Skórkowski (Sariusz Skórkowski) Albin Kazimierz h. Jelita (1764–1810), stolnik opoczyński, poseł na Sejm Czteroletni. Ur. prawdopodobnie w Jankowicach w pow. radomskim, był najstarszym synem Jana (zm. 25 V 1797), pułkownika wojsk kor., właściciela Wielkiej Woli, Jankowic i Skórkowic w Opoczyńskiem, cześnika (1757–64), podstolego (1764–5), stolnika (1765–8) i chorążego opoczyńskiego (1768–93), i Magdaleny z Siemieńskich (zm. 30 I 1793), bratem bpa krakowskiego Karola (zob.) oraz Teodora i Feliksa.
W r. 1788 S. został na sejmiku opatowskim obrany posłem na sejm. Podczas sejmiku doszło do starcia ze sprzeciwiającymi się jego kandydaturze Małachowskimi: referendarzem Stanisławem i star. opoczyńskim Janem Nepomucenem, zarazem konkurentami do poselstwa. Przy wyborze S-ego zastosowano (po raz pierwszy) głosowanie tajne. Dn. 15 XII 1788 S. mianowany został podczaszym opoczyńskim. Był związany z częścią rodziny Małachowskich, przede wszystkim z woj. krakowskim Piotrem (mieszkał w Warszawie w jego dworku) i kanclerzem Jackiem. Największą aktywność na sejmie przejawiał do marca 1789, jesienią 1789 i od wiosny 1790. Niektóre swoje wystąpienia wydawał drukiem. W sporach o zwierzchnictwo nad wojskiem występował przeciwko Departamentowi Wojskowemu, wniósł nawet własny projekt władzy nad wojskiem. W lutym 1789 na sesji, na której omawiano starcie oddziału kawalerii narodowej z rosyjskim szwadronem, domagał się nagród dla żołnierzy z funduszów publicznych. Wiosną t.r., w okresie sporu o podatki, żądał lustracji dóbr duchownych. W grudniu 1789 w czasie dyskusji o „Zasadach do formy rządu” domagał się m.in. związania senatorów instrukcjami sejmikowymi. Wiosną 1790 brał udział w atakach na Deputację do formy rządu. W kwietniu t.r. żądał przedstawienia projektu formy rządu, a w maju sformułowania najpierw praw kardynalnych; występował też przeciw mieszczanom warszawskim w związku z rozruchami antysemickimi. Był zdecydowanym przeciwnikiem dziedziczności tronu; dał temu wyraz w licznych wystąpieniach w sierpniu i wrześniu 1790, zgadzał się jednak na zwrócenie się w tej sprawie z pytaniem do «narodu», choć proponował inne sformułowania niż umieszczono w projekcie uniwersału. W listopadzie przedstawił do nobilitacji Franciszka Barssa i Józefa Czecha. Nieobecny na sesji 3 V 1791, wygłosił po powrocie, 9 V, jedną z najostrzejszych mów przeciw konstytucji (pt. Oświadczenie JW Imci […] posła województwa sandomierskiego…, [b.m. i r.w.]). Od kolejnego wystąpienia odwiódł go król Stanisław August. Po wyjeździe posła kaliskiego Jana Suchorzewskiego S. przejął rolę czołowego «gadacza» sejmowej opozycji. Jeden z jego ataków na konstytucję wywołał scysję z Aleksandrem Linowskim, zakończoną pojedynkiem (29 VI 1791). W czerwcu 1791 S. sprowokował w sejmie dyskusję o wydawaniu listów żelaznych mieszczanom miast prywatnych, skarżącym się na właścicieli i toczącym z nimi spór – był to de facto atak na Hugona Kołłątaja, który jako podkanclerzy wydał taki glejt mieszczanom Mińska. S. sprzeciwiał się kolejnym decyzjom sejmu – o przeniesieniu sejmików deputackich z lipca 1791 na luty 1792, o zakazie manifestów przeciw konstytucji. Malkontenci liczyli na S-ego w związku z sejmikami lutowymi. Istotnie, na sejmiku w Opatowie (16 II 1792) S. wystąpił gwałtownie przeciw wpisaniu do laudum przysięgi na konstytucje. Półtoragodzinna mowa S-ego stała się głośna w kraju i za granicą, poniósł jednak całkowitą klęskę, gdyż uczestnicy sejmiku poparli Ustawę Rządową. Wiosną t.r. poseł J. Bułhakow wymieniał S-ego wśród posłów, na których Rosja może liczyć z całą pewnością. W przeciwieństwie do innych malkonentów uczestniczył niemal do końca w obradach sejmu.
W akcesie do konfederacji targowickiej woj. sandomierskiego z 30 VII 1792 wymieniono S-ego jako konsyliarza konfederacji wojewódzkiej z pow. opoczyńskiego. Na konsyliarza generalności został powołany 9 IX t.r. Początkowo nie uczestniczył w jej pracach. Do Grodna przybył prawdopodobnie w początkach marca 1793, przyłączył się do protestu przeciwko wyjazdowi Szczęsnego Potockiego do Petersburga (protestację z 26 III 1793 wydał drukiem). Nazwisko S-ego figuruje także na protestach przeciw zawładnięciu przez Józefa Kossakowskiego dochodami biskupstwa krakowskiego (protest konsyliarzy kor. z 13 IV, przeciw zamiarom rozwiązania konfederacji <26 III>), przeciw reaktywowaniu Rady Nieustającej (22 IV) i rozbiorowi. W kwietniu wszedł w skład Komisji Wojskowej oraz został wyznaczony (22 IV) do przygotowania projektu organizacji Deputacji do Interesów Zagranicznych konfederacji (z J. Kossakowskim i Sewerynem Rzewuskim). Jak się wydaje, aktywność polityczna S-ego była w tym czasie niewielka. Dn. 6 IX mianowany został stolnikiem opoczyńskim, t.r. Stanisław August odznaczył S-ego Orderem św. Stanisława.
W r. 1794, w czasie powstania kościuszkowskiego, S. przyłączył się jako ochotnik do brygady Antoniego Madalińskiego. Brał udział w walkach w Wielkopolsce, odznaczył się podobno przy zdobyciu Bydgoszczy. Po zakończeniu powstania jakiś czas «tułał się» w obawie przed represjami, ostatecznie osiadł w rodzinnych Skórkowicach w pow. opoczyńskim. W r. 1797 S., jako najstarszy syn, zajmował się podziałem majątku po zmarłym ojcu. Wejście wojsk napoleońskich w r. 1809 przyjął entuzjastycznie. Organizował administrację pow. opoczyńskiego, zajmował się zaopatrzeniem wojska i utrzymaniem porządku. Wraz z bratem Feliksem i kilku innymi ziemianami ufundował zapis wieczysty trzech domów z gruntami w Opocznie i Wielkiej Woli jako dzierżawę dla zasłużonych żołnierzy. Zmarł nagle 2 VII 1810 w Skórkowicach.
S. nie był żonaty i nie pozostawił potomków.
Epitafium S-ego znajduje się na kościele paraf. w Skórkowicach; – Estreicher; Łoza, Kawalerowie; Urzędnicy, IV z. 3; Katalog zabytków sztuki w Pol., III z. 8 (pow. opoczyński) s. 33; – Kalinka W., Sejm Czteroletni, W. 1991 I, II; Korzon, Dzieje wewnętrzne, V; Kostomarov M., Posledni gody Rečipospolitej, Pet. 1870 s. 414; Lityński A., Sejmiki ziemskie 1764–1793, Kat. 1988; Michalski J., Sejmiki poselskie 1788 roku, „Przegl. Hist.” T. 51: 1960 z. 2 s. 346; Pasztor M., Hugo Kołłątaj na Sejmie Wielkim w latach 1791–1792, W. 1991; Smoleński W., Konfederacja targowicka, Kr. 1903; tenże, Ostatni rok Sejmu Wielkiego, Kr. 1897; Sosin S., Reforma sejmików na Sejmie 4-letnim, „Korpus Kadetów” nr 2: W dziesiątą rocznicę istnienia 1919/1920–1929/1930, Chełmno 1930 s. 80; Szczygielski W., Referendum trzeciomajowe, Ł. 1994; Wiśniewski J., Dekanat opoczyński, Radom 1913 s. 151; Zielińska Z., „O sukcesyi tronu w Polszcze” 1787–1790, W. 1991; Zienkowska K., Sławetni i urodzeni. Ruch polityczny mieszczaństwa w dobie Sejmu Czteroletniego, W. 1967; – Diariusz sejmu… 1788; Diariusz sejmu… 1790; Lucchesini G., Listy do Fryderyka Wilhelma II, W. 1988 s. 194; Niemcewicz J. U., Pamiętniki czasów moich, W. 1957 I; Ostatnie lata panowania Stanisława Augusta, Wyd. W. Kalinka, P. 1868 II 189, 190; Sumariusz czynności konfederacji targowickiej koronnej od 1792 w Targowicy…, nr 258; Sumariusz materii do prowincji W.X.Lit. ściągających się […] od połączenia się… w Brześciu Lit. 1792, nr 61. Dalszy ciąg sumariuszu czynności konfederacji targowickiej O.N. […] od 3 I 1793…, nr 420, 440, 463; Ciąg dalszy sumariuszu […] Konf. gen. kor. […] od 12 IV 1793 w Grodnie, nr 323, 332, 335; Tajna korespondencja z Warszawy do Ignacego Potockiego 1792–1794, W. 1961; Zagadki Sejmu Czteroletniego, W. 1996 s. 105 i n.; – „Gaz. Warsz.” 1810 nr 56; – AGAD: Zbiór Popielów, 90, 411, Mater. genealog. W. Wielądka, nr 53, Arch. Publ. Potockich, 279b t. 7; B. Czart.: rkp. 849, 933, 1189, 3473, 3474; B. Ossol.: rkp. 11861/II; B. PAN w Kr.: rkp. 197, 8341 (Teki Pawińskiego, Lauda woj. sandomierskiego).
Anna Grześkowiak-Krwawicz