INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY
iPSB
  wyszukiwanie zaawansowane
 
  wyszukiwanie proste
 
Biogram Postaci z tego okresu
 Alfred Spett     

Alfred Spett  

 
 
1880-01-15 - 1952-08-21
Biogram został opublikowany w 2002 r. w XLI tomie Polskiego Słownika Biograficznego.

  

 
 
 
Spis treści:
 
 
 
 
 

Spett Alfred (1880–1952), pułkownik saperów WP, inżynier. Ur. 15 I w Latoszynie (pow. dębicki), w rodzinie wyznania mojżeszowego, był synem Józefa, adwokata, i Marii ze Steinhausów, bratem ciotecznym Karola (zob.).

W l. 1901–2 przeszedł S. jednoroczny kurs przy 13. pp armii austro-węgierskiej w Krakowie. W r. 1904 uzyskał świadectwo dojrzałości, jako eksternista, w I Szkole Realnej tamże. W l. 1904–6 odbył studia inżyniersko-komunikacyjne na Politechn. Lwow., następnie kontynuował je w Wiedniu (do r. 1910). Do r. 1914 pracował jako inżynier lądowo-komunikacyjny. W r. 1914 został zmobilizowany do armii austro-węgierskiej i służył początkowo w stopniu podporucznika, a od 1 V 1915 porucznika, kolejno jako dowódca plutonu i kompanii w 34. p. strzelców na froncie rosyjskim (gdzie został ranny), a potem włoskim.

Od stycznia 1919 służył S. w WP jako porucznik saper kolejowy i był do grudnia t.r. dowódcą 14. kompanii wojsk kolejowych. Od grudnia 1919 do kwietnia 1920 był referentem kolejki wąskotorowej w Dowództwie Okręgu Generalnego Kraków, po czym do lipca – referentem technicznym w Dep. II Min. Spraw Wojskowych (MSWojsk.). W lipcu 1920 awansowany na kapitana, został zastępcą dowódcy 10. Baonu Kolejowego. W sierpniu t.r. mianowano go majorem i wkrótce objął dowództwo baonu, a następnie szefostwo kolejnictwa w dowództwie II Armii. W czasie wojny polsko-sowieckiej odznaczył się szczególnie w bitwie niemeńskiej, odegrał kluczową rolę w oczyszczaniu i naprawianiu zburzonych mostów, co umożliwiło dalszą ofensywę armii. W r. 1922 został zweryfikowany w stopniu podpułkownika (ze starszeństwem od 1 VI 1919). Od listopada 1921 do lipca 1922 pełnił obowiązki zastępcy dowódcy 1. Pułku Saperów Kolejowych. Następnie od lipca 1922 do grudnia 1923 był dowódcą linii ćwiczebnych wojsk kolejowych. Na pułkownika awansował ze starszeństwem od 1 VII 1923. Od grudnia 1923 do marca 1926 był kierownikiem Centralnych Zakładów Wojsk Kolejowych, po czym do stycznia 1927 był zastępcą szefa Wydz. Saperów Kolejowych w Dep. V (Wojsk Technicznych) MSWojsk. Od 31 I 1927 do 1929 był dowódcą 1. Pułku Saperów Kolejowych. W l. 1929–30 był kierownikiem Kursu dla Oficerów Sztabowych Saperów przy Wyższej Szkole Wojennej w Warszawie, a w l. 1930–3 – szefem Wydz. Saperów w Dep. Inżynieryjnym MSWojsk. W r. 1933 przeszedł S. w stan spoczynku i zamieszkał we Lwowie. Dn. 1 IV r.n. został dyrektorem Okręgu Poczt i Telegrafów w Krakowie (pełnił te obowiązki do 6 IX 1939); w tym czasie był związany z wieloma towarzystwami, m.in. od r. 1935 przewodniczył Krakowskiemu Kołu Sympatyków Związku Polskiej Młodzieży Demokratycznej. Był już wówczas wyznania ewangelickiego.

W chwili wybuchu drugiej wojny światowej S. przeprowadził militaryzację i ewakuację personelu Poczt i Telegrafów okręgu krakowskiego ku granicy rumuńskiej; w Rumunii współpracował z Ambasadą RP w Bukareszcie przy dalszej ewakuacji. Od r. 1940 do maja 1941 był w obozie przejściowym na Cyprze; potem w Palestynie pracował przy dostawie żywności dla Armii Polskiej. Od października 1941 do wiosny 1942 był zatrudniony w wojskowym arsenale w Asmarze w Erytrei. W r. 1943 został powołany do służby czynnej i natychmiast przeniesiony w stan nieczynny wraz z mianowaniem na przewodniczącego PCK w Kairze; organizował pomoc i łączenie rodzin na Bliskim Wschodzie i Afryce, gdzie znajdowały się duże skupiska polskiej ludności cywilnej ewakuowanej wcześniej z ZSRR. W lutym 1947 został ujęty w stan ewidencyjny Ośrodka Rezerwy Personalnej Oficerów Jednostek Wojskowych na Środkowym Wschodzie, a w r.n. – ewakuowany do Wielkiej Brytanii i w czerwcu 1948 ostatecznie zdemobilizowany. Osiadł w Londynie, gdzie uruchomił niewielkie przedsiębiorstwo mechaniczne. Był członkiem Koła Żołnierzy 1. Baonu Saperów Kolejowych oraz Związku Polskich Pocztowców Zagranicą. Zmarł 21 X 1952 w Londynie i został pochowany na cmentarzu Old Brompton. S. był odznaczony Orderem Virtuti Militari V kl., Orderem Odrodzenia Polski III kl., Krzyżem Walecznych i dwukrotnie Złotym Krzyżem Zasługi.

W małżeństwie z Heleną z Łaszczewskich (1890–1980), miał S. trzy córki: Marię (1918–1944), łączniczkę ZWZ/AK pseud. Rysia, aresztowaną w r. 1941 przez Gestapo, więzioną w Tarnobrzegu i na Montelupich w Krakowie, w r. 1943 wywiezioną do obozu koncentracyjnego Auschwitz, gdzie zmarła na tyfus; Krystynę (ur. 1922), w czasie wojny żołnierza ZWZ/AK, prawniczkę, zamężną za Zbigniewem Morżkowskim, prawnikiem, synem gen. WP Filipa Müllera; Janinę (ur. 1929), zamężną za Zbigniewem Borowcem, inżynierem elektrykiem, oraz syna Aleksandra (1920–1970), w czasie wojny żołnierza ZWZ/AK.

 

Kawalerowie Virtuti Militari. Wykazy; Suchcitz A., Non omnis moriar…, Polacy na londyńskim cmentarzu Brompton, W. 1992; – 1. Pułk Saperów Kolejowych w dniu święta pułkowego, Kr. 20 czerwca 1927, Red. A. Spett i in., (jednodniówka) s. 29, 117, 119, 143; Saperzy w służbie Polsce. Księga pamiątkowa, Oprac. A. J. Szugajew, Londyn 1985 s. 132, 172, 635, 649; – Roczn. oficerski, W. 1923, 1924, 1928; – Nowacki T. W., Moja droga do ZETu, w: ZET w walce o niepodległość i budowę państwa. Szkice i wspomnienia, W. 1996; Ruszczyc F., Dziennik, W. 1996 II; Ś.p. pułkownik Alfred Spett, „Saper” (Londyn) 1953 nr 3 (19); – CAW: sygn. TAP 5675 (akta personalne S-a); Inst. Pol. i Muz. im. Gen. Sikorskiego w Londynie: sygn. A XII 27/6 (teczka personalna S-a); – Informacje córki Krystyny Morżkowskiej z Kr. oraz Grzegorza Małachowskiego z Kr. (na podstawie arch. V Liceum Ogólnokształcącego im. A. Witkowskiego w Kr.).

Andrzej Suchcitz

 

 
 
 
Za treści publikowane na forum Wydawca serwisu nie ponosi odpowiedzialności i są one wyłącznie opiniami osób, które je zamieszczają. Wydawca udostępnia przystępny mechanizm zgłaszania nadużyć i w przypadku takiego zgłoszenia Wydawca będzie reagował niezwłocznie. Aby zgłosić post naruszający prawo lub standardy współżycia społecznego wystarczy kliknąć ikonę flagi, która znajduje się po prawej stronie każdego wpisu.

Media

 
 
 

Postaci z tego okresu

 

w biogramy.pl

 
 

Leon Tadeusz Kozłowski

1892-06-06 - 1944-05-11
premier II RP
 
więcej  

Postaci z tego okresu

 

w ipsb

 

Roman Rencki (pierwotnie Kamyk)

1867-07-19 - 1941-07-04
lekarz
 
 
więcej  
  Wyślij materiały Wyślij ankietę
 
     
Mecenas
 
Uzywamy plików cookies, aby ułatwić Ci korzystanie z naszego serwisu oraz do celów statystycznych. Jeśli nie blokujesz tych plików, to zgadzasz się na ich użycie oraz zapisanie w pamięci urządzenia. Pamiętaj, że możesz samodzielnie zarządzać cookies, zmieniając ustawienia przeglądarki.
Informację o realizacji Rozporządzenia o Ochronie Danych Osobowych (RODO) przez FINA znajdziesz tutaj.