Kmita Andrzej (Indrich, Endryk, Henryk) z Wiśnicza i Sobienia (Sobieński) h. Szreniawa (zm. 1493 lub 1494), dworzanin królewski, cześnik krakowski, starosta bełski i biecki. Był najmłodszym synem Jana Kmity, kasztelana lwowskiego, i Marty Wątróbczanki (?) z Drozdowic, bratankiem Dobiesława Kmity, wojewody sandomierskiego. Za młodu K. występował przy stryju i starszych braciach: Janie, Piotrze, Stanisławie, jako współdziedzic Sobienia, Leska, Myczkowic, Soliny, Bachórza i Bachórzca, m. in. w r. 1460 przed sądem ziemskim sanockim w sprawie majątkowej z Janem Feliksem z Niewistki. Wraz z braćmi w r. 1477 wystawił dyplom lokacyjny miasta Leska. W r. 1481 miał sprawę o zajazd na dobra sąsiadów Bachórza, właścicieli Dynowa, oskarżony o «waśni i zwady niezwykłe wbrew statutom królestwa i ziemi sanockiej», poranienie ludzi z dynowskiego przedmieścia. Dzięki wpływom krewnych dostał się K. na dwór królewski; w r. 1483 był podczaszym krakowskim. Ok. r. 1484 dokonał wraz z braćmi podziału dóbr z ojcowizny i odziedziczonych po stryju Dobiesławie; dział ten potwierdził król w r. 1487; w tym czasie zakończył K. spór z Janem Dynowskim wytyczeniem granic między dobrami. W t. r. został K. cześnikiem krakowskim, a w r. 1488 otrzymał od króla Kazimierza Jagiellończyka starostwa: bełskie i bieckie. Ożeniony z Barbarą Bnińską, córką wojewody poznańskiego Macieja, wnuczką kanclerza Jakuba z Dębna, pokwitował w r. 1489 ojcu żony i jej stryjowi Piotrowi z Bnina, biskupowi kujawskiemu, 1500 fl. wiana.
T. r. jako starosta bełski zorganizował K. i poprowadził wyprawę na Tatarów, którzy zaatakowali ziemie ruskie, w tym ziemię bełską. W r. 1490, należąc do bliskiego otoczenia królewicza Jana Olbrachta, ścigał i sądził K. zbiegów z obozu Olbrachta, którzy go opuścili podczas wyprawy na Turków i bitwy pod Czarnym Ostrowiem. W l. 1490–1, w okresie walki o koronę węgierską między Janem Olbrachtem a Władysławem Jagiellończykiem, królem czeskim, K. wziął udział w kampanii na Słowacji, wciągnięty może przez brata Piotra, starostę spiskiego; wraz z Piotrem i Filipem Kallimachem K. należał do najbliższych wówczas doradców królewicza («consiliarii Sue Illustritatis»). Niemniej po nieudanych zabiegach i walkach Olbrachta o tron węgierski, kiedy stała się aktualna jego kandydatura na tron polski po śmierci Kazimierza Jagiellończyka (1492), K., wraz z Rafałem z Jarosławia, Tęczyńskimi, Oleśnickimi i Stadnickimi, poparł na tron polski nie Olbrachta, ale Władysława czeskiego i węgierskiego. Natomiast po elekcji Olbrachta t. r. stanął przy młodym władcy i znajdował się stale w jego otoczeniu jako cześnik krakowski i nadworny. K. zgromadził liczne dobra, dodawszy do odziedziczonych nabyte drogą kupna, m. in. należały do niego: miasteczko Dubiecko i wsi: Sielnica, Dylągówka, Laskówka, Kosztowa, Pawłokoma, Bartkówka, Hadle, miasteczko Jawornik oraz wsi podmiejskie: Ruska Wieś, Nienadowa, Polchowa. K. zmarł wcześnie, pod koniec 1493 r., a w każdym razie przed 27 I 1494 r. Pozostawił syna Piotra, starostę soleckiego, i córkę Nawojkę, żonę Piotra Ligęzy, następnie Stanisława ze Żmigrodu.
Boniecki; Dworzaczek, Genealogia; Uruski; Fedorowicz, Dostojnicy i urzędnicy; – Garbacik J., Kallimach jako dyplomata i polityk, Kr. 1948; Krasicki A., Nieco o Kmitach Śreniawitach, „Bibl. Ossol.” 1947 t. 2 s. 18–44; Papée F., Jan Olbracht, Kr. 1936; tenże, Polska i Litwa na przełomie wieków średnich, Kr. 1903; – Akta grodz. i ziem., IV, VII, XVI; Kod. m. Krak., I; Matricularum summ., I, II; Starod. Prawa Pol. Pomn., II nr 4284, 4360, 4361; Teki Pawińskiego, II; Arch. Państw. w Kr.: Teki Schneidra nr 106.
Feliks Kiryk
Powyższy tekst różni się w pewnych szczegółach od biogramu opublikowanego pierwotnie w Polskim Słowniku Biograficznym. Jest to wersja zaktualizowana, uwzględniająca opublikowane w późniejszych tomach PSB poprawki i uzupełnienia.