Szleyen właśc. Schleyen Adolf Włodzimierz (1868–1926), elektrotechnik, działacz socjalistyczny.
Ur. 26 II w Stanisławowie w rodzinie żydowskiej, był synem Wiktorii i Bernarda, właściciela fabryki konserw we Lwowie. Miał brata Hugona.
S. uczył się w gimnazjach w Wiedniu, Trieście oraz we Lwowie, gdzie w r. 1886 w II Gimnazjum zdał maturę. T.r. podjął studia na Wydz. Budowy Machin lwowskiej Szkoły Politechnicznej. Włączył się w ruch socjalistyczny; na wiecu studenckim w marcu 1889 wygłosił przemówienie wzywające do strajku pracujących studentów, za co został relegowany z uczelni. W grudniu t.r. poznał przybyłego z Król. Pol. do Lwowa Stanisława Kassjusza, działacza nielegalnej Polskiej Partii Socjalno-Rewolucyjnej «Proletariat» (tzw. II Proletariat). Wraz z nim oraz Antonim Mańkowskim założył we Lwowie dwutygodnik socjalistyczny „Robotnik”, który redagowany przez Juliana Obirka ukazywał się od 1 III 1890. S., przemycając nielegalne druki socjalistyczne przez granicę austriacko-rosyjską, został 4 V t.r. na stacji granicznej Radziwiłłów aresztowany przez rosyjską policję; w jego paczkach znaleziono ponad 1700 broszur, ulotek i książek oraz 490 ezgzemplarzy genewskiego czasopisma „Walka Klas”, organu warszawskiego komitetu «Proletariatu». Osadzony 28 V w X Pawilonie Cytadeli warszawskiej, nie przyznał się do przemytu druków oraz przynależności do nielegalnej organizacji socjalistycznej. Skazany w październiku na trzy lata pozbawienia wolności, odbywał karę od kwietnia 1891 w więzieniu Kresty w Petersburgu, gdzie wskutek złych warunków chorował na szkorbut i częściowo utracił słuch.
Po zwolnieniu w r. 1894 wrócił S. do Lwowa i wstąpił do Galicyjskiej Partii Socjaldemokratycznej (od r. 1897 Polska Partia Socjalno-Demokratyczna Galicji i Śląska). Kontynuował studia na Wydz. Budowy Machin (od r. 1895 Wydz. Budowy Maszyn) Szkoły Politechnicznej i działał w Tow. Bratniej Pomocy tej uczelni. W r. 1901 uzyskał stopień inżyniera i został przyjęty do Komisji Słownikowej lwowskiego Tow. Politechnicznego. Pracował odtąd w lwowskiej w fabryce akumulatorów «Tudor», będąc jednocześnie przedstawicielem handlowym niemieckich firm: Siemens-Schuckert oraz Allgemeine Akkumulatoren-Gessellschaft. Wspólnie z bratem Hugonem otworzył w r. 1905 we Lwowie fabrykę akumulatorów «Bracia Schleyen i Spółka». Współdziałał przy elektryfikacji miast galicyjskich; wprowadził w działającej od t.r. elektrowni miejskiej w Krakowie napęd gazowy, a w elektrowniach w Czortkowie i Żółkwi silniki wysokoprężne. Zaprojektował elektrownie: w Samborze pracującą od r. 1908 oraz w Tarnowie działającą od kwietnia 1911. Ponadto wg projektu S-a uruchomiono 25 IX t.r. elektryczną trakcję tarnowskiego tramwaju. Był współzałożycielem powołanej w r. 1908 Sekcji Elektrotechnicznej Tow. Politechnicznego (od r. 1913 Polskie Tow. Politechniczne), a w kwietniu – 1914 Sekcji Elektrotechnicznej Krakowskiego Tow. Technicznego, którego był członkiem od r. 1910. T.r uczestniczył w V Zjeździe Techników Polskich we Lwowie. O problemach elektryfikacji małych osiedli opublikował artykuł w wiedeńskim czasopiśmie „Elektrotechnik und Maschinenbau” (R. 29: 1911 z. 13). Po pożarze fabryki akumulatorów i śmierci brata w r. 1915 przeniósł się dwa lata później do Krakowa.
W Polsce niepodległej po r. 1918 został S. dyrektorem Akcyjnego Tow. Elektrycznego, a w r. 1919 współudziałowcem krakowskiej Spółki Akcyjnej Przemysłu Elektrycznego, które prowadziło fabrykę w Czechowicach (pow. bielski). Na początku r. 1919 włączył się w prace przy tworzeniu ogólnokrajowej organizacji elektrotechników i w czerwcu t.r. uczestniczył w Warszawie w powołaniu Stow. Elektrotechników Polskich; od r. 1920 był członkiem jego koła krakowskiego. W r. 1923 został dyrektorem krakowskiej Spółki Akcyjnej Przemysłu Elektrycznego «Elim». S. był bibliofilem; w swoim krakowskim domu zgromadził ok. 600 tomów z zakresu historii religii. W r. 1926 uczestniczył w pierwszym zjeździe bibliofilów polskich w Krakowie. Zmarł 26 XII 1926 w Krakowie, został pochowany na cmentarzu żydowskim przy ul. Miodowej.
W zawartym w r. 1898 małżeństwie z Ernestyną Hendel S. nie miał dzieci. Jego bratankiem był Mieczysław Szleyen (zob.), żonaty z Zofią z Szenwiców (zob. Szleyen Zofia).
Słown. techników, XI; – Historia elektryki polskiej, W. 1976–7 I–II (jako Schleyen); Historia Stowarzyszenia Elektryków Polskich 1919–1959, W. 1959 (jako Schleyen); Hornowa E., Ukraiński obóz postępowy i jego współpraca z polską lewicą społeczną w Galicji 1876–1895, Wr. 1968; Kozłowski J., Proletariacka Młoda Polska, W. 1986; tenże, W sprawie warszawskiej „Walki Klas” z 1890 r., „Arch. Ruchu Robotn.” T. 2: 1975; Najdus W., Ignacy Daszyński 1866–1936, W. 1988; taż, Polska Partia Socjalno-Demokratyczna Galicji i Śląska 1890–1919, W. 1983; Paterczyk Z., Marcin Kasprzak i jego „sprawa”, W.–P. 1985; Perl F., Dzieje ruchu socjalistycznego w zaborze rosyjskim, W. 1958; – Hulanicki C., Ze wspomnień, W. 1929 s. 37–8; Jahrsbericht des zweiten Obergymnasiums in Lemberg für das Schuljahr 1886, Lemberg 1886 s. 91; Kelles-Krauz K., Listy, Wr. 1984 I–II; Szleyen Z., Wiatraki i Messerschmitty, W. 1965 s. 33, 35; – „Przegl. Techn.” R. 56: 1980 nr 11 s. 493 (bibliogr.); – AGAD: Księgi metrykalne gmin wyznania mojżeszowego, Stanisławów, sygn. 1219 poz. 57, Prokurator Warsz. Izby Sąd., sygn. 1680 k. 154, 168, sygn. 1681 k. 47–53, 187–91, 234, 248, 280, 294, 298.
Tomasz Latos