INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY
iPSB
  wyszukiwanie zaawansowane
 
  wyszukiwanie proste
 
Biogram Postaci z tego okresu
 Adolf Grzegorz Schuch (Szuch)      Adold Schuch, wizerunek na podstawie ilustracji z 1904 r.

Adolf Grzegorz Schuch (Szuch)  

 
 
Biogram został opublikowany w latach 1995-1996 w XXXVI tomie Polskiego Słownika Biograficznego.

Kliknij, aby edytować tekst...

 
 
 
Spis treści:
 
 
 
 
 

Schuch (Szuch) Adolf Grzegorz Franciszek (1792–1880), architekt. Ur. 16 VI w Warszawie, był synem Jana Chrystiana (zob.) i Ludwiki z Wolskich.

Edukację rozpoczął S. w szkole elementarnej warszawskiego zboru ewangelicko-augsburskiego. Ukończywszy następnie Elementarną Szkołę Inżynierii i Artylerii, pracował pod kierunkiem gen. Jana Ch. Malleta przy budowie fortyfikacji Modlina. W r. 1817 udał się do Paryżu na studia w École des Beaux Arts. Po uzyskaniu dyplomu doskonalił swe umiejętności w Rzymie, gdzie zdobył wielki złoty medal za swe projekty architektoniczne. Przebywał później w Mediolanie i Florencji. Zwiedził pieszo większą część Europy.

W r. 1824 S. powrócił do kraju. Komisja Rządowa Spraw Wewnętrznych mianowała go budowniczym m. Warszawy, a wkrótce awansowała na radcę budowniczego. Dn. 3 I 1830 Królewskie Tow. Przyjaciół Nauk w Warszawie wybrało go na członka przybranego, w t.r. był nadto członkiem Urzędu Municypalnego i Rady Obywatelskiej. Podczas powstania listopadowego służył w Gwardii Narodowej w stopniu porucznika baterii artylerii; powierzono mu m.in. nadzór nad policją. Dn. 16 I 1831 wybrany został na wiceprezydenta Warszawy. Za udział w powstaniu władze rosyjskie ukarały go konfiskatą folwarku (położonego za rogatką mokotowską). Od r. 1836 pełnił z wyboru funkcję starszego Wydz. Budowlanego Kolegium Kościoła Ewangelicko-Augsburskiego, zajmując się utrzymaniem i remontami budowli parafialnych.

W l. 1825–33 S. pracował przy wznoszeniu Teatru Wielkiego (wg projektu A. Corazziego). Sam zaprojektował młyn parowy na Solcu (zrealizowany przez A. Gołońskiego w l. 1826–7, nie zachowany). W r. 1829 wedle projektu S-a przebudowano pałac Mniszchów na Resursę Kupiecką (po powojennej odbudowie mieści się tam ambasada Królestwa Belgii). S. projektował Hotel Krakowski przy ul. Bielańskiej 7 liczący 60 pokoi, restaurację i łaźnię (zburzony w czasie drugiej wojny światowej), a także domy mieszkalne, np. rodziny Wernerów przy ul. Długiej 16 (ofiarowany Tow. Farmaceutycznemu), dom przy ul. Wierzbowej 2 (darowany zborowi ewangelicko-augsburskiemu) (oba zniszczone w czasie drugiej wojny światowej), a także dom dra Wilhelma Malcza na Krakowskim Przedmieściu (zburzony w r. 1865, pod założony w tym miejscu skwer). W r. 1842 zaprojektował dworek przy późniejszej al. Szucha 64 (nie istniejący). S. wykonywał też projekty i prace architektoniczne dla zboru ewangelicko-augsburskiego w Warszawie: w r. 1830 sporządził plan i kosztorys kaplicy przedpogrzebowej na cmentarzu Ewangelicko-Augsburskim (fundacji A. Döpplera, nie zrealizowany), w r. 1832 zaprojektował budynek męskiej szkoły zborowej przy ul. Królewskiej (zburzony). W l. 1833–4 została wybudowana wg jego projektu kaplica przedpogrzebowa im. Halpertów na cmentarzu Ewangelicko-Augsburskim. W l. 1835–7 S. zaprojektował przebudowę i powiększenie Szpitala Ewangelickiego u zbiegu ul. Karmelickiej i Mylnej (całkowicie zniszczony podczas drugiej wojny światowej) oraz nadbudowę piętra w parterowym budynku administracji (wzniesionym w XVIII w. przez S. B. Zuga) przy cmentarzu Ewangelicko-Augsburskim (nadbudowa zburzona). Od r. 1860 wchodził S. w skład komitetu do odnowienia zboru ewangelicko-augsburskiego w Warszawie. Poza Warszawą S. projektował niewiele; w r. 1830 rozpoczął na zlecenie Klementyny z Sanguszków Małachowskiej przebudowę pałacu w Lubartowie (przerwaną przez wybuch powstania listopadowego), dokonał przebudowy dworu w Mniszewie nad Wisłą (w Radomskiem), w r. 1863 prowadził restaurację dworu w Staninie pod Łukowem. Jego dzieła utrzymane w stylu klasycystycznym charakteryzowała symetria i umiar w operowaniu elementami zdobniczymi zarówno w elewacji, jak i wnętrzu. Wykształcił wielu przyszłych budowniczych.

S. należał do masonerii, był członkiem kapituły loży «Rycerze Gwiazdy» działającej w l. 1819–21. Mając 73 lata, w r. 1865 odbył podróż do Egiptu w celu zaznajomienia się z organizacją robót przy budowie Kanału Sueskiego. Zmarł 1 XII 1880 w Warszawie, pochowany został na miejscowym cmentarzu Ewangelicko-Augsburskim (al. 7, nr 15).

Żoną S-a (ślub 26 V 1824 w katedrze św. Jana) była Wiktoria Elżbieta z Fukierów (1806–1861). Ich synowie – Florian Adolf Dionizy (1828–1860) i Władysław Teofil Grzegorz (1835–1908), otrzymali wykształcenie techniczne.

 

Fot. medalu (nie istnieje) z wizerunkiem S-a w: IS PAN (sygn. T.O.N.Z. 8–3599); – Pol. Bibliogr. Sztuki; Łoza, Architekci; tenże, Rodziny pol., Cz. 1–3; tenże, Słown. architektów; Słown. Geogr. (Lubartów); Szulc E., Cmentarz Ewangelicko-Augsburski w Warszawie, W. 1989; Atlas architektury Warszawy, Oprac. J. A. Chrościcki i A. Rottermund, W. 1977; Katalog zabytków sztuki w Pol., VIII z. 11; Małachowski-Łempicki, Wykaz pol. lóż wolnomularskich, (pod Szuch); – Broniewski T., Historia architektury dla wszystkich, Wr. 1980; Gajewski M., Urządzenia komunalne Warszawy, W. 1979; Hist. sztuki pol.; Jenike L., Kronika zboru ewangelicko-augsburskiego w Warszawie, 1782 do 1890, W. 1891; Kraushar, Tow. Warsz. Przyj. Nauk, VII 239 (portret), 245–46, 277, VIII 332; Łoza S., Szkice warszawskie, W. 1958; Miłobędzki A., Zarys dziejów architektury w Polsce, W. 1963 III; Sztuka Warszawy, Pod red. M. Karpowicza i in., W. 1986; Świątek T., Zapomniany architekt, „Słowo i Myśl” 1992 nr 8 s. 10; – Wspomnienie o A. Schuchu, „Tyg. Ilustr.” 1881 nr 301 s. 223; – AGAD: Arch. Paraf. Ewangelicko-Augsburskiej w W., Dz. V. A. 99. Księga kasowa 1814–38.

Tadeusz Władysław Świątek

 

 
 

Chmura tagów

 
Za treści publikowane na forum Wydawca serwisu nie ponosi odpowiedzialności i są one wyłącznie opiniami osób, które je zamieszczają. Wydawca udostępnia przystępny mechanizm zgłaszania nadużyć i w przypadku takiego zgłoszenia Wydawca będzie reagował niezwłocznie. Aby zgłosić post naruszający prawo lub standardy współżycia społecznego wystarczy kliknąć ikonę flagi, która znajduje się po prawej stronie każdego wpisu.
 
     
Mecenas
 
Uzywamy plików cookies, aby ułatwić Ci korzystanie z naszego serwisu oraz do celów statystycznych. Jeśli nie blokujesz tych plików, to zgadzasz się na ich użycie oraz zapisanie w pamięci urządzenia. Pamiętaj, że możesz samodzielnie zarządzać cookies, zmieniając ustawienia przeglądarki.
Informację o realizacji Rozporządzenia o Ochronie Danych Osobowych (RODO) przez FINA znajdziesz tutaj.