INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY
iPSB
  wyszukiwanie zaawansowane
 
  wyszukiwanie proste
 
Biogram Postaci z tego okresu
 Aleksander Morawski     

Aleksander Morawski  

 
 
Biogram został opublikowany w 1976 r. w XXI tomie Polskiego Słownika Biograficznego.
 
 
 
Spis treści:
 
 
 
 
 

Morawski Aleksander (1877–1930), prawnik, wojewoda stanisławowski. Ur. 27 II w Stasiowej Woli w pow. rohatyńskim, był synem Maksymiliana Celestyna, właściciela ziemskiego, i Julii z Dobrowolskich. Uczył się w gimnazjum w Stanisławowie, maturę zdał w lwowskim Gimnazjum im. Stefana Batorego. W l. 1895–1900 studiował na Wydziale Prawnym Uniw. Lwow. W r. 1899 wstąpił do służby sądowej na terenie Apelacji lwowskiej. W dn. 29 X 1901 złożył egzamin sędziowski i w grudniu t. r. został adiunktem w sądzie powiatowym w Przemyślanach. W kwietniu 1908 wystąpił ze służby sądowej. Dn. 3 VI t. r. uzyskał doktorat praw na Uniw. Lwow. W tym czasie otworzył kancelarię adwokacką i praktykował jako obrońca w sprawach karnych w Przemyślanach, potem we Lwowie. Powołany 21 VIII 1915 do armii austriackiej walczył na froncie, później służył jako porucznik-audytor. Od grudnia 1918 służył w WP w korpusie sądowym, awansował do stopnia podpułkownika (ze starszeństwem od 1 VI 1919). W okresie od maja 1921 do marca 1922 był radcą prawnym Polskiej Misji Wojskowej w Paryżu. Po powrocie ponownie pozostawał w korpusie sądowym WP, w początkach 1923 r. otrzymał urlop, a 31 VII t. r. przeszedł do rezerwy. Od lipca 1923 pracował w Urzędzie Wojewódzkim w Kielcach, w lutym 1924 awansował na naczelnika wydziału. W listopadzie 1925 został przeniesiony do służby w Ministerstwie Spraw Wewnętrznych (MSW) w Warszawie. W dn. 20 XI 1926 otrzymał nominację na wicewojewodę krakowskiego i naczelnika wydziału w V stopniu służbowym. Działalność polityczną M. rozwijał w ramach Stronnictwa Prawicy Narodowej, z którym związał się w czasie pobytu w Krakowie. Na konferencji grup konserwatywnych w Dzikowie 14–16 IX 1927 był jednym z przedstawicieli Stronnictwa. Dn. 28 X t. r. M. został (po Władysławie Korsaku) wojewodą stanisławowskim w IV stopniu służbowym i objął to stanowisko 21 XI. Działalność M-ego jako wojewody zmierzała do pobudzenia aktywności ekonomicznej woj. stanisławowskiego, usprawnienia administracji państwowej, wspomożenia poczynań obozu rządzącego oraz zachowania formalnej równości między Polakami, Ukraińcami i Żydami – przy faktycznym podbudowaniu pozycji gospodarczej i politycznej ludności polskiej. M. zabiegał o uruchomienie kredytów przez banki państwowe, niezbędnych dla odbudowy gospodarczej zniszczonej działaniami wojennymi tej części kraju, dla eksploatacji złóż ropy naftowej i in., poprawy gospodarki komunalnej, komunikacji, uregulowania rzek itd.

Dn. 14 IV 1928 M. jako pierwszy wojewoda w Polsce powołał Wojewódzki Komitet Ekonomiczny (zwany potem Regionalnym Komitetem woj. Stanisławowskiego), do którego wchodzili przedstawiciele wszystkich trzech narodowości, a 18 t. m. zainaugurował prace Wydziału Wojewódzkiego. Był również inicjatorem utworzenia w Stanisławowie pierwszego Polskiego Instytutu Łowieckiego i spółki hodowlanej zwierzyny łownej i psów myśliwskich. Stanął też na czele komitetu odbudowy teatru w Stanisławowie. Z oczekiwanych i zapowiadanych kredytów jednakże jedynie Bank Gospodarstwa Krajowego przyznał 1 mln zł na rozbudowę miasta Stanisławowa. W kampanii wyborczej poprzedzającej wybory parlamentarne w r. 1928 M. oficjalnie nie brał udziału, zakulisowo natomiast podejmował wysiłki stworzenia jednej wspólnej listy polskiej (dla zrównoważenia szans ugrupowań polskich i ukraińskich), które jednak nie powiodły się. W ostatnich miesiącach urzędowania M-ego w r. 1928 nastąpiło (w ramach akcji prowadzonej przez MSW) rozwiązanie przez stanisławowski Urząd Wojewódzki kilkunastu oddziałów ukraińskiego stowarzyszenia młodzieżowego «Łuh» i jednej czytelni «Proswity». W dn. 26 X 1928 Rada Ministrów przyjęła wniosek podsekretarza stanu w MSW dr. Maurycego Zdzisława Jaroszyńskiego, postulujący zwolnienie M-ego ze «względu na dobro służby». Prezydent RP przeniósł M-ego w stan nieczynny i mianował 30 X wojewodą stanisławowskim dra Bronisława Nakoniecznikow-Klukowskiego, któremu M. 3 XI t. r. przekazał urzędowanie. Mianowany notariuszem w Zamościu M. wyjechał tam 20 XI t. r. M. był wiceprezesem powiatowej grupy Bezpartyjnego Bloku Współpracy z Rządem w Zamościu. Zmarł na atak serca 13 XII 1930 w Zamościu i tam został pochowany. Z małżeństwa z Zofią z Youngów miał córkę Ewę (ur. 1904).

 

Rocznik oficerski, W. 1923, 1934; – Księga pamiątkowa I Gimnazjum Państwowego im. Mieczysława Romanowskiego w Stanisławowie, Stanisławów 1929 s. 207, 212, 213, (fot.), 214, 221; – „Dzien. Urzędowy Województwa Kieleckiego” 1923 nr 6, 1924 nr 1, 10, 1925 nr 2, 6, 9–10, 1926 nr 2; „Dzien. Urzędowy Województwa Krakowskiego” 1927 nr 1–5, 7–9; „Dzien. Urzędowy Województwa Stanisławowskiego” 1927 nr 13, 14, 1928 nr 3, 7–8, 10–11; „Monitor Pol.” 1927 nr 255; Protokół konferencji grup konserwatywnych z udziałem przedstawicieli Marszałka Piłsudskiego w Dzikowie w dniach 14–16 września 1927 r., w: Najnowsze Dzieje Polski… 1914–1939, W. 1959 II 199, 204, 214–15; – „Czas” 1930 nr 288; „Głos Stanisławowski” 1927 nr 5, 7, 1928 nr 31; „Kur. Stanisławowski” 1927 nr 384, 1928 nr 392, 395, 397, 400, 404–5, 407, 408, 411, 413–15, 428–9, 434 (fot.); „Przegl. Notarialny” 1930 s. 317; „Ziemia Lub.” 1930 nr 338–9; „Ziemia Stanisławowska” 1928 nr 2, 6–10, 12, 14–15, 17, 19, 21–2, 24, 28–9, 33, 36–7, 41–2, 44, 56; – AAN: Prezydium Rady Ministrów, Prot. Posiedzeń t. 39 k. 571v. (prot. 21 pos. z 17 X 1927 pkt 2), t. 43 k. 244 (prot. 21 pos. z 26 X 1928 pkt 38) i 322 (zał. 29 do pkt 38), Rekt. 3, t. 4 poz. 4, t. 8 k. 274, 280; CAW: Akta personalne, sygn. 6071; WAP w Kielcach: Urząd Wojewódzki Kielecki, sygn. 1282.

Andrzej Piber

 

 
 

Chmura tagów

 
Za treści publikowane na forum Wydawca serwisu nie ponosi odpowiedzialności i są one wyłącznie opiniami osób, które je zamieszczają. Wydawca udostępnia przystępny mechanizm zgłaszania nadużyć i w przypadku takiego zgłoszenia Wydawca będzie reagował niezwłocznie. Aby zgłosić post naruszający prawo lub standardy współżycia społecznego wystarczy kliknąć ikonę flagi, która znajduje się po prawej stronie każdego wpisu.
 
     
Mecenas
 
Uzywamy plików cookies, aby ułatwić Ci korzystanie z naszego serwisu oraz do celów statystycznych. Jeśli nie blokujesz tych plików, to zgadzasz się na ich użycie oraz zapisanie w pamięci urządzenia. Pamiętaj, że możesz samodzielnie zarządzać cookies, zmieniając ustawienia przeglądarki.
Informację o realizacji Rozporządzenia o Ochronie Danych Osobowych (RODO) przez FINA znajdziesz tutaj.