Suchodolski Adam h. Janina (zm. 1656), działacz różnowierczy, chorąży lubelski.
Był synem Andrzeja, łowczego chełmskiego, patrona zboru braci polskich w Piaskach Wielkich (woj. lubelskie), i Jadwigi z Podlodowskich, wyznania ewangelicko-reformowanego. S. miał niezamężną siostrę, którą ok. r. 1645 zastrzelił przez przypadek, lekkomyślnie bawiąc się strzelbą.
Wychowywany w wierze ojca, po jego rychłej śmierci znalazł się S. pod opieką matki i star. urzędowskiego Jerzego Rzeczyckiego, jej współwyznawcy. Jesienią 1637 rozpoczął naukę w Rakowie; jako preceptora przydano mu Baltazara Pankhratiusa, rektora szkoły ariańskiej w Kryłowie nad Bugiem. Wkrótce wychowawcą S-ego został znany działacz ariański Andrzej Wiszowaty. Na początku r. 1638 synod ewangelicko-reformowany w Krasnobrodzie bezskutecznie domagał się od opiekunów S-ego, aby oddalili tego preceptora. Pod kierunkiem Wiszowatego udał się S. w grupie młodzieży na studia zagraniczne; 20 VIII 1640 wpisał się do metryki uniw. w Lejdzie, a w Paryżu, dzięki kontaktom opiekuna, spotkał się z H. Grotiusem, filozofem P. Gassendim i matematykiem M. Mersennem. Być może po powrocie do Polski przebywał przez pewien czas na dworze królewskim Władysława IV jako dworzanin pokojowy. Stopniowo, niewątpliwie pod wpływem matki, zaczął skłaniać się ku wyznaniu ewangelicko-reformowanemu. Choć na polecenie synodu braci polskich Wiszowaty został ministrem w zborze w Piaskach Wielkich, jednak nie powstrzymał wychowanka przed złożeniem w Krzesimowie 5 X 1642 ewangelicko-reformowanego wyznania wiary. W r. 1643 zmienił S. zbór ariański w dziedzicznych Piaskach na świątynię ewangelicko-reformowaną i umieścił tam jako ministra Samuela Kesznera. Przystąpił też do budowy nowego zboru. Wiszowatemu tłumaczył likwidację zboru ariańskiego obawą przed nawróceniem na to wyznanie wszystkich mieszkańców miasteczka. W r. 1645 posłował na sejm (luty–marzec) z woj. lubelskiego. Przez kilkanaście lat aktywnie uczestniczył w synodach ewangelicko-reformowanych. Podczas synodu dystryktu lubelskiego w Biłgoraju (9–11 VI t.r.) został obrany, wraz z kaszt. chełmskim Zbigniewem Gorajskim (zob.), delegatem na Colloquium Charitativum (dysputę teologiczną protestantów i katolików) do Torunia; w Colloquium nie wziął jednak udziału.
Dn. 15 IV 1646 ożenił się S. w Lublinie z Zofią, córką Gorajskiego. Dzięki protekcji teścia jego pozycja znacznie wzrosła zarówno na polu politycznym, jak i w zborze małopolskim. T.r. został wybrany na deputata z woj. lubelskiego do Tryb. Kor. W maju 1647 na synodzie w Sławatyczach objął funkcję trzeciego seniora dystryktu lubelskiego, zastępując na tym stanowisku Gorajskiego. T.r. marszałkował lubelskiemu sejmikowi deputackiemu. Podczas bezkrólewia 1648 r. został w czerwcu t.r. komisarzem do przeprowadzenia popisu chorągwi, zaciągniętych przez woj. lubelskie; obrano go też sędzią kapturowym. We wrześniu na popisie pospolitego ruszenia pełnił funkcję rotmistrza. Otrzymane t.r. star. horodelskie wydzierżawił w r. 1650 na trzy lata Stanisławowi Pruszakowi Bieniewskiemu. Wybrany został na sejmiku lubelskim 15 XII 1648 na posła na sejm koronacyjny 1649 r., lecz nie wiadomo, czy uczestniczył w obradach. Jako rotmistrz brał udział w popisie woj. lubelskiego 30 VIII 1649 pod Magierowem. Dn. 15 XII 1651 pełnił funkcję marsz. lubelskiego sejmiku przedsejmowego. W lipcu 1652 zajmował się organizacją wyprawy łanowej woj. lubelskiego; 8 VII t.r. działał w tej sprawie pod Zemborzycami, a 17 VII przewodniczył w Bełżycach zjazdowi komisarzy wyznaczonych do policzenia łanów. Ponownie marszałkował sejmikowi przedsejmowemu 8 III 1653 w Lublinie. W maju t.r., na ewangelicko-reformowanym synodzie prowincjonalnym w Bełżycach, został powołany do scholarchatu miejscowego gimnazjum. Prowadził obrady: 2 VIII sejmiku gospodarczego, a 11 XII ponownie sejmiku przedsejmowego. T.r. dwukrotnie wyznaczano go z sejmiku lubelskiego na deputata do rozliczeń poborców podatkowych. Dn. 23 IV 1654 otrzymał nominację na chorążego lubelskiego, w grudniu t.r. marszałkował sejmikowi w Lublinie. Chociaż podczas «potopu szwedzkiego» znalazł się w szeregach konfederacji tyszowieckiej (zawiązanej 29 XII 1655), jednak informował listownie m.in. kanclerza szwedzkiego E. Oxenstiernę o sytuacji w kraju i działalności konfederacji, a po zajęciu przez Szwedów Lublina w lutym 1656, dowodził szwedzką załogą miasta, w zastępstwie ks. (hrabiego?) Waldemara, rannego w bitwie pod Gołębiem (19 II t.r.). Na początku kwietnia bronił Lublina przed atakami oddziałów litewskich hetmana w. lit. Pawła Jana Sapiehy. Skapitulował 12 IV, pod warunkiem odprowadzenia Szwedów do Warszawy. Litwini wymordowali jednak część załogi, a S-ego uwięzili i odesłali do Lwowa; wkrótce potem odzyskał wolność.
S. dbał o zbór w Piaskach Wielkich, który ostatecznie poświęcono w r. 1649. Przy niewielkiej drewnianej świątyni mieścił się przytułek dla ubogich oraz szkoła dla młodzieży szlacheckiej i alumnów, przygotowujących się do działalności duchownej. Ze zboru mieli prawo korzystać także mieszkający w Piaskach luteranie. W r. 1650 wydał S. przywilej na budowę osobnej świątyni luterańskiej, lecz początkowo dokument ten miał świadczyć o istnieniu tam odrębnej wspólnoty tego wyznania. Dzięki S-emu Piaski Wielkie (zwane przejściowo Luterskimi) stały się jednym z centrów kalwinizmu w dystrykcie lubelskim. S. trzymał 1100 zł z pieniędzy dystryktowych, z których prowizję wypłacał na potrzeby kształcących się alumnów. Andrzej Węgierski zadedykował S-emu „Kaznodzieję zborowego”, jedną z części swego dzieła, wydanego w r. 1646 („Kaznodzieja osobny”, „Kaznodzieja domowy”, „Kaznodzieja zborowy”).
Po ojcu odziedziczył S. miasteczko Piaski Wielkie, wsie Zakrzów, Kębłów, Giełczew, Wolę, Krzesimów i część Gardzienic. Posiadał również dobra Jaslikowszczyznę, Brzeziczyznę i Dąbczyznę w pow. lubelskim. Żona wniosła mu wsie: Krężnicę, Niedrzwicę, Teodorówkę, Czechówkę i jurydykę lubelską Wieniawę. Dn. 18 VIII 1655 spisał S. testament. Zmarł w 2. poł. r. 1656, został pochowany 20 XI w Krzesimowie.
Z małżeństwa z Zofią z Gorajskich, która po śmierci S-ego wyszła za mąż w r. 1658 za Jana Teodoryka Potockiego (zob.), miał pięciu synów: Zbigniewa (ur. 1647), patrona zboru piaseckiego w r. 1665, skarbnika w l. 1681–1700, podczaszego lubelskiego w l. 1700–6, Teodora (1651–1714), patrona zboru piaseckiego w l. 1684–1714, kapitana wojska kor. w r. 1712, łowczego lubelskiego w l. 1698–1713, Andrzeja (1652 – ok. 1687), prawdopodobnie miecznika lubelskiego (1685), Bogusława (ur. 1653) i Rafała (ur. 1655).
Album studiosorum Academiae Lugduno-Batavae, Haga 1875 szp. 316; Niesiecki, VIII; Urzędnicy, III/2, IV/4; – Bem K., Zarys dziejów zboru ewangelicko-reformowanego w Piaskach Luterskich (Wielkich) koło Lublina 1563–1649–1849, „Odr. i Reform. w Polsce” T. 43: 1999 s. 86–8; Kersten A., Pierwszy opis obrony Jasnej Góry z 1655 r., W. 1959 s. 214; tenże, Rola polityczna Lublina w latach „potopu” (1648–1660), w: Dzieje Lublina, Red. J. Mazurkiewicz, L. 1966 s. 154–5; tenże, Z badań nad Konfederacją Tyszowiecką, „Roczn. Lub.” T. 1: 1958 s. 116; Kłaczewski W., Działalność reformacyjna Suchodolskich, „Annales UMCS”, S. F, T. 35–6: 1980–1 s. 57–8, 60–2; tenże, Zbory różnowiercze w Piaskach i ich patronowie, „Roczn. Lub.” T. 21: 1979 s. 67–70; Konarski S., Szlachta kalwińska w Polsce, W. 1936; Król M., Rodzina Suchodolskich i jej związek z Lubelszczyzną. „Koło Historii” 2004 nr 8 s. 65–7; Kubala L., Wojna szwedzka, Lw. 1913 s. 291; Kupisz D., Zbigniew Gorajski, W. 2000; Moreau-Reibel J., Sto lat podróży różnowierców do Francji, „Reform. w Polsce” T. 9–10: 1937–9 s. 23; Ochmann S., Sejm koronacyjny Jana Kazimierza w 1649 r., Wr. 1985 s. 228; Schoeneich A., Przyczynek do dziejów Piask Wielkich, Luterskimi zwanych, „Zwiastun Ewangeliczny” R. 2: 1899 s. 13; Tworek S., Działalność oświatowo-kulturalna kalwinizmu małopolskiego, L. 1970 s. 215; tenże, Gimnazjum kalwinów małopolskich w Bełżycach w pierwszej połowie XVII w., „Annales UMCS”, S. F, T. 18: 1963 s. 70–1; tenże, Kontakty alumnów kalwińskich prowincji małopolskiej z ośrodkami zagranicznymi do połowy XVIII w., tamże T. 20: 1965 s. 79, 83; Ujma M., Sejmik lubelski 1572–1696, W. 2003; – Lubieniecki S., Historia reformationis polonicae, W. 1971; Rudawski W. J., Historia polska…, Pet.–Mohylew 1855 II 92; – AGAD: Arch. Zamoyskich, rkp. 3156 k. 27, 46v, 57, 59v, 87, 92; AP w L.: Castr. Lub., RMO 82 k. 66v–67v, Rel. 77 k. 715; B. Czart.: rkp. 395 k. 74–8, 115–27, 148–59, 182–98, 445–9; B. Łopacińskiego w L.: rkp. 267, 269, 270; B. Narod.: rkp. 6634 s. 14; B. Nauk. PAU i PAN w Kr.: rkp. 8323 k. 564, 582v, rkp. 8324 k. 68, 72–84; BUW: Arch. Synodu, 65 k. 1, 4; Riksarkivet w Sztokholmie: Listy S-ego do Karola Gustawa z początku r. 1656 (niewykorzystane).
Witold Kłaczewski