Alth Alojzy (1819–1886), geolog, ur. 2 VI 1819 r. w Czerniowcach, wyzn. ewangelickiego, otrzymał wykształcenie średnie w swem mieście rodzinnem i tamże ukończył kurs filozofji. Następnie uzyskał we Lwowie doktorat praw (1841). Zamierzając poświęcić się zawodowi adwokackiemu, złożył w tymże roku egzamin na rzecznika, z otworzeniem biura adwokackiego musiał jednak czekać do r. 1848 spowodu przepisowo ograniczonej liczby adwokatów. Pozatem zresztą miał A. już od wczesnej młodości zamiłowanie do nauk geologicznych, jak o tem świadczą jego artykuły i prace naukowe z zakresu geologji tektonicznej, drukowane już od r. 1840 w »Jahrbuch für Mineralogie«. Każdego czytelnika już w tej pierwszej pracy musi zastanowić zakres wiadomości fachowych w dziedzinie geologji u tak młodego (zaledwie 21 lat liczącego) autora, prawnika z zawodu, dyskutującego o ruchach górotwórczych i siłach je wywołujących na terenach karpackich i sąsiednich, o kolejności tych ruchów, wyliczającego liczne skamieniałości z kredy i trzeciorzędu okolic Lwowa, z Podola, Czerniowiec i Zaleszczyk. W następnej pracy (1841) rozpatruje A. na podstawie ustnych informacyj francuskiego geologa Hommaire de Bel rozmieszczenie granitów połud. płyty rosyjskiej od Mariupola aż po Dniestr i pewnych linij tektonicznych, które prowadzi od Mohilewa aż do Bornholmu i zach. Gotlandji, przyczem odróżnia w Karpatach trzy perjody ruchów górotwórczych. W trzeciem studjum (1846) o źródłach mineralnych na Bukowinie znajdujemy wskazówkę, na podstawie której można wnosić o osobie, która wprowadziła młodego prawnika w naukę tak odległą od jego studjów uniwersyteckich, jak geologja: wspomina w niej z wielkiem uznaniem nazwisko lekarza wojsk. austr. dr Franciszka Herbicha, doskonałego badacza Karpat, geologa i botanika. Jest to tem bardziej prawdopodobne, że A. zajął się następnie wspólnie z Herbichem oznaczeniem wysokości wzniesień i gór Karpackich.

Zostawszy w r. 1848 adwokatem i posłem z Czerniowiec do sejmu prowincjonalnego lwowskiego, nie przestał A. pracować nad geologja i mineralogją. W r. 1855 przeniósł swą kancelarję adwokacką do Krakowa i od r. 1858 utrzymywał, jako czynny członek, kontakt z Krak. Towarzystwem Naukowem. W tym czasie ogłosił pracę o formacji gipsowej (1858) i inne. W r. 1862 mianowany zwycz. profesorem mineralogji na uniwersytecie (po Zeparovich’u), zatrzymał jednak jeszcze do r. 1876 adwokaturę. Pracę profesorską rozpoczął napisaniem obszernego polskiego podręcznika pt. Zasady Mineralogji (1869), w którym okazał szczególną dbałość o czystość języka (on to do krystalografji wprowadził nazwę »dwuścian« i inne). Zbierał także materjały dla Komisji Fizjograficznej Akad. Umiejętności, porządkował zbiory Zakładu Mineralogicznego, urządzał objazdy krajoznawcze, interesując się zwłaszcza Tatrami i Podolem. Bystry obserwator, stwierdził obecność gnejsów na Czerwonych Wierchach, sprostował nazwę porfiru, w części tych skał mylnie ustaloną przez Zejsznera. Stwierdził, że »masa gnejsu i granitu jest tu od głównej masy tych skał zupełnie odosobniona, ze wszech stron wapieniem otoczona«, czem rzucił nowe świało na tektonikę tej części Tatr. Z prac paleontologicznych najwięcej była ceniona jego rzecz O wapienia niżniowskim i jego skamielinach (Pam. III Wydz. Akad. Um. t. VI), wykonana przy współudziale prof. Fr. Bieniasza i M. Łomnickiego. Wydawnictwo »Atlasu Geologicznego Galicji«, podjęte przez Akademję Umiejętności, również było przygotowane już przez A. Był on członkiem wielu towarzystw naukowych, jak Francuskiego Towarzystwa Geologicznego w Paryżu, czł. czynnym Ak. Um. w Krakowie itd. Zmarł 4 XI 1886 w Krakowie. Pozostawił po sobie prac przeszło czterdzieści w języku polskim, niemieckim i francuskim.

W. Enc. Ill.; »Gazeta Lwowska«, 1886, nr 254; »Czas«, 1886, nr 254, 256; »Pamięt. Tow. Tatrzańskiego«, Kr. 1887; »Muzeum«, 1886, t. II, str 705; Poggendorff, Handwörterbuch zur Geschichte der exakten Wissenschaften, 1898, III, s. 24–25; Kronika Uniwersytetu Jagiellońskiego od r. 1864 do r. 1887, Kr. 1887, s. 38.                                     

Stefan Kreutz