Bargiel Andrzej z Sambora, z rodziny mieszczańskiej, znanej także w Krakowie i Lwowie, syn Stanisława. Przebieg lat szkolnych dokładniej nieznany. Kształcił się zapewne w mieście rodzinnem i szybko rozpoczął zawód nauczycielski. Do Uniwersytetu Krakowskiego wpisał się w 1553 r. i tu osiągnął niebawem stopień bakałarza, a później również magistra fakultetu artium (daty promocyjne nieznane spowodu spalenia się ksiąg promoc. z lat 1542–1560). Prawdopodobnie w latach 1556–1558 był wraz z swoim nieodłącznym ziomkiem i przyjacielem, Grzegorzem Czujem z Sambora, znanym później poetą polsko-łacińskim, nauczycielem szkoły katedralnej we Lwowie, za rządów w niej Benedykta Herbesta. Pod wpływem Herbesta i Grzegorza przejął się humanizmem i wyrobił się na dzielnego pedagoga. Po ustąpieniu obu swoich towarzyszy ze Lwowa został tutaj, jak przypuszczano, ich następcą na rektoracie szkoły katedralnej. Jako wybitnego nauczyciela pociągnął go potem prymas Uchański do Kalisza na rektora arcybiskupiej szkoły dla szlachty (jest tam B. już w r. 1564), i jako duchownego obdarzył godnościami kościelnemi. B. został prałatem-dziekanem kolegjaty kaliskiej. W latach 1566 i 1570 odbywał z Herbestem i Grzegorzem ciekawe wycieczki w rodzinne strony, do Ziemi Czerwieńskiej, opisane prozą i wierszem przez jego towarzyszy. Umarł w Kaliszu około r. 1574. Jako pisarz nie ma B. większego znaczenia, gdyż została po nim tylko garstka łacińskich wierszy polecających i epigramatów, pomieszczanych w pracach literackich przyjaciół. Znaczenie jego zaś polega na tem, że (jako duchowy uczeń Herbesta i wyznawca jego doktryny retorycznej) należy, wraz z braćmi Herbestami, Grzegorzem z Sambora, Seb. Felsztyńskim, Janem Wenigiem Leopolitą i innymi, do grupy zasłużonych mieszczańsko-plebejskich humanistów wędrownych XVI w., którzy przed jezuitami dokonali reformy wielu polskich szkół średnich w duchu nowym, dążąc do ujednostajnienia typu humanistycznego gimnazjum katolickiego, czem zasłużyli się na polu szkolnictwa niegorzej od polskich pedagogów protestanckich.

Fijałek J. ks., Moderniści katoliccy kościoła lwowskiego w w. XVI, »Pamiętnik Liter.«, Lw. 1908, VII 8–56, 395–430; Mazurkiewicz K. ks., Benedykt Herbest, P. 1925, 29, 34, 87–88, 233 n.; Skoczek J., Dzieje lwowskiej szkoły katedralnej, Lw. 1919, rozdz. VII i IX; Barycz H., Historja Uniw. Jagiell. w epoce humanizmu, Kr. 1935, 381–387.

Stanisław Łempicki