Ruszkowski Andrzej h. Pobóg (zm. 1653?), poseł na sejmy, potem kasztelan inowrocławski. Był synem Stanisława (zob.) i Urszuli z Modliszewskich.
W r. 1612 był R. już cześnikiem inowrocławskim, w r. 1613 chorążym tej ziemi, którą zapewne po raz pierwszy reprezentował na sejmie w r. 1623; został wówczas powołany do komisji do ustalania cen («pretia rerum»). Ponownie posłował na sejm warszawski w r. 1626. T. r. został wyprawiony jako rotmistrz zaciągu powiatowego do Prus Królewskich na wojnę ze Szwedami. Był następnie posłem na sejmy: w r. 1627 (deputowany na nim do Trybunału Skarbowego w Radomiu), w r. 1628 i w r. 1629. Dn. 21 VI 1630 dostał nominację na podkomorzego inowrocławskiego. Uczestniczył w elekcji Władysława Wazy w r. 1632, posłował na jego sejm koronacyjny (1633), z którego ponownie został deputatem na Trybunał radomski. Po raz trzeci deputowano go do Radomia na sejmie w r. 1635, na który również posłował. Powołano go na tym sejmie ponadto do grona komisarzy do boku królewskiego, którzy mieli służyć pomocą w sprawach dotyczących wojny szwedzkiej (nie był komisarzem prowadzącym traktaty w Sztumdorfie), oraz – z koła poselskiego – do rewizji królewszczyzn w Małopolsce. Po raz ostatni posłował zapewne na sejm w r. 1637, w r. 1638 był deputatem do Trybunału Kor. Dn. 7 III (nominacja ponowna 2 VI) 1640 został mianowany kasztelanem inowrocławskim. Dn. 2 X 1642 otrzymał nominację na star. radziejowskie, ale chyba go nie objął. W r. 1648 był marszałkiem Trybunału Kor. W czasie bezkrólewia w r. 1648 należał do zwolenników wybrania na tron polski królewicza Karola Ferdynanda i był jednym z jego posłów na sejm elekcyjny. Po wycofaniu się Karola Ferdynanda podpisał R. wybór Jana Kazimierza.
R. był właścicielem dóbr Michałowo, Kobielice i Nowa Wieś w pow. konińskim. Był dobrodziejem kościoła parafialnego w Kole (fundator kapelanii w r. 1622, uposażenie mansjonarii w r. 1653), ufundował drewniany kościół w Kobielicach (w r. 1647). Zmarł zapewne w r. 1653; został pochowany w Kole w kościele Bernardynów.
Był R. żonaty trzykrotnie: jego pierwszą żoną była Elżbieta z Modlibowskich, wdowa po Jakubie Zaleskim (występuje w l. 1612–15), drugą – w l. 1632–8 – Anna z Grzymułtowskich, wdowa kolejno po Mikołaju Działyńskim i po Janie Żalińskim, a wreszcie trzecią (1645) – Agata Żernicka.
Niesiecki; – Borucki M., Ziemia kujawska pod względem historycznym, geograficznym, archeologicznym, ekonomicznym i statystycznym, Włocławek 1882 s. 61, 253; Filipczak-Kocur A., Sejm zwyczajny z roku 1629, W. 1979 s. 106; Kaczorowski W., Wielkopolanie wśród elektorów Władysława IV, „Czas. Prawn. Hist.” T. 36: 1984 z. 2 s. 187; Kwak J., Sejm warszawski 1626 roku, Opole 1985 s. 131 (mylnie podaje nazwisko R-ego, nie uwzględniając w ogóle jego imienia); Pietrzak J., W przygaszonym blasku wiktorii chocimskiej. Sejm w 1623 r., Acta Universitatis Wratislaviensis, nr 890, Historia LVII, Wr. 1987 s. 131; Seredyka J., Posłowie wybrani na sejm warszawski w 1627 roku, „Kwart. Opolski” 1980 nr 3 s. 26; Teodorczyk J., Bitwa pod Gniewem (22 IX – 29 IX – 1 X 1626), Studia i Mater. do Hist. Wojsk., XII cz. 2 s. 126; – Corpus Inscriptionum Pol., IV z. 1 s. 143, 287; Inwentarze dóbr stołowych biskupstwa włocławskiego z XVII w., Wyd. L. Żytkowicz, Tor. 1957 s. 132; Korespondencja prymasa i senatu z czerwca–listopada 1648 r. Bezkrólewie. Chmielnicki, Elekcja, Oprac. i wyd. S. Librowski, „Arch., Bibl. i Muz. Kośc.” T. 55: 1987 s. 273; Lauda i instrukcje (1572–1674). Dzieje ziemi kujawskiej, T. 2, Wyd. A. Pawiński, W. 1888 s. 29, 33, 44, 58, 59, 62; Vol. leg., III 453, 543, 783, 794, 850, 863, 896, IV 223; – AGAD: Arch. Publ. Potockich, rkp. 303 s. 1016; Arch. Prow. Bernardynów w Kr.: W-33 s. 316, W-34 s. 131; B. Czart.: rkp. 390 s. 551; B. Kórn.: rkp. 201 k. 449, 530; B. Narod.: BOZ rkp. 946 k. 20–21; – Stępiński W., Ruszkowscy herbu Pobóg, Ł. 1988 s. 1–5 (mszp. w posiadaniu autora życiorysu); – Uzupełnienia Adama Bieniaszewskiego z P. na podstawie Materiałów Włodzimierza Dworzaczka w Bibl. Kórn. PAN oraz na podstawie AP w P.: Kalisz Gr. 9 k. 109, Kalisz Gr. 99 s. 424, 435, Kalisz Gr. 14 k. 192, Nakło Gr. 112 k. 397 v.; AGAD: Metryka Kor. 170 k. 51, 178 k. 141 v.–143, 185 k. 472–473, 186 k. 158, 201–3.
Włodzimierz Kaczorowski