Szczepanowski Ambroży (ok. 1665–1721), dominikanin, prowincjał polski.
Do zakonu dominikanów S. wstąpił w Toruniu i w tamtejszym konwencie p. wezw. św. Mikołaja 4 XII 1682 złożył zakonną profesję. Studia filozoficzno-teologiczne ukończył w studium generalnym w Krakowie, uzyskując tytuł lektora teologii. Dn. 18 IX 1688 z rąk bp. sufragana krakowskiego Mikołaja Oborskiego otrzymał w katedrze na Wawelu święcenia diakonatu i do r. 1690 pozostawał w konwencie p. wezw. Świętej Trójcy w Krakowie. Afiliowany do klasztoru toruńskiego, pełnił tam funkcję kaznodziei, a w l. 1696–7 uczestniczył w odbywających się tam radach prowincji. W tamtejszym studium zakonnym wykładał też filozofię. W styczniu 1701 wziął udział w radzie prowincji w Piotrkowie, a we wrześniu t.r. w kapit. prowincjalnej w Dzikowie, która zwróciła się do generała zakonu z prośbą o promocję bakalarską S-ego. W listopadzie, jako jeden z trzech przedstawionych kandydatów, został przez radę prowincji obrany przeorem toruńskim. Funkcję sprawował w trakcie wojny północnej; we wrześniu 1703, podczas szwedzkiego bombardowania Torunia, ucierpiał kościół św. Mikołaja. Przeorem został również wybrany na kadencję w l. 1704–8. W listopadzie 1707 kapit. prowincjalna ponownie przesłała do generała zakonu wniosek o bakalaureat dla S-ego; stopień prezentanta otrzymał on ostatecznie w lutym 1708. W czerwcu 1709 został obrany przeorem klasztoru w Klimontowie, ale nie przyjął tego urzędu i w l. 1709–11 był w klasztorze toruńskim kaznodzieją zwycz. Kapit. prowincjalna, obradująca we wrześniu 1710 w Brześciu Lit., przedstawiła jego kandydaturę do promocji mistrzowskiej i 24 X 1711 generał zakonu przyznał mu stopień magistra teologii, najwyższy w zakonie stopień naukowy. Wybrany w maju t.r. na przeora w Piotrkowie, nie zdecydował się na objęcie funkcji i nadal przebywał w klasztorze toruńskim. Jesienią 1713 po raz trzeci został obrany tamtejszym przeorem.
Dn. 12 IX 1716, podczas kapit. prowincjalnej w klasztorze św. Dominika w Piotrkowie, został S. obrany prowincjałem polskim na trzyletnią kadencję; generał zakonu A. Cloche zatwierdził ten wybór 31 X t.r. Jako prowincjał S. przewodniczył kapitule, odbywającej się 17 X 1717 w Janowie. Dbał o promowanie nabożeństwa różańcowego i wspierał działające w prowincji bractwa różańcowe. Po zakończeniu kadencji prowincjalskiej wrócił do Torunia. We wrześniu 1719 został wydelegowany jako definitor na kapit. generalną do Rzymu, zwołaną na maj 1721. Wiosną t.r. wyruszył z socjuszem Cyprianem Sapeckim z Torunia do Włoch, jednak w drodze poważnie zachorował (miała być to «żółta choroba») i zmarł 19 III 1721 w Krakowie. Został pochowany tamże w kapitularzu klasztoru p. wezw. Świętej Trójcy. Przez współczesnych był ceniony jako dobry kaznodzieja.
Estreicher; PSB (Mdzewski Stefan, Sapecki Cyprian); – Barącz S., Klasztor OO. Dominikanów w Starym Borku, Lw. 1878 s. 44; tenże, Rys dziejów zakonu kaznodziejskiego w Polsce, Lw. 1862 I 376; Kłoczowski J., Polska prowincja dominikańska w średniowieczu i Rzeczypospolitej Obojga (wielu) Narodów, P. 2008 s. 440; Szczepaniak J., Dominikanie w XVII-wiecznych krakowskich wykazach święceń, w: Historicus Polonus Hungarus. Księga pamiątkowa ofiarowana ojcu Józefowi Puciłowskiemu OP w siedemdziesiątą rocznicę urodzin, Red. T. Gałuszka i in., Kr. 2010 s. 624; Żukiewicz K., Królowa Różańca św. w Kościele i w Polsce, Lw. 1935 II 238; – Acta capituli provincialis provinciae Poloniae Ordinis Praedicatorum Dzikoviae in conventu Rosariano Die 9 Septembris Anno 1713 celebrati, Varsaviae [b.r.w.] k. A1v; Acta capituli provincialis provinciae Poloniae Ordinis Praedicatorum in Conventu Cosserocamenesi S. Michaelis Archangeli Die 9 Mensis Septembris, Anno Domini 1719 celebrati, Cracoviae [b.r.w.] k. A1v; Acta capitulorum generalium Ordinis Praedicatorum, Ed. B. M. Reichert, Romae 1903 VIII 383–4, 426; Nowowiejski F., Phaenix, P. 1752 s. 95; Pruszcz P. H., Klejnoty stołecznego miasta Krakowa, Kr. 1745 s. 92; Siejkowski M., Świątnica Pańska, Kr. 1743 s. 26–7, 340–1; Zernecke J. H., Das bey denen schwedischen Kriegen bekriegte Thorn, Tor. 1712 s. 170; – AGAD: Arch. Zamoyskich, rkp. 3152 (Catalogus alphabeticus vivorum et mortuorum continens tantum nomina et cognomina fratrum...) s. 160; Arch. Kurii Generalnej Dominikanów (Santa Sabina) w Rzymie: IV sygn. 201 s. 7–9, 20, 41–3, 48, 52, 56, XIII sygn. 459 B (1716, 1719); Arch. Pol. Prow. Dominikanów w Kr.: rkp. 35 (Barącz S., Catalogus Patrum et Fratrum OP) s. 678, rkp. Kr 9 (Catalogus fratrum profitentium in conventu Ssmae Trinitatis 1509–1881) s. 94–6, rkp. Kr 20 (Liber studii generali Cracoviensis) s. 444, rkp. Pp 38 (Liber consiliorum provinciae Poloniae Ordinis Praedicatorum, 1674–1721) s. 301, 309, 311, 323, 351, 359–61, 386, 396, 413–14, 432, 441–3, 458, 461, 463, 474–5, 482–3, 507, 509, 522–5, 539–95, 601–2, 624–5, rkp. Pp 75 (Katalog ojców i braci zakonu kaznodziejskiego napisany przez W. Ojca Wawrzyńca Sadowskiego Praedic. Generalnego, 1622–1714), rkp. Pp 79 (Series fratrum, sororum et benefactorum ad beneficia ordinis receptorum in Domino defunctorum Provinciae Poloniae) k. 79, rkp. Pp 81 (liber mortuorum, 19 III), rkp. R 792 (K. Jucewicz, Zapiski dotyczące klasztoru dominikanów w Krakowie) s. 197, Acta Capitulorum Provinciae Poloniae Ordinis Praedicatorum (1701–1798) III, Ed. R. F. Madura, s. 16, 42, 85–6, 101–2, 144, 145, 163, 165, 167, 169, 175, 179, 229 (mszp.), Supplementum ex Registris litterorum magistrorum et procuratorum generalium OP (1700–1800), Ed. tenże, s. 43, 59, 86–7, 92 (mszp.), Świętochowski R., Materiały do słownika biograficznego dominikanów w Polsce (kartoteka).
Anna Markiewicz