Mitrinowicz (Mitrinovič) –Modrzejewska z Binzerów 1. Stępowska Aleksandra Salomea (1898–1975), lekarz audiolog – foniatra, profesor Akad. Med. w Warszawie, twórca foniatrii w Polsce. Ur. 1 IV w Krakowie, była córką Zygmunta Binzera, urzędnika prywatnego, i Emilii Pitzeli. W Krakowie uczęszczała do szkół i na Wydział Lekarski UJ. W czasie studiów wyszła za mąż za Bronisława Stępowskiego, prof. ginekologii. W r. 1924 uzyskała z odznaczeniem dyplom doktora wszech nauk lekarskich. Już wcześniej związała się jako hospitant z Kliniką Neurologiczno-Psychiatryczną prof. J. Piltza, gdzie szczególnie interesowała się zaburzeniami mowy i słuchu u dzieci. W l. 1924–5 przebywała na rocznym stypendium ministerstwa oświaty w Wiedniu, zapoznając się z fizjo- i patologią mowy i głosu na oddziale otolaryngologicznym prof. H. Neumanna i na klinice foniatrycznej prof. E. Froeschelsa. Powróciwszy do kraju, kontynuowała pracę na klinice, zorganizowała sanatorium rehabilitacyjne dla dzieci upośledzonych umysłowo w Rabce oraz przy klinice poradnię foniatryczną dla dzieci szkolnych, której była kierownikiem. Był to pierwszy kliniczny ośrodek foniatryczny w Polsce. Lata 1928–33 spędziła w Paryżu, zaproszona przez prof. G. Heyera, kierownika kliniki neurologiczno-psychiatrycznej dziecięcego wieku, przy której zorganizowała i prowadziła ambulatorium foniatryczne dla dzieci. Jednocześnie zapoznawała się z elektrofizjologią u prof. G. Bourguignona i z psychiatrią u Eugeniusza Minkowskiego. Z inicjatywy kierownika kliniki laryngologicznej prof. Feliksa Erbricha wróciła w r. 1934 do Warszawy i jako asystentka kliniki laryngologicznej zorganizowała placówkę foniatryczną w Szpitalu Św. Ducha przy ul. Elektoralnej, a następnie przy klinice laryngologicznej w Szpitalu Dzieciątka Jezus oddział foniatryczny, którego została kierownikiem (1938–9).
Podczas wojny M.-M. 24 IX 1939, jako obywatelka jugosłowiańska (drugim jej mężem był obywatel jugosłowiański Dragutin Mitrinovič, artysta malarz, prof. Akademii Sztuk Pięknych w Poznaniu i prof. Akademii Sztuk Stosowanych w Belgradzie), wyjechała z rodziną do Belgradu. Tam pracowała do kwietnia 1941 jako asystentka kliniki otolaryngologicznej. Podczas działań wojennych w Jugosławii pracowała w szpitalu wojskowym, a po zajęciu Jugosławii przez wojska niemieckie w wiejskiej spółdzielni zdrowia w miejscowości Szabac i w okolicznych wsiach, udzielała też pomocy lekarskiej partyzantom jugosłowiańskim. W r. 1944 po wyzwoleniu Jugosławii powróciła na klinikę w Belgradzie. W r. 1946 władze polskie powierzyły jej stanowisko lekarza Polskiej Misji Repatriacyjnej w Bosańskiej Gradiszce. W listopadzie t.r. powróciła do Polski z ostatnim transportem repatriacyjnym, uzyskawszy zwolnienie z obywatelstwa jugosłowiańskiego.
Zaproszona przez prof. Antoniego Dobrzańskiego, M.-M. objęła posadę na klinice otolaryngologicznej Uniw. Warsz., organizując przy klinice oddział foniatryczny, którego była kierownikiem. Prowadziła też wykłady w liceum muzycznym, Wyższej Szkole Muzycznej, Filharmonii i Instytucie Muzykologii Uniw. Warsz. Dn. 30 V 1947 mianowana docentem, etat docenta objęła 1 VII 1953, a 1 X 1954 została profesorem nadzwycz. Od kwietnia 1966 do 15 VII 1967 przebywała w klinice otolaryngologicznej uniwersytetu Missisipi w Jackson (Stany Zjednoczone) jako profesor wizytujący na zaproszenie tamtejszego uniwersytetu, zajmując się zagadnieniem głuchoty dziedzicznej i wrodzonej dziecięcego wieku. Pomimo przejścia na emeryturę 1 X 1968 nadal pracowała naukowo. Była twórcą polskiej foniatrii. Wprowadziła nauczanie foniatrii do otolaryngologii, opracowała warunki specjalizacji II stopnia foniatrii i audiologii. Pierwsza w Polsce wprowadziła nowoczesną opiekę lekarską nad chorym z zaburzeniami mowy, głosu i słuchu, metodę wokalistyczną do rehabilitacji bezkrtaniowców i metodykę rehabilitacji głuchoty dziecięcego wieku, powszechnie przyjętą w Polsce i wielu innych krajach. Opracowała własne metody badania, leczenia i rehabilitacji w zakresie foniatrii i audiologii, które niejednokrotnie nie znajdowały zrozumienia. Broniła interesów i praw chorych foniatrycznych. Była członkiem Polskiego Tow. Akustyki, Polskiego Tow. Cybernetyki, honorowym członkiem Polskiego Tow. Otolaryngologicznego, w którym zorganizowała Sekcję Foniatryczną (1959) i przewodniczyła jej, członkiem rzeczywistym Międzynarodowego Tow. Foniatrii i Audiologii (1949), wiceprzewodniczącą Naczelnej Rady Związku Głuchoniemych (1953–4). Zorganizowała i przewodniczyła Komisji Foniatrycznej Centrum Kształcenia Podyplomowego Lekarzy, współpracowała z Komisją Kompensacji Zmysłów PAN (1960), przewodniczyła Komitetowi Badań Słuchu i Głosu PAN, była członkiem Komitetu Akustyki Wydziału IV PAN i Komisji Rehabilitacji Komitetu Medycyny Doświadczalnej Wydziału VI PAN, członkiem komitetu redakcyjnego „Folia Phoniatrica” i „Otolaryngologii Polskiej”. Często wyjeżdżała za granicę, na międzynarodowe kongresy foniatryczne, audiologiczne, cybernetyczne lub na wykłady i studia. M.in. była w Anglii, Austrii, Belgii, Czechosłowacji, Danii, Francji, Jugosławii, Niemieckiej Republice Demokratycznej, Stanach Zjednoczonych, Włoszech, Związku Radzieckim.
M.-M. pozostawiła 138 publikacji (w tym podręczniki i monografie) w języku polskim, francuskim, niemieckim, angielskim, rosyjskim, serbskim, czeskim, w których zajmowała się zaburzeniami mowy, głosu i słuchu, ich etiologią, patologią, badaniem i leczeniem. Były to m.in. trzy rozdziały pt. Kiła ucha, O organicznych i czynnościowych zaburzeniach mięśni wewnątrzkrtaniowych, Zaburzenia mowy (w: „Choroby uszu, nosa, gardła i krtani”, W. 1951), ponadto: Jąkanie. Przyczyny, objawy, leczenie (W. 1937, 2. wyd. pt. Jąkanie. Przyczyny i leczenie, W. 1952), Koordynacyjna niedomoga głosowa (Phonasthenia), (W. 1951), Zmiany kiłowe narządu słuchowego i sposoby ich oznaczania („Polska Dermatologia i Wenerologia”, W. 1953 II), Fizjologia i patologia głosu (Kr. 1958), Fizjopatologia głosu, słuchu i mowy. Rozpoznawanie, leczenie i rehabilitacja (W. 1963), toż w wersji rosyjskiej pt. Patofiziologija reči, golosa i slucha (W. 1965), Wady rozwojowe podniebienia jako zagadnienie wieloukładowe (wspólnie z Z. Pawłowskim i W. Tłuchowskim, „Rozpr. Wydz. Nauk Med. PAN”, W. 1965, X t. 1), Głuchota wieku dziecięcego (W. 1968), Akustyka psychofizjologiczna w medycynie (W. 1974). Jako członek Stronnictwa Demokratycznego zorganizowała z mężem Koło Pracowników Akad. Med. w Warszawie Stronnictwa Demokratycznego. Zmarła na skutek choroby nowotworowej 5 VI 1975 w Warszawie, pochowana została 9 VI na Powązkach.
Z pierwszym mężem Bronisławem Stępowskim miała syna Jerzego (ur. 1921), chemika, z drugim – Dragutinem Mitrinowičem – córkę Verę Mitrinovič-Novakovski (ur. 1932), filologa, tłumacza i lektora w Redakcji Polskiej Radia Belgrad, z trzecim mężem Janem Modrzejewskim, ekonomistą, nie miała dzieci. Prócz syna Jerzego M.-M. miała wychowanka Edwarda Tarkowskiego, malarza, którego nie usynowiła, ale który nieraz podawał się za jej syna.
Fot. w: Mater. Red. PSB, Akad. Med. w W. (akta personalne), „Otolaryngologia Pol.” 1975 z. jubileuszowy; – Materiały do bibliografii piśmiennictwa kobiet polskich (do 1929), Lw. 1934 s. 194; Rocznik Lekarski Rzeczypospolitej Polskiej, W. 1936 s. 1177, 1347; toż, W. 1938 s. 758; Spis fachowych pracowników służby zdrowia, W. 1964 s. 231; – Dzieje uczelni medycznych w Warszawie w latach 1944–1960, W. 1968 s. 355, 357–8; Dziurzyński P., Pomoc lekarska, społeczna i weterynaryjna w czasie reemigracji Polaków z Jugosławii, „Arch. Hist. Med.” T. 27: 1964 nr 4 s. 414; Szymański J., Prof. dr hab. med. A. Mitrinowicz-Modrzejewska, „Otolaryngologia Pol.” T. 29: 1975 nr 3 s. 218–20; tamże s. 217 notka redakcyjna o A. M.-M-iej, (fot.); Tłuchowski W., (wspomnienie pośmiertne o M.-Miej), „Kwart. Akad. Med. w W.” (fot.), (w przygotowaniu); tenże, (wspomnienie pośmiertne o M.-Miej), „Otolaryngologia Pol.” (fot., spis prac M.-M-iej), (w przygotowaniu); – „Otolaryngologia Pol.” 1975 (wzmianka o śmierci M.-M-iej), (w druku); „Życie Warsz.” 1975 nr 131, 132 (nekrologi); – Akad. Med. w W.: Akta personalne; Akta cmentarza Powązkowskiego; – Informacje doc. Witolda Tłuchowskiego i Edwarda Tarkowskiego, wychowanka M.-M-iej.
Teresa Ostrowska