Świderski Aleksander Antoni (1913—1990), inżynier i konstruktor lotniczy, działacz polonijny w Kanadzie.
Ur. 17 I w Kerczu na Krymie, był synem Tadeusza (1879—1941), żołnierza I Korpusu Polskiego gen. Józefa Dowbora-Muśnickiego, organizatora służby policyjnej w Wieluniu, podpułkownika 29. pp WP, handlowca, oraz Antoniny z Hryniewieckich (zm. 1958). Miał braci: starszego, Tadeusza (1911—1992), inżyniera budownictwa lądowego, podczas drugiej wojny światowej więźnia obozu koncentracyjnego Dachau, następnie na emigracji w Kanadzie, gdzie w Toronto był budowniczym metra, oraz młodszego Wacława (ok. 1922 — 1957).
W r. 1913 rodzina Świderskich osiedliła się w Wieluniu. Ś. od r. 1921 uczył się tam w Wyższej Szkole Realnej im. Tadeusza Kościuszki (od r. 1926 Gimnazjum Męskie im. Kościuszki) i w r. 1930 zdał maturę. Odbył półroczną praktykę zawodową w Królewskiej Hucie, po czym w kwietniu 1931 podjął studia na Wydz. Lotniczo-Okrętowym Politechn. Gdań., specjalizując się w technice lotniczej. Studia ukończył w grudniu 1936 otrzymując dyplom inżyniera lotniczego, a następnie w styczniu 1937 zatrudnił się w biurze konstrukcyjnym Lubelskiej Wytwórni Samolotów. T.r. został członkiem Związku Polskich Inżynierów Lotniczych. Po ukończeniu w styczniu 1938 trzymiesięcznego kursu podchorążych rezerwy przy 27. pp w Częstochowie oraz t.r. jednorocznego kursu technicznego podchorążych lotnictwa w Szkole Podchorążych Lotnictwa — Grupie Technicznej w Warszawie, a także odbyciu praktyki w 3. p. lotn. w Poznaniu, został mianowany podporucznikiem rezerwy lotnictwa i skierowany do Inst. Technicznego Lotnictwa w Warszawie.
Jako oficer techniczny został Ś. w sierpniu 1939 zmobilizowany i przydzielony do eskadry szkolnej wyposażonej w samoloty LWS-6 «Żubr». Po zniszczeniu eskadry w kampanii wrześniowej dołączył do personelu Lubelskiej Wytwórni Samolotów i przekroczył z nim po 17 IX t.r. granicę z Rumunią, gdzie został internowany. Zbiegł po paru dniach i przez Bukareszt, Belgrad i Ateny pod koniec października przybył do Marsylii. Skierowany do lotniczej stacji zbornej na lotnisku Le Bourget, został w lutym 1940 przeniesiony do Centrum Wyszkolenia Lotnictwa w Lyon-Bron, skąd przeszedł do fabryki w La Couronne koło Angoulême, specjalizującej się w podwoziach i instalacjach hydraulicznych do samolotu myśliwskiego «Dewoitine 520». Po kapitulacji Francji w czerwcu t.r. podjął próbę dotarcia do Wielkiej Brytanii, ale przy przekraczaniu granicy hiszpańskiej w Pirenejach został aresztowany; przebywał krótko w więzieniu w Irunie, a następnie w obozie w Miranda de Ebro, skąd uciekł we wrześniu 1941 i dotarł do Madrytu. Został tam kurierem placówki ewakuacyjnej z zadaniem eskortowania uciekinierów przemycanych przez granicę. Zagrożony aresztowaniem, wypłynął na początku r. 1942 z Bilbao do Rio de Janeiro. Następnie przedostał się do Kanady i w Windsor zgłosił się do Polskiej Misji Wojskowej, kierowanej przez gen. Bolesława Bronisława Ducha. Po roku otrzymał jednoroczny urlop z wojska z nakazem pozostania w Kanadzie i podjęcia pracy w przemyśle wojennym.
Ś., zatrudniony w firmie Otis Fenton Elevator Co. w Hamilton (produkującej działka przeciwlotnicze Bofors kalibru 40 mm), został po kilku miesiącach przeniesiony do Canadian Wooden Aircraft Ltd. Po wojnie pracował kolejno jako naczelny inżynier jednego z oddziałów United Steel — Farand & Delorme w Montrealu, inżynier-konstruktor w firmie Canadian Johns Manville Asbestos w Quebec, inżynier projektów w Computing Devices of Canada w Ottawie (od r. 1951) i pracownik naukowy w laboratorium silników wydz. mechanicznego National Research Council of Canada (NRC). Pełnił obowiązki sekretarza Associate Committee on Propulsion oraz był członkiem Association of Professional Engineers of Ontario and Quebec. Z ramienia NRC współorganizował w r. 1974 międzynarodowe sympozjum poświęcone turbinom gazowym. W specjalistycznych czasopismach kanadyjskich i polonijnych publikował prace naukowe z dziedziny techniki lotniczej, m.in. w wydawnictwach NRC ogłosił (we współautorstwie) m.in. Hybrid Computer Study of a Free Piston Engine with a Hydraulic Pump (Ottawa 1970), Mathematical Model of a Free Piston Engine Incorporating a Mechanically Coupled Hydraulic Pump (Ottawa 1972), Free Piston Gasifier Studies: Exhaust Emission Test (Ottawa 1973), Free Piston Gasifier Studies: Further Development and use of the Hybrid Simulation (Ottawa 1973), The Rotating Stator Concept. Experimental Performance Characteristics Compared with the Conventional Compressor (Ottawa 1975) Experiments with a Pneumatic Fuel Injection System (Ottawa 1976). Dn. 1 I 1978 przeszedł na emeryturę.
Ś. działał m.in. w Stow. Inżynierów Polskich w Kanadzie; przewodniczył oddziałowi Stowarzyszenia w Ottawie (1955—6, 1975—7), a także pełnił w nim funkcję wiceprzewodniczącego (1965—7) oraz czterokrotnie sekretarza. Wielokrotnie był delegatem na walne zjazdy Stow. Techników Polskich w Kanadzie, a z okazji 20-lecia i 40-lecia istnienia Stowarzyszenia uczestniczył w pracach komitetu organizacyjnego. Był też dyrektorem Szkoły Polskiej w Ottawie i członkiem Stow. Przyjaciół KUL. Publikował wspomnienia, m.in. z działalności polskich studentów Wydz. Okrętowo-Lotniczego Politechn. Gdań. w l. 1931—6 pt. Gdański „Bratniak” („Zesz. Hist.” 1980 z. 54) oraz Paderewski w Hiszpanii (tamże 1986 z. 75). W maszynopisie pozostawił Moje wspomnienia o „Bratniaku” gdańskim (B. Gdań. PAN, sygn. Akc. 1312). Opracował historię Stow. Techników Polskich w Kanadzie z okazji 50. rocznicy jego powstania, przypadającej w r. 1991, opublikowaną pośmiertnie pt. Contribution of Polish Engineers and Architects to Canadian Life. 50th Anniversary of the Association of Polish Engineers in Canada (Baico Publishing 2010). Zmarł 11 VII 1990. Przez prow. Ontario był odznaczony za działalność społeczną złotą Odznaką Volunteer Service Award.
Ś. był dwukrotnie żonaty. Z zawartego w l. trzydziestych małżeństwa z Janiną Dziarnowską potomstwa nie pozostawił. W drugim małżeństwie (ślub w Ottawie) z Marią Langsam (1920—2014), ekonomistką, miał córkę Karen (ur. 1955), doktor ekonomii, i syna Antoniego Petera (ur. 1956), ekonomistę, zamieszkałego w Vancouver w Kanadzie.
Konarski M., Studia lotnicze Polaków na Politechnice Wolnego Miasta Gdańska 1926—1939, „Techn. Lotn. i Astronautyczna” 1986 nr 7 s. 23; Kronika Związku Polskich Inżynierów Lotniczych — Nowo przyjęci członkowie, „Techniczne Nowości Lotn.” 1937 nr 5 s. 144; Księga Pamiątkowa Studentów Polaków Politechniki Gdańskiej w latach 1904—1939, Gd. 1993 s. 168; Mikos S., Polacy na Politechnice w Gdańsku w latach 1904—1939, W. 1989 s. 11, 58, 71, 74, 96, 101, 105, 127, 183, 186—8, 190, 206, 207, 211, 223—5, 231—4, 239—40, 245, 339 (wykaz absolwentów — poz. 891); Płoszajski J., Technicy lotnictwa polskiego na Zachodzie 1939—1945, (Londyn) 1993 I 28, 29, 147, 150; tenże, Technicy lotnictwa polskiego na Zachodzie 1939—1946, (b.m.w.) 2007 s. 41, 42, 142; Polska technika lotnicza do roku 1939. Źródła osiągnięć, Red. A. Glass, W. 1992 I 203; — Rocznik oficerski, W. 1923 (dot. ojca); — Wspomnienie pośmiertne: „The New Link. Bulletin” 1990 nr 2 (A. Garlicki); — IPiM Sikorskiego: sygn. LOT.A.IV.1/417/9 (Zeszyt ewidencyjny Ś-ego), sygn. LOT. A/V (karta personalna PSP); — Informacje córki Karen z Waszyngtonu oraz Andrzeja Suchcitza z Londynu i Bogdana Gajewskiego z Ottawy.
Zygmunt Kozak