Polski (ZNP) w Brazylii. Wszedł wówczas do tymczasowego zarządu; miał też być kandydatem na stanowisko prezesa ZNP, ale odmówił, gdyż podobno zamierzał opuścić Brazylię. W r. 1911 objął jednak funkcję drugiego skarbnika ZNP. Przyczynił się do zebrania znacznej sumy 20 tys. milrejsów na zakup obligacji, mających sfinansować budowę Domu Narodowego Polskiego w Kurytybie. W początku stycznia 1911 władze ZNP zwołały Sejm Polski w Kurytybie, dążąc do stworzenia platformy porozumienia dla coraz liczniejszych organizacji polonijnych. S. brał udział w jego przygotowaniu, a pierwszego dnia (6 I) przewodniczył obradom. Nie wiadomo, kiedy i z jakich powodów wycofał się z działalności społecznej, nastąpiło to prawdopodobnie na krótko przed wybuchem pierwszej wojny światowej. Nie udało się ustalić, kiedy zmarł (żył jeszcze w maju 1914) i gdzie został pochowany.
S. był żonaty z Florentyną z domu Jentsch, która zmarła 24 III 1910 i została pochowana w Campo Largo. Brak jest śladów, by posiadali potomstwo.
Dworecki T., Zmagania polonijne w Brazylii, W. 1980, 1987 I 319, 631, IV 212; Emigracja polska w Brazylii. 100 lat osadnictwa, W. 1971; Głuchowski K., Wśród pionierów polskich na antypodach. Materiały do problemu osadnictwa polskiego w Brazylii, W. 1921 s. 2, 130; Groniowski K., Polska emigracja zarobkowa w Brazylii 1871–1914, Wr. 1972; Malczewski Z., Obecność Polaków i Polonii w Rio de Janeiro, L. 1995 s. 24, 49; – Siemiradzki J., Za morze! Szkice z wycieczki do Brazylii, Lw. 1894 s. 56; – „Gaz. Pol. w Brazylii” 1893 nr 20, 1910 nr 13, 40–41, 1911 nr 2, 9, 31, 37,41, 1914 nr 21.
Krzysztof Smolana