INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY
iPSB
  wyszukiwanie zaawansowane
 
  wyszukiwanie proste
 
Biogram Postaci z tego okresu
 Aleksander Sipowicz     
Biogram został opublikowany w latach 1996-1997 w XXXVII tomie Polskiego Słownika Biograficznego.
 
 
 
Spis treści:
 
 
 
 
 

Sipowicz Aleksander (1896–1980), inżynier mechanik, podpułkownik pilot, dyrektor Lubelskiej Wytwórni Samolotów. Ur. 3 II w Mickiszkach (pow. Szawle), był młodszym synem Hilarego i Marii z Butowiczów, bratem Hilarego (zob.).

W l. 1904–13 S. uczęszczał do gimnazjum w Szawlach. Od 1 IX 1913 do 1 VII 1916 studiował w Instytucie Technologicznym w Charkowie, następnie do 1 VIII 1917 w szkole oficerskiej dla studentów w Odessie, gdzie 8 XII 1916 został awansowany na podporucznika. Od 16 IX 1917 do 9 III 1918 był młodszym oficerem automobilowym, a następnie kierownikiem warsztatu mechanicznego I Parku lotnictwa rosyjskiego w Odessie. Po demobilizacji powrócił na studia do Charkowa, skąd wkrótce wyjechał do Szawel. Zmobilizowany 26 V 1919 do lotnictwa litewskiego, służył jako młodszy oficer szkoły lotniczej, a następnie jako pomocnik szefa litewskiego lotnictwa, kierując służbą techniczną. Dn. 21 VIII 1919 został aresztowany pod zarzutem przynależności do Polskiej Organizacji Wojskowej, ale 1 XI t. r. zwolniono go z braku dowodów. Dwa tygodnie później uciekł z Kowna przez zieloną granicę do Wilna, za co otrzymał zaoczny wyrok za dezercję. Od 20 XII 1919 ochotniczo służył w stopniu podporucznika w Inspektoracie Wojsk Lotniczych; m. in. przejmował V Park Lotniczy zakupiony przez WP od Francuzów. Dn. 1 II 1920 awansowany na porucznika, został urlopowany z wojska i podjął studia na Wydz. Mechanicznym Politechn. Warsz. Przerwał je w lecie 1920 w czasie wojny polsko-sowieckiej i służył w IV Ruchomym Parku Lotniczym do września 1921. Ponownie podjął studia, równocześnie służąc w Parku 1. P. Lotniczego w Warszawie, potem w Dep. Aeronautyki MSWojsk. Dn. 1 II 1924 awansował na kapitana. Dn. 24 III t. r. zdał półdyplom na politechnice.

W r. 1925 S. opracował projekt samolotu doświadczalnego «Sipowicz 1», który zbudowany w Centralnych Warsztatach Lotniczych w Warszawie, został oblatany przez niego rok później i wykazał dobre właściwości. Wg pomysłu S-a samolot miał płat z ujemnym wzniosem i pomocniczy skośny płat na tylnym zastrzale. Podobne zastrzały nośne zastosowała później w swych samolotach amerykańska wytwórnia «Bellanca».

Od 1 XII 1926 S. kontynuował studia w Sekcji Lotniczej Wydz. Mechanicznego Politechn. Warsz. Podczas studiów opracował wraz z Tadeuszem Zaleskim skrypt Aerodynamika (W. 1928) na podstawie wykładów Czesława Witoszyńskiego, a także w l. 1927–8 wykonał projekt obserwacyjnego wirnikowego pionowzlotu «Heliplan», który nie został zrealizowany. Po uzyskaniu 14 VI 1930 dyplomu inżyniera mechanika S. powrócił do wojska i 1 VII t. r. został komendantem Parku Lotniczego Centrum Wyszkolenia Podoficerów Lotnictwa w Bydgoszczy. Dn. 1 III 1934 objął kierownictwo Wydz. Technologicznego i Płatowców w Instytucie Badań Technicznych Lotnictwa w Warszawie, awansował na majora (5 III). Dn. 1 I 1936 został naczelnym dyrektorem Lubelskiej Wytwórni Samolotów (LWS) w Lublinie oraz jej udziałowcem (2% miał S., 98% należało do skarbu państwa) i przeszedł do rezerwy. W r. 1937 wraz z dyrektorem technicznym Ryszardem Bartlem wprowadził w LWS nową organizację produkcji wzorowaną na organizacji Wytwórni Płatowców Nr 1 Państwowych Zakładów Lotniczych w Warszawie.

W LWS pod kierownictwem S-a w l. 1936–9 wyprodukowano 50 samolotów obserwacyjnych R-XIIIF, 16 bombowych LWS-4 Żubr, 1 sanitarny LWS-2, 65 obserwacyjnych RWD-14 Czapla oraz dokonano przeróbki 47 samolotów liniowych Potez 25 i uruchomiono produkcję samolotów obserwacyjnych LWS-3 Mewa (z 200 zamówionych, 1 IX 1939 były 4 gotowe). S. współpracował też przy przekonstruowaniu samolotu PZL-30 II na LWS-4.

We wrześniu 1939 S. ewakuował personel techniczny LWS do Rumunii, dokąd wywiózł dokumentację samolotu rozpoznawczego LWS-3 Mewa. W jesieni t. r. znalazł się we Francji, gdzie powrócił do służby wojskowej. Na wiosnę 1940 dla zaznajomienia się z francuskim sprzętem lotniczym przeszedł staż w warsztatach remontowych francuskiego lotnictwa wojskowego A.R.A.A. (Atelier de Reparatour de l’Armée de l’Air) Nr 4 oraz prowadził wykłady w Szkole Mechanicznej w Roane. W czerwcu 1940 został ewakuowany do Anglii, gdzie po przeszkoleniu 1 I 1941 został dowódcą Skrzydła Obsługi (Maintenance Wing) Royal Air Force Station w Hucknall w stopniu majora (Squadron Leader). Od listopada 1942 pracował w Biurze Tłumaczeń i Wydawnictw Inspektoratu Polskich Sił Powietrznych w Blackpool. Publikował wówczas artykuły w „Biuletynie Technicznym” i angielskim tygodniku „Flight”, wydał Podręcznik montera lotniczego (Blackpool 1942), Celowanie i celowniki lotnicze (tamże 1943) oraz 2-tomową Fizykę stosowaną dla lotników (tamże 1943–4) i The principles of Fitting (London 1945). Był współautorem i redaktorem „Angielsko-polskiego słownika technicznego” (Wyd. 3 [Londyn] 1946 i Wyd. 3 popr. [Londyn] 1947). Należał do Stowarzyszenia Techników Polskich w Wielkiej Brytanii. W r. 1947 zakończył służbę wojskową w stopniu podpułkownika i pozostał w Anglii. W l. 1948–51 był współwłaścicielem gospodarstwa rolnego w Kornwalii, a w l. 1952–80 właścicielem domu czynszowego w Londynie. Zmarł podczas odwiedzin kraju 24 VII 1980 w Krakowie i pochowany został na cmentarzu Rakowickim (kwatera 78.–III–47). Odznaczony był Krzyżem Niepodległości z Mieczami, Złotym Krzyżem Zasługi z Mieczami, 4-krotnie Medalem Lotniczym, Medalem za udział w Wojnie Obronnej 1939 r., Krzyżem Czynu Bojowego Polskich Sił Zbrojnych na Zachodzie.

W małżeństwie zawartym 22 VII 1931 z Julią z Kellerów miał S. trzech synów: Witolda, inżyniera mechanika hutniczego, Hilarego, inżyniera mechanika, i Andrzeja, inżyniera ceramika.

 

Członkowie Stowarzyszenia Techników Polskich, Londyn 1980 s. 54; – Cynk J. B., Polish Aircraft 1893–1939, Londyn 1971; Glass A., Polskie konstrukcje lotnicze 1893–1939, W. 1977 s. 20, 33, 123, 173; Płoszajski J., Polska technika lotnicza do roku 1939, Pod red. A. Glassa, W. 1992 I 111; tenże, Technicy Lotnictwa Polskiego na Zachodzie 1939–1946, Londyn 1993 cz. 1; – Prauss S. P., Z Zakopanego na Stag Lane. Wspomnienia konstruktora lotniczego i pilota. Lata 1910–1970, Podał do druku […] E. Malak, Wr. 1996 s. 522; – „Dzien. Pol.” 1980 nr 162 (nekrolog); „Lot Pol.” 1927 nr 6 s. 156–7 (Wystawa lotnicza LOPP), 1934 nr 3 s. 9 (Album samolotów); „Skrzydlata Polska” 1934 nr 3 s. 91 (nominacje w korpusie oficerów aeronautyki), 1956 nr 31 s. 16 (Polskie konstrukcje lotnicze); – CAW: Kartoteka personalna; Inst. Polski i Muz. im. gen. W. Sikorskiego w Londynie: Akta personalne; Politechn. Warsz.: Akta studenckie nr alb. 4696 (fot.); – Informacje syna, Witolda.

Andrzej Glass

 

 

Powyższy tekst różni się w pewnych szczegółach od biogramu opublikowanego pierwotnie w Polskim Słowniku Biograficznym. Jest to wersja zaktualizowana, uwzględniająca publikowane w kolejnych tomach PSB poprawki i uzupełnienia.      

 

 
 

Chmura tagów

 
Za treści publikowane na forum Wydawca serwisu nie ponosi odpowiedzialności i są one wyłącznie opiniami osób, które je zamieszczają. Wydawca udostępnia przystępny mechanizm zgłaszania nadużyć i w przypadku takiego zgłoszenia Wydawca będzie reagował niezwłocznie. Aby zgłosić post naruszający prawo lub standardy współżycia społecznego wystarczy kliknąć ikonę flagi, która znajduje się po prawej stronie każdego wpisu.

Media

 

Postaci powiązane

   
 

Postaci z tego okresu

 

w biogramy.pl

 

Adam Skwarczyński

1886 - 1934-04-02
polityk
 

Bronisław Pawlik

1926-01-08 - 2002-05-06
aktor filmowy
 

Teodor Parnicki

1908-03-05 - 1988-12-05
pisarz historyczny
 
więcej  

Postaci z tego okresu

 

w ipsb

 

Józef Alfred Potocki

1895-04-08 - 1968-09-12
dyplomata II RP
 

Michał Mościcki

1894-09-29 - 1961-03-04
dyplomata II RP
 
więcej  
  Wyślij materiały Wyślij ankietę
 
     
Mecenas
 
Uzywamy plików cookies, aby ułatwić Ci korzystanie z naszego serwisu oraz do celów statystycznych. Jeśli nie blokujesz tych plików, to zgadzasz się na ich użycie oraz zapisanie w pamięci urządzenia. Pamiętaj, że możesz samodzielnie zarządzać cookies, zmieniając ustawienia przeglądarki.
Informację o realizacji Rozporządzenia o Ochronie Danych Osobowych (RODO) przez FINA znajdziesz tutaj.