Stockinger Andrzej (1928–1993), piosenkarz, aktor.
Ur. 27 II w Warszawie, był synem Ryszarda Wiktora (1899–1988), urzędnika Poczty Polskiej, i Władysławy z Kochenów (1902–1940); miał brata Janusza (1923–1933).
W czasie okupacji niemieckiej, w r. 1941, ukończył S. szkołę powszechną, a następnie uczył się na tajnych kompletach w Liceum im. Władysława IV. W r. 1944 zaczął pobierać lekcje śpiewu u Ignacego Dygasa. Podczas powstania warszawskiego t.r. został wraz z ojcem ujęty w łapance na Saskiej Kępie (25 VIII) i osadzony w obozie w Pruszkowie; stamtąd przewieziono go do obozu koncentracyjnego w Stutthofie, a 20 IX do podobozu Bruss (Brusy-Dziemiany). W lutym 1945, podczas pieszej ewakuacji więźniów w kierunku Gdańska, uciekł i wrócił do Warszawy. Kontynuował t.r. lekcje śpiewu u Dygasa i podjął naukę w prywatnym Liceum Ogólnokształcącym dla Dorosłych Filipa Łuczyńskiego. W r. 1947 zdał maturę i rozpoczął studia w Lublinie na Wydz. Lekarskim UMCS. W czasie studiów występował w przedstawieniach amatorskich uniwersyteckiego Koła Muzyków. W r. 1949 zaangażował się do chóru Teatru Muzycznego tamże i w związku z tym przerwał studia. Dn. 22 XI t.r. debiutował jako Literat w „Romansie z wodewilu” Władysława Krzemińskiego w reżyserii Kazimierza Dembowskiego. W r. 1950 wrócił do Warszawy, gdzie doskonalił głos u Zygmunta Mossoczy’ego; uczył się też tańca u Konrada Drzewieckiego. W l. 1950–1 występował jako śpiewak i konferansjer w Teatrze Domu WP. W l. 1951–3 śpiewał w działającym w ramach Przedsiębiorstwa Państw. «Estrada» zespole muzycznym rewelersów «Czwórka Szacha» (w l. 1953–6 p.n. Czworaczki Warszawskie). W r. 1956 zaangażował się do nowo otwartego Teatru Buffo, gdzie wystąpił w programach satyrycznych „Dzieje grzechów” (1957, oprac. Zenon Wiktorczyk) i „Nasze jajko” (1958, reż. Kazimierz Krukowski). Od r. 1958 pracował w Teatrze Syrena (powstałym z połączenia Teatru Buffo z Teatrem Satyryków «Syrena») wykonując skecze i piosenki oraz tańcząc w rewiowych programach składankowych, m.in. „Hajże na stolicę” (reż. Krukowski); występował także w rolach komediowych: Obywatela w berecie („Mąż Fołtasiówny” Jerzego Jurandota, reż. Marian Wyrzykowski), Andrzeja Proporzeckiego („Maestro” Janusza Minkiewicza i Antoniego Marianowicza, reż. Krukowski) i Don Pasmanteria („Jego ekscelencja” Zdzisława Gozdawy i Wacława Stępnia, reż. Edward Dziewoński). Dn. 30 VI 1960 zdał przed komisją ZASP eksternistyczny egzamin aktorski.
Od r. 1964 występował S. w Teatrze Komedia w wodewilach i musicalach, m.in. jako Doktorek („Śniadanie u Tiffany’ego” wg T. Capote’a, reż. Jan Biczycki), Wiktor („Kłamczucha” M. Hennequina, reż. Andrzej Szczepkowski), Villon („Król włóczęgów” R. Frimla, reż. Wojciech Siemion), Agamemnon („Piękna Helena” J. Offenbacha, reż. Stefania Domańska), Ojciec Staszka („Boso, ale w ostrogach” wg Stanisława Grzesiuka, reż. Zbigniew Czeski), Antoni („Przed ślubem” G. B. Shawa, reż. Krystyna Sznerr). W l. 1966–70 należał do Kabaretu «Owca» Jerzego Dobrowolskiego; wraz z Jerzym Turkiem, Józefem Nowakiem, Wojciechem Pokorą i Stanisławem Tymem wystąpił w popularnym programie „Dla mnie bomba”. Z kabaretem «Owca» odbył w r. 1968 tournée po USA z przygotowanym specjalnie na tę okazję programem pt. „Cała sala śpiewa z nami”. W r. 1967 zadebiutował jako aktor filmowy epizodyczną rolą w „Paryż – Warszawa bez wizy” (reż. Hieronim Przybył). Od r. 1973 występował w Teatrze Rozmaitości, w rolach komediowych i farsowych, m.in. jako Arałambi („Chryja” J. Radiczkowa, reż. Jerzy Dobrowolski), Pietro („Cień” Wojciecha Młynarskiego, reż. Dobrowolski), Zakała („Awans” Edwarda Redlińskiego, reż. Olga Lipińska), Generał Kosz („Zajmij się Amelią” G. Feydeau, reż. Józef Słotwiński) i znakomicie przyjęty przez krytykę Sobakiewicz („Martwe dusze” N. Gogola, reż. Andrzej Strzelecki). W l. siedemdziesiątych często występował w telewizyjnym „Teatrze Kobra” odtwarzając «czarne charaktery», m.in. w przedstawieniach „Harry Brent” F. Durbridge’a (reż. Andrzej Zakrzewski), „Zaciemnienie w Gretley” J. Priestleya (reż. Roman Kłosowski), „Epidemia zbrodni” E. J. Masona i T. Willisa (reż. Jan Bratkowski), „Mieszkanie do wynajęcia” P. Barilleta i J. P. Gredy’ego (reż. Tadeusz Aleksandrowicz). Jako piosenkarz i aktor współpracował z Polskim Radiem w programach rozrywkowych (m.in. „60 minut na godzinę”) oraz w słuchowiskach (m.in. w „Dziadach” Mickiewicza, reż. Zdzisław Nardelli i „Lecie Muminków” T. Jansson, reż. Andrzej Maria Marczewski).
S. był popularnym piosenkarzem; w l. 1975–80 na Festiwalach Piosenki Żołnierskiej w Kołobrzegu, wykonał m.in. „Piosenkę frontowego szofera” (muz. B. Mokrousow, sł. Jurandot) oraz „Za polskość nad Wisłą” (muz. Teresa Niewiarowska, sł. Ryszard Sklaski, w r. 1979 Nagroda Złotego Pierścienia w kategorii amatorów). W repertuarze miał też piosenki: „Zimowy spacer” (muz. Filip Nowak, sł. Stanisław Kamiński), „Voumar, Ty i ja” (sł. Bronisław Brok) i „Harcerska poczta polowa” (muz. Adam Skorupka, sł. Krystyna Wodnicka). W filmach grywał głównie role drugoplanowe, którym potrafił nadać niepowtarzalny rys, m.in. Staśka w serialu telewizyjnym „Czterdziestolatek” (reż. Jerzy Gruza, 1974–6), Palacza w kotłowni-melinie w „Misiu” (reż. Stanisław Bareja, 1980) i Hrabiego w „Lawie” (reż. Tadeusz Konwicki wg „Dziadów” Adama Mickiewicza, 1989). Role epizodyczne zagrał m.in. w serialu telewizyjnym „Królowa Bona” (reż. Janusz Majewski, 1980) oraz filmach kinowych „Cień już niedaleko” (reż. Kazimierz Karabasz, 1984) i „Lata dwudzieste, lata trzydzieste” (reż. Janusz Rzeszewski, 1983), w którym wystąpił z synem Tomaszem, a także filmie telewizyjnym „Złe dobrego początki” (reż. Feridun Erol, 1984).
Zaproszony przez reżysera Jerzego Kreczmara wystąpił S. gościnnie w Teatrze Współczesnym w Warszawie roli Guślarza w „Dziadach kowieńskich” Mickiewicza (premiera 30 XI 1978). Wysoko oceniony przez krytykę, został przyjęty do tego Teatru na stałe. Zagrał tam w spektaklach w reżyserii Macieja Englerta role: Josepha w „Pastorałce” Leona Schillera, Spoja w „Śnie nocy letniej” Shakespeare’a i Stiopę Lichodiejewa oraz Rimskiego w „Mistrzu i Małgorzacie” (wg M. Bułhakowa), a także Ojca w „Walce karnawału z postem” Janusza Wiśniewskiego w jego reżyserii. W Teatrze Współczesnym występował do końca sezonu 1989/90, a następnie gościnnie (1990/1). Jego ostatnią rolą był Nul w „Dyliżansie” Aleksandra Fredry (reż. Englert).
Głos niski i silny, a przez to łatwo rozpoznawalny, przyczynił się do sukcesów S-a na estradzie, a przy tym predestynował go do ról wymagających umiejętności wokalnych. Ze względu na naturalną vis comica był obsadzany w teatrze w rolach postaci zabawnych i groteskowych; w filmie sprawdził się jako mistrz wyrazistego epizodu, często o zacięciu satyrycznym. Od r. 1991 cierpiał na chorobę nowotworową. Zmarł w Warszawie 13 VIII 1993 i został pochowany na cmentarzu Bródnowskim (kw. 38 H–4–6). Był odznaczony Odznaką 1000-lecia (1967), Złotym Krzyżem Zasługi (1970) i Medalem Zasłużony Działacz Kultury (1976). W r. 1979 otrzymał nagrodę przewodniczącego Komitetu ds. Radia i Telewizji za wybitną współpracę artystyczną z Telewizją Polską.
W małżeństwie (od r. 1952) z Barbarą z Gospodarczyków, pseud. artystyczny Barska (ur. 1927), śpiewaczką, występującą razem z dwiema siostrami w zespole «Siostry Triola», a w l. 1957–79 w Filharmonii Warszawskiej, miał S. syna Tomasza (ur. 1955), aktora Teatru Kwadrat, grającego także w filmach kinowych i telewizyjnych, oraz córkę Katarzynę (ur. 1961), śpiewaczkę Operetki Warszawskiej w l. 1983–7, potem mieszkającą w RFN.
Almanach Sceny Polskiej 1992/3, W. 1998; Rzepkowski P., Trzaska S., Katalog polskich filmów telewizyjnych 1984, W. 1985; – Kiec I., W kabarecie, Wr. 2004; Sadowy W., Andrzej Stockinger. Wspomnienie w piątą rocznicę śmierci, „Gaz. Wyborcza” 1998 nr 201; [Wywiady z S-em:] „Kobieta i Życie” 1979 nr 4, „Panorama” 1978 nr 20; – Arch. Pol. Radia w W.: Tytuły programów, piosenek i słuchowisk; Arch. Telewizji Pol. w W.: Tytuły programów telewizyjnych; Arch. Związku Kombatantów w W.: Mater. o pobycie S-a w obozie; Dział Dok. Teatr. ZASP w W.: Akta osobowe, wycinki prasowe; Filmoteka Narod. w W.: Dane filmograficzne; IS PAN: Wycinki prasowe dot. S-a; Pol. Radio w W.: Fonoteka, tytuły piosenek; – Informacje Barbary Stockinger z W.
Adam Wyżyński