INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY
iPSB
  wyszukiwanie zaawansowane
 
  wyszukiwanie proste
 
Biogram Postaci z tego okresu
 Aniela Szlemińska (z domu Masior,  2.v. Zaremba)      Aniela Szlemińska, pokolorowana fotografia wykonana w zakładzie "Van_Dyck".

Aniela Szlemińska (z domu Masior, 2.v. Zaremba)  

 
 
1892-02-12 - 1964-04-03
Biogram został opublikowany w XLVIII tomie Polskiego Słownika Biograficznego w latach 2012-2013.
 
 
 
Spis treści:
 
 
 
 
 

Szlemińska z Masiorów 2.v. Zaremba Aniela (1892–1964), śpiewaczka (sopran), pedagog.

Ur. 12 II w Winnicy na Podolu (u S. Łozy data i miejsce ur. błędne), była córką Ludwika Masiora i Anny.

W nieznanym bliżej czasie zamieszkała we Lwowie i tu uczyła się od ok. r. 1910 śpiewu u Zofii Frankowskiej, a po r. 1911 w szkole Czesława Zaremby; następnie ukończyła szkołę operową przy konserwatorium Polskiego Tow. Muzycznego, a na początku l. dwudziestych kształciła się w szkole dramatycznej.

S. zadebiutowała 17 V 1924 w Konserwatorium Warszawskim, śpiewając przy akompaniamencie Frankowskiej piosenki z różnych krajów oraz polskie ludowe. T.r. uczestniczyła w Lublinie w koncercie zorganizowanym przez Tow. Filharmoniczne. Na scenie operowej wystąpiła po raz pierwszy w r. 1927 we Lwowie w partii Rozyny w „Cyruliku sewilskim” G. Rossiniego; w następstwie otrzymała tam angaż. W tym okresie śpiewała partię Eudoksji w „Żydówce” J. Halévy’ego, wystawionej w Stanisławowie. Zaangażowana na sezon 1928/9 do Opery Poznańskiej, wystąpiła tam jako Zuzia w „Verbum nobile” Stanisława Moniuszki (reż. Karol Urbanowicz) i Lisetta w „Jaskółce” G. Pucciniego (reż. Zygmunt Zaleski). W marcu 1929 gościła we Lwowie w „Opowieściach Hoffmana” J. Offenbacha i „Lakmé” L. Delibesa, a jesienią t.r. wróciła tam na cały sezon, występując m.in. jako Panna Ewa w „Hrabinie” Moniuszki, Galatea w „Pięknej Galatei” F. Suppégo, Królowa w „Hugenotach” G. Meyerbeera i Mimi w „Cyganerii” Pucciniego. Dn. 10 I 1931, na koncercie z okazji 175. rocznicy urodzin W. A. Mozarta, w Teatrze Polskim w Katowicach wykonała partię Konstancji w „Uprowadzeniu z seraju” (reż. Józef Stępniowski).

W r. 1931 zamieszkała S. w Warszawie i podjęła pracę w Polskim Radiu (PR); przez kilka lat była tam kierownikiem działu muzycznego. Uczestniczyła w transmitowanych przez radio koncertach, m.in. współorganizowanych z Filharmonią Warszawską porankach dla młodzieży szkolnej. Dla warszawskiej wytwórni «Syrena Electro» nagrała w r. 1931 piosenki ludowe, m.in. „Uśnij że mi uśnij” i „A gdy będzie słońce i pogoda”. Dn. 7 V 1932 wystąpiła gościnnie w Teatrze Wielkim jako Gilda w „Rigoletcie” G. Verdiego; uznano wtedy, że «w sferze koloratury działa z największą swobodą i precyzją» („Kur. Warsz.” 1932 nr 128). Śpiewała następnie w realizacjach radiowych, m.in. operetce „Dziewczyna z fiołkami” J. Hellmesbergera (1933, realizacja Michalina Makowiecka) oraz słuchowiskach „Nowy Don Kiszot” Aleksandra Fredry (1934, reż. Leon Schiller), „Dożynki” Michała Radnickiego (1936) i „Rok polski” Schillera (1 I 1938, reż. autor). Po dwukrotnych (w l. 1934 i 1935) występach we Lwowie, śpiewała w dalszym ciągu w Warszawie i w r. 1935 nagrała dla wytwórni «Syrena Rekord» kolejne piosenki ludowe i popularne.

Dn. 15 IX 1935 wypłynęła S. z Gdyni transatlantykiem m/s «Piłsudski» w jego pierwszy rejs do USA; na statku brała udział w występach galowych, a w USA odbyła tournée koncertowe. Po powrocie do Europy śpiewała w Kopenhadze, Budapeszcie, Berlinie i Frankfurcie oraz wyjeżdżała na Łotwę. Współpracując w kraju z Organizacją Ruchu Muzycznego «Ormuz», śpiewała w l. 1936 i 1937 m.in. w Białymstoku, Bydgoszczy, Dziśnie, Krakowie, Krzemieńcu, Poznaniu i Wilnie. Na zaproszenie Wołyńskiego Tow. Muzycznego występowała w Łucku; w r. 1937 śpiewała w Lublinie podczas „Wieczornicy Sylwestrowej”, zorganizowanej przez PR i Komitet Pomocy Bezrobotnym. Dla wytwórni «Orpheon» nagrała w r. 1938 pieśń Karola Szymanowskiego „Lecioły zurazie”, a w dn. 31 VII – 6 VIII t.r. podróżowała statkiem wiślanym z grupą muzyków, dając w przybrzeżnych miastach cykl koncertów pt. „Wisłą do polskiego morza”. W r. 1939 wystąpiła w Warszawie, m.in. 9 III t.r. na koncercie w Filharmonii z okazji trzydziestolecia pracy Lucyny Messal; śpiewała też 31 III w Wilnie, a 18 VI wzięła udział w transmitowanym przez radio koncercie na Krzemionkach w Krakowie.

Po wybuchu drugiej wojny światowej S. zamieszkała we Lwowie i pod okupacją sowiecką pracowała w tamtejszej rozgłośni radiowej. W lutym 1940 wystąpiła w Państw. Filharmonii lwowskiej podczas wieczoru poświęconego 140. rocznicy urodzin Fryderyka Chopina. Po zajęciu miasta przez Niemców wróciła do Warszawy; prowadziła własną klasę śpiewu oraz występowała na koncertach, m.in. organizowanych przez Radę Główną Opiekuńczą oraz prywatnych. Po wojnie osiadła w Krakowie. Wielokrotnie występowała tu w Filharmonii, m.in. 4 IX 1945 na Festiwalu Polskiej Muzyki Współczesnej w prawykonaniu „Litanii do Maryi Panny” Szymanowskiego (słowa Jerzy Liebert), a także w szkolnych koncertach popularyzujących muzykę. Dn. 30 IX t.r. razem z drugim mężem Czesławem Zarembą otworzyła Szkołę Operową (Studio Operowe). W październiku przebywała w Moskwie, nagrywając płyty z polskimi pieśniami ludowymi. Od 11 III 1946 brała udział w cyklicznych audycjach krakowskiej rozgłośni PR pt. „Sylwetki współczesnych kompozytorów polskich”. W Krakowie występowała na koncertach organizowanych m.in. przez Tow. Przyjaźni Polsko-Radzieckiej, Polskie Wydawnictwo Muzyczne i Garnizonowy Klub Oficerski. Śpiewała także m.in. w Bydgoszczy, Kielcach, Olsztynie, Tarnowie, Warszawie i Wrocławiu. Najczęściej wykonywała wówczas arie z „Carmen” G. Bizeta, „Wesela Figara” Mozarta, „Rigoletta” Verdiego, a także pieśni Szymanowskiego, Ignacego Jana Paderewskiego, Ludomira Różyckiego, Stanisława Niewiadomskiego, Tadeusza Szeligowskiego i Witolda Lutosławskiego oraz polskie i rosyjskie piosenki ludowe. Po zlikwidowaniu Szkoły Operowej, co nastąpiło zapewne jesienią 1949, uczyła prywatnie w swym mieszkaniu przy ul. św. Teresy. Zmarła 3 IV 1964 w Krakowie, została pochowana 7 IV na cmentarzu Rakowickim (kw. XCIII rząd 3 grób 10).

Z zawartego w r. 1910 małżeństwa z Józefem Szlemińskim (1889–1980), dyrektorem firmy naftowej «Rekord» w Borysławiu, miała synów: Jerzego Zbigniewa (1912 [?] – 1991), żołnierza Armii Polskiej na Wschodzie, po wojnie pracownika Centrali Przemysłu Ludowego i Artystycznego «Cepelia», i Bogusława (1914–1985), inżyniera chemika, kierownika Katedry Inżynierii Chemicznej Politechn. Gdań. Drugim mężem S-iej był od r. 1944 Czesław Zaremba (1881–1958), jej dawny profesor śpiewu.

Wykonane przez S-ą piosenki „Matulu moja” i „Wierzba”, zamieszczono w r. 1971 na płycie Polskich Nagrań «Muza» pt. „100-lecie Warszawskiego Towarzystwa Muzycznego”.

 

Fot. w: „Antena” 1937 nr 2, „Bluszcz” 1935 nr 16; – Bibliogr. pol. czasopism muzycz.; Bibliogr. Warszawy, VI; Bibliografia muzyczna polskich czasopism niemuzycznych, Kr. 1979 V; Grodziska K., Theatri decor. Groby ludzi teatru na Cmentarzu Rakowickim, Kr. 2005; Łoza, Czy wiesz, kto to jest?; Słown. Muzyków Pol.; Słown. Teatru Pol. (fot.); Sokołowska-Szczepaniec A., Kultura Wrocławia w publikacjach 1947. Bibliografia, Wr. 2000; – Biedrzycka A., Kalendarium Lwowa 1918–1939, Kr. 2012; Chomicz Z., 80 lat Polskiego Radia. Kalendarium 1925–2005, [W.] 2005; Hryciuk G., Polacy we Lwowie 1939–1940, W. 2000; Komorowska M., Za kurtyną lat. Polskie teatry operowe i operetkowe 1918–1939, Kr. 2008; Lechowicz S., Muzyka w okupowanym Krakowie 1939–1945, Kr. 1988; Lerski T., Syrena Record – pierwsza polska wytwórnia fonograficzna 1904–1939, W.–Nowy Jork [2004]; Pleszkun-Olejniczakowa E., Słuchowiska Polskiego Radia w okresie piętnastolecia 1925–1939, Ł. 2000 s. 127, 145–6, 151–2, 178–9, 182, 218; Świtała T., Opera poznańska 1919–1969, P. 1974; – Drobner M., Wspomnienia o początkach życia muzycznego w Polsce Ludowej 1944–1946, Kr. 1985; Korolewicz-Waydowa J., Sztuka i życie, Wr. 1969 s. 282; Sheybal S., Wspomnienia 1891–1970, Kr.–Wr. 1984 s. 266; – „Dzien. Białostocki” 1936 nr 335; „Dzien. Powsz.” 1945 nr 167; „Głos Uczniowski” 1938 nr 2; „Ilustr. Kur. Codz.” 1939 nr 167; „Kur. Warsz.” 1924 nr 142, 1932 nr 35, 1934 nr 97; „Nowy Głos” 1937 nr 11; „Pam. Teatr.” 1973 z. 3–4 s. 467, 480; „Przegl. Bydgoski” 1936 z. 3–4 s. 86–7; „Ruch Muzycz.” 1946 nr 5; „Śpiewak” 1938 nr 4; „Świat” 1933 nr 3; „Tydzień Radiowy” 1929 nr 30; „Tyg. Ilustr.” 1924 nr 23; „Tyg. Radiowy” 1929 nr 27; – Nekrologi z r. 1964: „Dzien. Pol.” nr 84, „Tyg. Powsz.” nr 24, „Życie Warszawy” nr 94; – B. Śląska w Kat.: „Uprowadzenie z seraju” – program Teatru Pol. w Kat.; Inst. Teatr. im. Zbigniewa Raszewskiego w W.: Teczka członkowska ZASP, sygn. 549/830 (różne daty ur., fot.); USC w Kr.: Akt zgonu S-iej; – Informacje wnuka S-iej Andrzeja Szlemińskiego z W.

Anna Wypych-Gawrońska

 
 

Chmura tagów

 
Za treści publikowane na forum Wydawca serwisu nie ponosi odpowiedzialności i są one wyłącznie opiniami osób, które je zamieszczają. Wydawca udostępnia przystępny mechanizm zgłaszania nadużyć i w przypadku takiego zgłoszenia Wydawca będzie reagował niezwłocznie. Aby zgłosić post naruszający prawo lub standardy współżycia społecznego wystarczy kliknąć ikonę flagi, która znajduje się po prawej stronie każdego wpisu.
 
     
Mecenas
 
Uzywamy plików cookies, aby ułatwić Ci korzystanie z naszego serwisu oraz do celów statystycznych. Jeśli nie blokujesz tych plików, to zgadzasz się na ich użycie oraz zapisanie w pamięci urządzenia. Pamiętaj, że możesz samodzielnie zarządzać cookies, zmieniając ustawienia przeglądarki.
Informację o realizacji Rozporządzenia o Ochronie Danych Osobowych (RODO) przez FINA znajdziesz tutaj.