Aleksandra († 1434), księżna mazowiecka, była najmłodszą z córek Olgierda. Król Władysław Jagiełło, pragnąc nawiązać przyjazne stosunki z byłym rywalem do tronu polskiego Ziemowitem IV, księciem mazow., wydał zań w połowie 1387 r. A., która wniosła księciu mazowieckiemu bogaty posag oraz przyjaźń swego brata. Specjalną przychylność, jaką żywił ku niej Jagiełło, umiała ambitna i utalentowana Litwinka wyzyskać nawet w sprawach politycznych, gdzie da się stwierdzić jej wpływ na stosunki polsko-krzyżacko-mazowieckie. W dużej mierze dzięki zabiegom A. przyjaźnie układały się stosunki między dworami krakowskim i płockim, ona łagodziła różnice między skłóconymi władcami. Jagiełło szczodry dla wszystkich, wyróżniał jednak specjalnie A.; każdy pobyt na dworze królewskim uprzyjemniał król swej siostrze wspaniałemi darami, które np. w czasie od lutego do maja 1394 r. wyrażają się w poważnej kwocie około 130 grzywien Z niemniejszą przychylnością odnosił się Jagiełło i do jej dzieci Dzięki jego staraniom syn Aleksander uzyskał biskupstwo trydenckie, na dworze krakowskim odbyły się zaślubiny córki A. Ofki z Bolesławem I księciem cieszyńskim, Jagiełło też wydał zamąż, za Ernesta Żelaznego Habsburga, drugą z córek A. Cymbarkę. A. niemniej serdecznie odnosiła się do swego brata. Ona miała, według Długosza, być swatką małżeństwa Jagiełły z Elżbietą Granowską (w r. 1417), co, jak się zdaje, ściągnęło na nią niechęć wielmożów małopolskich a nawet później i samego króla. Sczasem oziębiły się uczucia między Jagiełłą a A., różnice pogłębiły się, gdy książęta mazowieccy otwarcie dążyć zaczęli do zerwania zależności od Korony. Księżna, sama bez głębszego wykształcenia, dbała troskliwie o wychowanie swych dzieci, przygotowując im, dzięki poparciu Jagiełły, świetną przyszłość. Odznaczała się A. hojnością dla Kościoła w Polsce, m. in. w latach 1430–31 obdarzyła augustjanów w Rawie budynkiem i ogrodem (»domum magnam et hortum magnum«); Uniwersytet krakowski zaliczał ją do swych dobrodziejów i w uznaniu zasług zapisał ją w poczet honorowych uczniów. W myśl wskazań Kościoła odznaczała się ta litewska neofitka szczodrobliwością również i dla biednych, u których zyskała sobie nazwę »matki biednych i sierot«. Podobnie jak i inne księżniczki litewskie lubowała się A. w zewnętrznym przepychu, czemu dała wyraz w czasie pogrzebu męża swego Ziemowita, ku oburzeniu katolickiego duchowieństwa.
Prócz wymienionych wyżej, dziećmi jej byli: Ziemowit V ks. rawski, Władysław płocki, i Kazimierz bełzki, Emilja żona Bogusława, ks. stołpskiego, Anna żona Michała, bratanka Witołda i najmłodsza Katarzyna, która do końca życia pozostała niezamężna na Mazowszu przy braciach. Ostatnie lata swego życia, po śmierci męża, spędziła A. w Rawie; zmarła 19 VI 1434.
Długosz Jan, Historia… IV; Cod. ep. Vitoldi, Mon. M. Ae. Hist. VI; M. Pol. H. V.; Balzer O., Genealogja Piastów, Kr. 1895, s. 475–476; Kod. dypl. Maz., W. 1863; Rationes Curiae Vladislai Jag., Mon. M. Ae. Hist. XV.
Karol Piotrowicz