Radziwiłłowa ze Steckich Aleksandra (Aleksandryna) (1796–1864), twórczyni rezydencji szpanowskiej, malarka-amatorka. Była jedyną córką Karola, ziemianina, i Marii z Morsztynów, 2. v. (od 1810) żony generała Karola Kniaziewicza (zob.).
Młodość spędziła w Międzyrzeczu Koreckim, w wielkopańskim pałacu dziadka, Jana Kazimierza Steckiego. W r. 1815 (12 VII) wydana została za Michała Gedeona Radziwiłła (zob.). W posagu wniosła Szpanów na Wołyniu i także Czarkowy w Pińczowskiem. Zamek szpanowski w chwili objęcia go przez młodą parę, był bardzo zaniedbany. R. – idąc za wzorem teściowej Heleny z Przezdzieckich Radziwiłłowej postanowiła «urządzić Szpanów z wykwintem i wytwornością Wersal przypominającą». Obdarzona doskonałym gustem – korzystając z usług architekta Henryka Ittara i słynnego planisty ogrodowego Dionizego Miklera – przekształciła swój Szpanów w jedną z najpiękniejszych rezydencji na Wołyniu. Pałac z trzech stron otaczały «krużganki na arkadach na kształt indyjskich verandah» (A. Przezdziecki). Wnętrza urządziła księżna nadzwyczaj starannie zamawianymi i nabywanymi całymi zespołami mebli; były to wnętrza o charakterze biedermajerowskim, z elementami neogotyckimi. Szczególnie piękne było założenie parkowe z wspaniałym drzewostanem. Wygląd rezydencji szpanowskiej jest znany dzięki opisom i współczesnym rysunkom, a także dzięki akwarelom malowanym przez samą R-ą (z r. 1835, wł. Muz. Narod. w W.). Po upadku powstania listopadowego w r. 1831 R. wraz z mężem udała się na zesłanie do Jarosławia. Wtedy też car skonfiskował te dobra, ale ofiarował je Leonowi Radziwiłłowi (bratankowi Michała), który przelał swe prawa na dzieci R-ej: Michalinę, Karola i Zygmunta. Kuratorką ich była R., która okresowo mieszkała w Nieborowie i tam malowała akwarelowe widoki Arkadii. W r. 1830 ofiarowała na skarb narodowy (dla powstania) swój prezent ślubny, wielkiej wartości «kolię z opalów otoczonych brylantami». Tow. Zachęty Sztuk Pięknych w Warszawie zaliczyło ją w poczet swoich członków honorowych «jako znaną z wysokiego artystycznego wykształcenia». W r. 1863 R. przebywała w Paryżu. Zmarła w Passy pod Paryżem 14 VII 1864. Została pochowana w tamtejszym kościele.
Aleksander Rembieliński zadedykował R-ej mazura i dwa walce (Zbiory muzyczne B. Jag., sygn. 5197).
Litogr. Walentego Schertle 1838, w B. Narod.; Portrety R-owej: przez M. M. Daffingera (miniatura na kości słoniowej, z kolekcji R. Rzyszczewskiego, była pokazana na Wystawie miniatur w W. w r. 1912), P. Pizzala (akwarela, 1834) w B. Narod.; – Żychliński, X 19; Pamiętnik wystawy miniatur, oraz tkanin i haftów urządzonej (…) przez Tow. Opieki nad Zabytkami Przeszłości..., W. 1912; Sztuka warsz. Katalog nr 874; Widoki architektoniczne w malarstwie polskim. Katalog, W. 1964, Muz. Narod. s. 99; – Jaroszewski T. S., Rottermund A., Nieznane materiały do Aleksandrii i Szpanowa, „Roczn. Muz. Narod. w W.” T. 12: 1968 s. 62–77; Kowecka E., W salonie i w kuchni, W. 1984 (spis ilustr.); Wegner J., Biblioteka nieborowska, „Roczn. Muz. Narod. w W.” R. 5: 1960 s. 241; tenże, Nieborów, W. 1954 s. 40, 129; – Koźmian K., Pamiętniki, Wr. 1972 I 319; Olechowicz-Stecki H., Wspomnienia mojej młodości, Lw. 1895; Przezdziecki A., Podole, Wołyń, Ukraina. Obrazy miejsc i czasów, Wil. 1841 I 23–5; [Radziwiłł M.], Ostatnia wojewodzina wileńska, Lw. 1892 s. 231–2, 235, 237, 269; – „Czas” 1864 nr 102; „Kur. Warsz.” 1864 nr 169.
Andrzej Ryszkiewicz