Kotula Andrzej (1822–1891), notariusz, działacz narodowy na Śląsku Cieszyńskim. Ur. 10 II w Grodziszczu koło Cieszyna był synem Józefa, chałupnika, i Maryny z Kaszperów. Uczęszczał do gimnazjum ewangelickiego w Cieszynie, a następnie do liceum w Bratysławie. Studia prawnicze ukończył w Wiedniu w r. 1848. Podczas studiów utrzymywał się po większej części sam, udzielając lekcji. Wraz z Janem Bujakiem, Pawłem Stalmachem, Jerzym Heczką i Andrzejem Cinciałą należał do tych ewangelickich synów chłopskich, gimnazjalistów cieszyńskich, z których wyszli pierwsi szermierze sprawy polskiej na kresach śląskich. Był jednym z założycieli i czynnych członków Czytelni Polskiej, od 2 I 1849 r. członkiem jej wydziału. Wraz z Pawłem Stalmachem uczestniczył w r. 1848 w Zjeździe Słowiańskim w Pradze. Zachował się jego memoriał z 8 VI t. r. Dlaczego Śląsk, ile jest sławiański, łączyć się chce do Polski (druk. Wisłocki, Žáček), w którym K. uzasadniał polskość Śląska Cieszyńskiego. Wróciwszy w t. r. do Cieszyna ubiegał się o stanowisko profesora przyrody w gimnazjum ewangelickim w Cieszynie, lecz eforowie (nadzorcy) tegoż gimnazjum, pastorzy, odrzucili jego podanie dlatego, że był na Kongresie Słowiańskim w Pradze. W Cieszynie był krótki czas auskultantem sądowym, potem udał się na Węgry jako urzędnik ksiąg gruntowych, stamtąd przeniósł się do Frysztatu jako notariusz, a od r. 1867 do końca życia pracował jako notariusz w Cieszynie.
Obok prawniczych posiadał K. także zainteresowania przyrodnicze, głównie w zakresie botaniki. Do końca życia zbierał rośliny i grzyby, chrząszcze i motyle, które sam opracowywał i konserwował. Ważniejsze od przyrodniczych były zainteresowania literackie K-i. Współpracował z „Tygodnikiem Cieszyńskim”, a potem z „Gwiazdką Cieszyńską”, ogłaszając początkowo popularne artykuły prawnicze (1848–9), a następnie rozwijając na lamach pisma kampanię o wprowadzenie języka polskiego do szkół i urzędów, przekonując chłopów o konieczności oświaty oraz drukując utwory literackie. W l. 1848–91 ogłosił w „Tygodniku Cieszyńskim” i „Gwiazdce Cieszyńskiej” ok. 60 prac różnego rodzaju. W działalności literackiej na łamach „Gwiazdki” przebijają akcenty współpracy polsko-czeskiej. K. był także autorem obszerniejszej trawestacji pt. Batrachomyomachia czyli bitwa żab i myszy pod Cieszynem, Dla lubowników rycerstwa w r. 1867. Niektóre z tych utworów, wg Ogrodzińskiego, ogłoszone były pod krypt. J. Gr. (Jędrzej Grodziszczanin?). Wszystkie swoje utwory, zarówno ogłoszone drukiem, jak również nie ogłoszone, wpisywał do osobnej książki, którą zatytułował: Szkoła polszczyzny, czyli Dziennik poświęcony ćwiczeniu się w języku macierzyńskim (rkp. w Arch. Polskiego Tow. Ludoznawczego w Cieszynie). Książka ta, którą K. rozpoczął pisać w Wiedniu 1848 r., stanowi jak gdyby wierszowany pamiętnik, rejestrujący wszystkie ważniejsze zdarzenia w towarzyskim życiu polskim w Cieszynie w drugiej połowie XIX w. Polszczyzna Szkoły jest nieszczególna bo K. kształcił się tylko w szkołach niemieckich. Zmarł K. w Cieszynie 10 X 1891 r. Żonaty z Anną z Tetlów (zm. 1906), był ojcem Bolesława, Andrzeja (1855–1934), inżyniera, dyrektora kolei żelaznej w Wiedniu, Adama, alpinisty, i Jerzego (1855–1889), księgarza, oraz dwóch córek.
Podob. w: Kubisz J., Pamiętnik starego nauczyciela, Cieszyn 1928 s. 219; – A. K. (Wspomnienie pośmiertne), „Gwiazdka Cieszyńska” 1891 nr 42 s. 419; Brożek L., Szkoła polszczyzny A. K-i, „Zwrot” 1957 nr 3 (podob.); Homola I., „Tygodnik Cieszyński” i „Gwiazdka Cieszyńska” pod redakcją P. Stalmacha, Kat. – Kr. 1968; Ogrodziński W., Dzieje piśmiennictwa śląskiego, Kat. 1965 s. 137, 350; Wisłocki W. T., Kongres słowiański w r. 1848 i sprawa polska, Lw. 1927 s. 194–6; – Cinciała A., Pamiętnik, Kat. 1931 s. 173-4; Žáček V., Slovanský sjesd v Praze roku 1848. Sbirka dokumentů, Praha 1958; Wspomnienia Cieszyniaków, Zebrał i Oprac. L. Brożek, W. 1964.
Ludwik Brożek