Gołuchowski Andrzej na Chwałowicach h. Leliwa (zm. ok. 1591), poseł sejmowy, kalwin. Był prawdopodobnie synem Jana, sędziego sandomierskiego. Oprócz głównej wsi Chwałowice posiadał Żydów, Wolę Żydowską, Skorocice, Marzęcin i Kostki, wszystkie w pow. wiślickim. W r. 1553 poślubił G. Krystynę Dembińską, córkę Walentego, późniejszego kanclerza w. koronnego. Małżeństwo to wprowadziło go w krąg ruchliwej zarówno na polu politycznym, jak i działalności reformacyjnej, szlachty małopolskiej. Dość bliskie stosunki łączyły G-ego ze Stanisławem Szafrańcem, Piotrem Zborowskim, Stanisławem Dembińskim, z którym przyjął w r. 1569 opiekę nad dziećmi i majątkiem Stanisława Sobka, kasztelana sandomierskiego. Do kręgu bliskich jemu należał także arianin Krzysztof Gliński.

W r. 1558 uczestniczył G., jako kalwin, w synodzie włodzisławskim (9 IX) i zadeklarował składkę na potrzeby Kościoła kalwińskiego i ministrów. W dwa lata później (1560) został jednym z czterech seniorów zborów okręgu pińczowskiego. Jemu także m. i. dedykował Piotr Statorius swoje dziełko wydane w r. 1561 w Pińczowie, pt. „Emanuel seu de aeterno Verbo, Dei Filio…” G. musiał cieszyć się zaufaniem okolicznej szlachty, skoro ta wybierała go systematycznie posłem na sejmy. Posłował on z Sandomierskiego na sejmy w l. 1556/7, 1562/3, 1563/4, 1565, 1570, 1572, a więc w okresie największego nasilenia ruchu egzekucyjnego; diariusze nie notują jednak żadnych jego samodzielnych wystąpień, ani udziału w pracach komisji sejmowych. Nie doszedł G. również do żadnych większych godności urzędniczych. W r. 1561 został łowczym, a w 1570 wojskim sandomierskim.

 

W okresie pierwszego bezkrólewia został G. wybrany na zjeździe wiślickim (13–17 XII 1572) do sądów deputackich z pow. wiślickiego. W ciągu dalszych wydarzeń pierwszego oraz drugiego bezkrólewia nie udzielał się na szerszej arenie politycznej. Mir wśród szlachty zachował nadal, gdyż na zjeździe jędrzejowskim (styczeń 1576) szlachta sandomierska obdarzyła go ze swej strony godnością kasztelana żarnowskiego. Batory nie uznał jednakże tej szlacheckiej nominacji i G. w r. 1579 otrzymał tylko podkomorzostwo sandomierskie. W r. 1577 (16 V) sejmik główny małopolski w Nowym Mieście Korczynie wybrał go jednym z posłów pełnomocnych, którzy mieli zawieźć i przedstawić królowi, przebywającemu pod Gdańskiem, uchwały o nadzwyczajnym poborze, co do którego zastrzegała sobie szlachta, aby był wykorzystany wyłącznie na wojnę z Gdańskiem oraz obronę Rusi; posłuchanie odbyło się w obozie pod Gdańskiem 20 VI 1577 r. W r. n. posłował na sejm, a na sejmiku posejmowym w Proszowicach (16 VI 1578) wybrała szlachta G-ego szafarzem poboru. Po raz ostatni występuje G. na sejmie elekcyjnym 1587 r.; głosował wówczas za Zygmuntem Wazą. W r. 1591 już nie żył. Synami jego byli m. i. Mikołaj i Piotr.

 

 

Boniecki; – Kolankowski L., Posłowie sejmów Zygmunta Augusta, „Reform. w Pol.” R. 5: 1928; Łukaszewicz J., Dzieje kościołów wyznania helweckiego w dawnej Małej Polsce, P. 1854 s. 246; – Akta sejmikowe woj. krakowskiego, I 1572–1620, Wyd. S. Kutrzeba, Kr. 1932; Dyjaryjusze sejmowe R. 1587, Wyd. A. Sokołowski, Kr. 1887, Script. Rer. Pol., 11; Lasciana; Orzelski Św., Bezkrólewia ksiąg ośmioro, Wyd. E. Kuntze, Kr. 1917, Script. Rer. Pol., 22; Polska XVI wieku pod względem geograficzno-statystycznym, Opr. A. Pawiński. Małopolska, W. 1886, Źródła Dziej., 14; – Arch. Państw. w Kr.: Terr. Crac. nr 39 s. 911, 913, nr 41 s. 1142, nr 42 s. 9101, nr 43 s. 256–9, nr 56 s. 30, 356; B. Czart.: rkp. 1617 s. 306, 445, 450, (informacja W. Urbana).