Kostecki Albert Jan Kanty (Albert Jan, Jan Albert), (ur. ok. 1823), działacz emigracyjny z okresu przed- i popowstaniowego, uczestnik powstania 1863 r. O dacie, miejscu urodzenia, rodzicach i studiach brak danych. Na skutek okoliczności, że na emigracji działało kilku Kosteckich, w tym, być może, co najmniej dwóch Janów, których działalność i życie trudno od siebie oddzielić, życiorys K-ego ma charakter częściowo hipotetyczny. Wg informacji rosyjskiego konfidenta J. A. Bałaszewicza K. urodził się ok. 1823 r. Jeśli informacja ta jest prawdziwa, to nie można go utożsamiać z kpt. Kosteckim uczestnikiem powstania 1831 r. K. zaliczał siebie wyraźnie do emigracji postyczniowej, dając temu świadectwo w swym artykule w „Głosie Polskiego Demokraty” z 10 XII 1865 r., pt. Korespondencja z Paryża. Ten to K., dość ściśle związany z L. Mierosławskim już w okresie przed powstaniem 1863 r., był zapewne jego emisariuszem na przełomie 1860/1 r., a następnie spełniał różne misje w imieniu Mierosławskiego we Włoszech i w Wielkopolsce. W styczniu 1862 r. spotykamy wiadomości o Janie Kosteckim w Genui, który zgłosił tamże swój akces do Komitetu Zjednoczonej Emigracji Polskiej. Zapewne tenże sam Kostecki figuruje na pełnej liście członków Zjednoczenia, opublikowanej w grudniu t. r. w Paryżu. Można przypuścić, że ów Kostecki z ramienia Mierosławskiego spełniał w Genui jakąś misję związaną z działalnością polskiej szkoły wojskowej.

Udział samego K-ego w powstaniu 1863 r. jest pewny. W krótkiej kampanii Mierosławskiego K. wraz z E. Petyonem pełnił funkcje «zawiadowcy uzbrojenia i inżynierii»; on to montował właśnie owe kosowozy i ochronne tornistry pomysłu Mierosławskiego, o czym wspominają i A. Guttry, i W. Przyborowski. Jako zawiadujący uzbrojeniem i inżynierią, mógł otrzymać od dyktatora stopień kapitana czy nawet majora, których później używał, jak np. w grudniu 1863 r. na zebraniu National League in Favour of Poland’s Independency w Londynie (Koberdowa).

Dalsze losy popowstaniowe K-ego są niejasne. W r. 1865 K. wstąpił do Tow. Demokratycznego (TD) i objął sekretariat Komisji Organicznej. W t. r. rozpoczął prace redakcyjne związane z wydawanym w Genewie „Głosem Polskiego Demokraty”. W maju 1867 r. jego podpis na pismach Komisji Organicznej jako sekretarza zniknął (ostatni z 28 V), a 11 V 1868 r. Sąd Przysięgłych TD usunął go na zawsze z szeregów organizacji za odejście od linii politycznej zatwierdzonej statutem. Motywów tego wyroku nie znamy. Po usunięciu go z TD K. prawdopodobnie wyjechał do Anglii i osiadł w Londynie, nawiązując bliższe kontakty z tamtejszym Ogółem Emigracji. Poparł też na stanowisko przewodniczącego Ogółu J. A. Bałaszewicza (schyłek 1870 r.), a sam sekretarzował mu, o czym donosiła prasa angielska. W początkach 1871 r. K. komunikował się z J. Działyńskim, zapraszając go do współpracy z Ogółem. Tenże Bałaszewicz miał zapoznać K-ego z K. Marksem i polecał go jako emisariusza Międzynarodówki w robocie agitacyjnej w Galicji. Było to na początku wiosny 1872 r. Prócz listu Bałaszewicza brak jednak innego źródłowego potwierdzenia tej podróży. Wiadomo natomiast, że Marks odciął się zasadniczo od misji K-ego, być może pod wpływem W. Wróblewskiego, i nie miał zamiaru finansować tej podróży (list K. Marksa do J. Beckera z 11 X 1873 r.), gdyż kasa Międzynarodówki była pusta. Dalsze losy K-ego nie są jasne. Jeszcze w lutym 1873 r. skarżył się w liście do Marksa na swój tułaczy los (był aresztowany we Francji i odstawiony do Szwajcarii). Od tej chwili wszelki ślad działalności K-ego ginie. Nie znane jest również miejsce jego zgonu.

Grabałowski R., Łapiński H., Szyszkowski R., Materiały do bibliografii dziejów ruchu robotniczego, „Ze Skarbca Kultury” Z. 17: 1965; Tyrowicz M., Towarzystwo Demokratyczne Polskie. Przywódcy i kadry członkowskie, W. 1964; Lewak A., Katalog rękopisów Muzeum A. Mickiewicza w Paryżu, Kr. 1931 rkp. 1078; Lewak–Więckowska, Zbiory w B. Rap. Katalog; Więckowska, Zbiory batignolskie; – Bobińska C., Marks i Engels a sprawy polskie, W. 1954; Borejsza J., Emigracja polska po powstaniu styczniowym, W. 1966; Koberdowa I., Pierwsza Międzynarodówka i lewica Wielkiej Emigracji, W. 1965; Kon P., Z zarania polskiego ruchu rewolucyjnego, „Kron. Ruchu Rewol. w Pol.” 1938 nr 2 (14) s. 119; Krawiec L., Lista członków Towarzystwa Demokratycznego Polskiego, w: Materiały do biografii, genealogii i heraldyki polskiej, Buenos Aires – Paryż 1963 I; Żychowski M., Ludwik Mierosławski, W. 1903; – Borejsza J., W kręgu wielkich wygnańców, W. 1963; Guttry A., Pan Ludwik Mierosławski, Liège–Drezno, s. 6–7; Lista imienna członków Zjednoczenia Emigracji Polskiej sporządzona w grudniu 1862 r.; Marks i Engels o Polsce. Zbiór materiałów, Wyd. H. Michnik, W. 1900; Odpowiedź Komisji Organicznej TD na propozycje sekcji przedstawiającej ob. ob. Oborskiego i Wereckiego w Londynie, Paryż 20 XII 1865; Pierwsza Międzynarodówka a sprawa polska. Dokumenty i materiały, W. 1964; – „Demokrata Pol.” T. 11: 1848 s. 70; „Głos Pol. Demokraty” 1866 nr z 15 II s. 2; „Głos Wolny” 1865 nr 60, 79; „Spraw. TD” 1866 nr 4, 9, 11.

Red.