Rogoziński Andrzej (1874–1942), ksiądz, działacz społeczny w Łodzi. Ur. 20 XI w Sielicach lub Duranowie w pow. sochaczewskim, był synem Michała i Marianny z domu Florczak.
R. uczył się w szkole elementarnej w Sochaczewie, następnie ukończył Seminarium Metropolitalne Warszawskie i 19 I 1902 otrzymał święcenia kapłańskie. Kolejno pełnił funkcje wikarego w Nowo-Mińsku (obecnie Mińsk Mazowiecki), kapelana w szpitalu psychiatrycznym w Tworkach (1902), wikarego w Kutnie (od marca 1903), a od 10 VIII 1904 wikarego w parafii św. Krzyża w Łodzi. Pracując w największej łódzkiej parafii, zainteresował się społecznymi bolączkami swych parafian, których większość stanowili robotnicy. Zorganizował bractwo religijne: Łódzkie Stowarzyszenie Robotników Chrześcijańskich p. n. «Demokracja Chrześcijańska». Nie miał jednak skrystalizowanego poglądu na cele i zadania organizowanego przez siebie bractwa, ani też programu reform społecznych. Rozwiązywanie konfliktów widział w chrześcijańskich zasadach miłości bliźniego. Stowarzyszenie za główne swe posłannictwo przyjęło «podniesienie stanu robotniczego pod względem religijno-moralnym, umysłowym, społecznym, materialnym i narodowym» (ustawa Łódzkiego Stowarzyszenia Robotników Chrześcijańskich). Przerażały R-ego rewolucyjne wydarzenia z r. 1905, choć jednocześnie dostrzegał konieczność strajków w skrajnych sytuacjach, czym różnił się od innych organizatorów ruchu chrześcijańskiego w Król. Pol. Pod jego patronatem bractwo prowadziło akcję pośrednictwa pracy, założyło bibliotekę, orkiestrę i bezpłatną szkółkę dla dzieci. Był inicjatorem zakładania spółdzielczych sklepów komandytowych, dla których opracował specjalną instrukcję.
Działalność R-ego zyskała mu dużą popularność w środowisku robotniczym, a nieufność hierarchii kościelnej. Kiedy z powodu jego opozycyjnego stanowiska, nie doszło do zjednoczenia bractw kościelnych w jednolitą łódzką organizację chrześcijańską, władze kościelne w październiku 1906 przeniosły go do Warszawy, gdzie został wikarym przy kościele św. Aleksandra. Współpracownicy R-ego rozpoczęli głośną kampanię w obronie swego patrona, która wywołała konsternację w środowisku katolickim. Dn. 31 I 1907 zwolennicy R-ego zarejestrowali Łódzkie Stowarzyszenie Robotników p. n. «Chrześcijańska Demokracja – Pierwszego Organizatora ks. Andrzeja Rogozińskiego». W nazwie akcentowano odrębność organizacyjną i przywiązanie do twórcy stowarzyszenia. Statut został podpisany przez samego R-ego, jako byłego wikariusza kościoła św. Krzyża. Mimo przeniesienia do Warszawy R. nie zrezygnował ze swej działalności, ale stowarzyszenie znalazło się w trudnej sytuacji, ponieważ było atakowane i przez socjalistów i przez kler łódzki, bojkotujący R-ego i jego organizację za wyłamanie się z ogólnego ruchu chrześcijańskiego. Wskutek tych czynników stopniowo traciło wpływy i w marcu 1914 zostało rozwiązane. R-ego natomiast po krótkim pobycie w Warszawie mianowano administratorem parafii Wierzbno w pow. węgrowskim (kwiecień 1907), administratorem parafii Luboń w pow. rawskim (wrzesień t. r.), wikariuszem parafii Leszno w pow. błońskim (marzec 1908), ale żadnej z tych funkcji R. nie objął, usiłując nadal prowadzić działalność społeczną w Łodzi. Mianowany proboszczem Miłonic w pow. kutnowskim (lipiec 1908), osiadł tam i dopiero w grudniu 1914, w związku z działaniami wojennymi, opuścił parafię. Następnie w l. 1915–32 pełnił obowiązki proboszcza w Kołacinku w pow. brzezińskim, w Domaniewie w pow. łęczyckim i w Szczawinie w pow. brzezińskim. Zwolniony z tego ostatniego stanowiska ze względu na chorobę w listopadzie 1932, wrócił do Łodzi. Wznowił także działalność społeczno-polityczną, bo już w t. r. prowadzone było przez Prokuraturę Sądu Okręgowego w Łodzi dochodzenie przeciwko niemu o wygłaszanie z ambony kazań przeciwko rządowi, a w r. 1934 stanął na czele jednej z list wyborczych jako kandydat do Rady Miejskiej. W wyniku tych poczynań otrzymał od ordynariusza diec. łódzkiej zakaz kandydowania i udziału w pracy przedwyborczej, ale skutek odniosło dopiero zawieszenie w czynnościach kapłańskich. Swą działalność wśród łódzkich robotników opisał w pracy wspomnieniowej pt. Karta mego życia w Łodzi (W. [b. r. w.]). W czerwcu 1934 został rektorem kościoła filialnego w Grotnikach koło Łodzi, a od lipca 1935 był wikariuszem parafii Wniebowzięcia Najśw. Marii Panny w Łodzi.
W czasie drugiej wojny światowej R. został 6 X 1941 aresztowany przez Niemców i przewieziony do obozu przejściowego w Konstantynowie, a stamtąd do obozu koncentracyjnego w Dachau, gdzie był więziony od 30 X t. r.; miał nr obozowy 28160. Wywieziony dn. 20 V 1942 w transporcie inwalidów, zginął zagazowany w Hartheim koło Linzu.
Historia katolicyzmu społecznego w Polsce 1832–1939, W. 1981; Jacewicz-Woś, Martyrologium duchowieństwa, II; Karwacki W. L., Związki zawodowe i stowarzyszenia pracodawców w Łodzi (do roku 1914), Ł. 1972 s. 578; Musioł T., Dachau 1933–1945, Wyd. 2, popr. i uzup., Opole 1971 s. 404; – Ustawa Stowarzyszenia Robotników Chrześcijańskich, W. [1907]; Wspomnienia z okazji 25-lecia rozpoczęcia pierwszej pracy organizacyjnej społeczno-oświatowej w Królestwie Polskim przez ks. Rogozińskiego, pierwszego organizatora Stowarzyszenia „Demokracji Chrześcijańskiej” i istniejących przy niej sklepów współdzielczych w 1904 roku w Łodzi, Ł. 1929; – „Wiad. Diec. Łódzkie” 1951 nr 1 s. 21, nr 8–9 s. 268; – AP w Ł.: KP RGP, sygn. 305, 766; Arch. Diec. w Ł.: Akta osobowe księży, sygn. 69, 71.
Anna Waś