Ciołek Andrzej († 1396), wojewoda mazowiecki, urodzony na północno-wschodniej granicy ziemi sandomierskiej, na pograniczu Mazowsza, w miasteczku Żelechowie, odegrał poważną rolę w obu wymienionych dzielnicach. Już za Łokietka w r. 1328 zasłużył się ród Ciołków królowi, który jednemu z rodowców, Andrzejowi, puścił w dzierżawę dobra sandomierskie; w zamian za czynsz zobowiązał się dzierżawca do opatrywania sandomierskiego grodu. W jakim okresie przeniósł się Andrzej na pobliskie Mazowsze, nic pewnego powiedzieć nie można. W r. 1377 wystąpił na zjeździe sochaczewskim jako chorąży w gronie zaufanych wielmożów księcia mazowieckiego Ziemowita III; przez lata całe służył wiernie mazowieckim Piastom, co nie przeszkadzało jednakowoż, że i z polskimi królami pozostawał w dobrych stosunkach.

Przed r. 1384 osiągnął C. godność wojewody mazowieckiego, prawdopodobnie z rąk księcia Janusza. Mimo pobytu na Mazowszu nie zerwał wojewoda węzłów, łączących go z rodzinną ziemią. Władysław, szukający na dworze mazowieckim oddanych sobie stronników, związał ze sobą Andrzeja przez oddanie mu w zastaw (za 500 kóp groszy) miasta i grodu Ryczywołu wraz z przynależnym kluczem wsi. W działalności publicznej odznaczać się miał C. niepospolitym rozumem i sprawiedliwością, co jednak nie uchroniło go od wrogów. Zmarł, podobno otruty, 3 IV 1396. Z potomstwa jego znani są synowie: Wigand, Andrzej, Stanisław i Klemens.

Spominki o Ciołkach (Mon. Pol. Hist. III); Kozłowski F., Dzieje Mazowsza, W. 1858; Inventarium omnium et singulorum privilegiorum… ed. Rykaczewski, Paryż 1862; Prochaska A., Materiały archiwalne, Lw. 1899; Kod. Pol.; Gawarecki H. W., Przywileje, nadania miastom woj. płockiego, W. 1828.

Karol Piotrowicz