Śliwicka-Czuperska z Kraweckich (Czuperska, Czuperska-Śliwicka, Krawecka-Czuperska, Śliwicka) Anna Olga, pseud.: Anna, Hanka, Hanna, Anna Podkowa, doktor Anna, dr Anna Podkowa, dr Podkowa, Wilga (1908—1988), lekarz medycyny, żołnierz Związku Walki Zbrojnej/Armii Krajowej, więźniarka Pawiaka, uczestniczka powstania warszawskiego 1944 r.
Ur. 10 VII w Bielczy koło Brzeska, była córką Pawła Kraweckiego, lekarza wojskowego w Oficerskiej Szkole Sanitarnej w Warszawie, i Herminy z domu Niedojadło (oboje zmarli przed drugą wojną światową). Miała braci: Jana (1903—1940), lekarza medycyny, porucznika WP, zamordowanego przez NKWD w Katyniu, Władysława (1906—1961), lekarza medycyny, kapitana WP, w kampanii wrześniowej 1939 r. lekarza Batalionu Korpusu Ochrony Pogranicza «Skrzat», szefa sanitarnego Obwodu Krosno ZWZ/AK, aresztowanego przez NKWD i zesłanego do Riazania, skąd wrócił do Polski, Jerzego (1913—1970), prawnika, w kampanii wrześniowej żołnierza 21. Warsz. Pułku Piechoty «Dzieci Warszawy», porucznika ZWZ/AK, powstańca warszawskiego, oraz siostrę Marię (1905—1991), zamężną za kpt. lotnictwa Tadeuszem Pokoniewskim, farmaceutkę, łączniczkę ZWZ/AK w stopniu porucznika, uczestniczkę powstania warszawskiego.
Uczyła się w Chrzanowie, od r. 1914 w czteroklasowej szkole powszechnej, a od r. 1918 w Państw. Gimnazjum im. Stanisława Staszica. Naukę kontynuowała w Warszawie od r. 1922 w Państw. Gimnazjum im. Emilii Plater oraz od 1 IX 1923 w Państw. Gimnazjum im. Marii Konopnickiej, gdzie w maju 1927 zdała maturę. Dn. 22 X t.r. podjęła studia na Wydz. Lekarskim Uniw. Warsz.; należała do Koła Medyków Studentów Uniw. Warsz. Po ukończeniu studiów i uzyskaniu 4 XII 1933 dyplomu lekarza odbyła w Warszawie staże: w Szpitalu Świętego Ducha oraz Miejskim Zakł. Położniczym (od r. 1935 Miejski Zakł. Ginekologiczno-Położniczy) im. św. Zofii. Następnie pracowała jako lekarz wolontariusz w Szpitalu Dzieciątka Jezus (1934—5) i Szpitalu św. Rocha (1936—7). Uzyskawszy 31 I 1936 uprawnienia do wykonywania praktyki lekarskiej, została przyjęta 6 II t.r. do Izby Lekarskiej Warszawsko-Białostockiej i rozpoczęła samodzielną praktykę. Od października 1937 była lekarzem IV Obwodu Ubezpieczalni Społecznej w Zielonce koło Warszawy.
W czasie kampanii wrześniowej 1939 r. pracowała w punkcie przeciwiperytowym szpitala na Solcu w Warszawie, a podczas okupacji niemieckiej od listopada 1940 w ubezpieczalni na Grochowie. Dn. 30 X 1939 poślubiła Henryka Czuperskiego i w grudniu t.r. rozpoczęła z nim działalność konspiracyjną (została zaprzysiężona w Służbie Zwycięstwu Polski pod pseud. Hanka). W ramach współpracy z mjr. Józefem Ratajczakiem (pseud. Karolczak), pierwszym komendantem Okręgu Pomorze ZWZ, Czuperscy urządzili w swoim warszawskim mieszkaniu przy ul. Nowogrodzkiej 31 punkt kontaktowy komendy tego Okręgu. W nocy z 23 na 24 XI 1940 oboje zostali aresztowani przez Gestapo. Anna, po przesłuchaniach, podczas których była torturowana w siedzibie Gestapo przy al. Szucha, została osadzona w części żeńskiej (tzw. Serbia) więzienia Pawiak. Była tam więźniarką funkcyjną, a od 24 XII t.r. lekarzem w kobiecym szpitalu więziennym; ponadto przez kilka miesięcy w r. 1941 pracowała w kolumnie sanitarnej. Wciągnięta przez pierwszą kierowniczkę komórki więziennej Biura Informacji i Propagandy Komendy Głównej (KG) ZWZ Halinę Starczewską-Chorążynę (pseud. Karolek, Szczęsna), podjęła działalność konspiracyjną jako «dr Anna». Współorganizowała siatkę wewnętrzną komórki więziennej (od stycznia 1942 w składzie Referatu 998 Wydz. Bezpieczeństwa i Kontrwywiadu Oddz. II KG ZWZ/AK) i kierowała nią na terenie więziennego szpitala na «Serbii». Zajmowała się m.in. przekazywaniem grypsów (opanowywała pamięciowo ich treść), ustalaniem wersji zeznań przesłuchiwanych oraz ostrzeganiem osób, którym groziło aresztowanie; zbierała również dla wywiadu ZWZ/AK dane o rotacji więźniów na Pawiaku, liczbie osób aresztowanych, wywożonych do obozów koncentracyjnych i rozstrzeliwanych. Kontakt organizacyjny utrzymywała z Heleną Danielewicz, dostarczającą z ramienia Tow. Opieki nad Więźniami «Patronat» lekarstwa i żywność dla więźniów; podczas rozmów z nią, zawsze w obecności gestapowca, przekazywała tajne informacje posługując się językiem łacińskim. Ryzykując życiem, niejednokrotnie wstawiała się u niemieckich władz Pawiaka za poddawanymi brutalnym przesłuchaniom więźniarkami. Współpracując z innymi więźniami-lekarzami: Anną Sipowicz, Ireną Kononowicz, Krystyną Ossowską, Zygmuntem Śliwickim (zob.) i Felicjanem Lothem, często chroniła więźniarki przed transportem do obozów koncentracyjnych, pomagając symulować choroby, przetrzymując je na oddziałach szpitalnych oraz wywołując sztuczne zakażenie tyfusem (w okresie gdy odwożono zakaźnie chorych do szpitali w mieście). Skazana we wrześniu 1943 na śmierć, nie została rozstrzelana dzięki skutecznej interwencji Śliwickiego u dr. Bomeiera, lekarza Gestapo przy al. Szucha. Dn. 31 VII 1944 wraz z grupą więźniów-lekarzy została zwolniona z Pawiaka. W powstaniu warszawskim t.r. służyła w Sanitariacie Okręgu Warszawskiego AK (oddział «Bakcyl»). Przydzielona do IV Zgrupowania baonu «Gurt» I Obwodu AK Śródmieście pod pseud. dr Podkowa i dr Anna Podkowa, już 2 VIII zorganizowała z Sipowicz i Śliwickim punkt sanitarny w budynku filii Urzędu Miar i Wag przy ul. Złotej 22, przekształcony następnie w Szpital Polowy, i została tam lekarzem. Po upadku powstania opuściła 7 X Warszawę wraz z ludnością cywilną; w okresie 15 X 1944 — 1 IV 1945 kierowała Szpitalem Zakaźnym w Brwinowie, a następnie do 15 III 1946 była lekarzem-asystentem oddz. wewnętrznego Szpitala PCK w podwarszawskim Milanówku.
Po wojnie zamieszkała we Wrocławiu, gdzie od 1 IV 1946 pracowała jako lekarz rejonowy w 1. Obwodzie Leczniczym Ubezpieczalni Społecznej i kierownik I Miejskiego Ośrodka Zdrowia; była też lekarzem zakładowym Domu Pracy Kobiet i Szkoły Pielęgniarskiej oraz woj. konsultantem ds. balneologii. Dn. 21 X 1955 wyszła za mąż za Śliwickiego. Po otrzymaniu renty inwalidy wojennego w r. 1959 wróciła z mężem do Warszawy. Zaangażowała się w działalność kombatancką w ZBoWiD oraz w Klubie byłych Więźniów Politycznych «Pawiaka», powstałego 15 I 1963; była czynna w jego Komisji Organizacyjnej oraz powstałej 21 VI t.r. Radzie Upamiętnienia «Pawiaka», a przez pewien czas pełniła też funkcję wiceprzewodniczącej zarządu Klubu. Awansowała wówczas na porucznika WP. Napisała wspomnienia, z których obszerny fragment pt. Izolatki (24 XII 1940 — 31 VII 1944) został ogłoszony w publikacji zbiorowej „Wspomnienia więźniów Pawiaka” (W. 1964). Całość ukazała się pt. Cztery lata ostrego dyżuru. Wspomnienia z Pawiaka 1940—1944 (W. 1965, wyd. 2, W. 1968). Zmarła 20 IX 1988 w Warszawie, została pochowana 24 IX na cmentarzu Wojskowym na Powązkach (kw. D14 rząd 1 miejsce 7). Była odznaczona m.in. Orderem Virtuti Militari V kl. (1 VII 1944), Krzyżem Komandorskim Orderu Odrodzenia Polski, Srebrnym Krzyżem Zasługi z Mieczami (2 X 1944), Krzyżem AK, Warszawskim Krzyżem Powstańczym, Medalem «Za Warszawę 1939—1945», Medalem Opiekuna Miejsc Pamięci Narodowej oraz Złotą Odznaką ZNP.
Pierwszy mąż Ś-iej-C-iej Henryk Czuperski (1910—1942), lekarz medycyny, podporucznik ZWZ, był po aresztowaniu również więziony na Pawiaku; wywieziony 19 VIII 1942 do obozu koncentracyjnego Auschwitz (nr 60111), zginął tam 25 IX. Drugim jej mężem był Zygmunt Śliwicki. Oba małżeństwa były bezdzietne.
Enc. powstania warsz., V; Katyń. Księga Cmentarna polskiego cmentarza wojennego, W. 2000; Kawalerowie Virtuti Militari. Wykazy; Księga Pamięci. Transporty Polaków z Warszawy do KL Auschwitz 1940—1944, W.—Oświęcim 2000 I; Słownik biograficzny kobiet odznaczonych Orderem Wojennym Virtuti Militari, Tor. 2004 I (podob.), Tor. 2005—7 II—III; Słownik biograficzny konspiracji pomorskiej 1939—1945, Tor. 1996 II; Słownik biograficzny konspiracji warszawskiej 1939—1944, W. 1987—90 I—III; Spis fachowych pracowników służby zdrowia, W. 1964; Sylwetki kobiet-żołnierzy, Tor. 2003—6 I—II; — Domańska R., Pawiak. Więzienie Gestapo. Kronika 1939—1944, W. 1978; Jędrzejewska M., Lekarze powstania warszawskiego, „Pam. Tow. Lek. Warsz.” 2006 nr 10 supl. do T. 142; Malinowski K., Tajna Armia Polska. Znak. Konfederacja Zbrojna. Zarys genezy, organizacji i działalności, W. 1986; Mazur G., Biuro Informacji i Propagandy SZP-ZWZ-AK 1939—1945, W. 1987; Podgórska-Klawe Z., Szpitale warszawskie 1388—1945, W. 1975; Strzembosz T., Odbijanie i uwalnianie więźniów w Warszawie 1939—1944, W. 1972; Wanat L., Apel więźniów Pawiaka, W. 1976; Zbyszewska Z., Ministerstwo polskiej biedy. Z dziejów Towarzystwa Opieki nad Więźniami „Patronat” w Warszawie 1905—1944, W. 1983; — Ginter M., Pół wieku wspomnień, W. 1999; Jankowski S. „Agaton”, Z fałszywym ausweisem w prawdziwej Warszawie, W. 1980 I; Leski K., Życie niewłaściwie urozmaicone. Wspomnienia oficera wywiadu i kontrwywiadu AK, W. 1989; Pawiak był etapem. Wspomnienia z lat 1939—1944, Oprac. R. Domańska, W. 1987; Rocznik lekarski RP na r. 1936, W. 1936; toż na r. 1938, W. 1938; toż na r. 1948, W. 1949; Skoczek M., „Gurt” — „Kedyw” w konspiracji i w powstaniu. Dokumenty i wspomnienia, Londyn 1987 s. 166, 248, 255 (fot. po s. 167); Wanat L., Za murami Pawiaka, W. 1985; Wspomnienia więźniów Pawiaka, W. 1978; — Nekrologi i wspomnienia pośmiertne: „Kron. Warszawy” 1989 nr 4 s. 255—9 (H. Kurek-Dudowa), „Za Wolność i Lud” 1988 nr 42; — Arch. Muz. Więzienia Pawiak, Oddz. Muz. Niepodległości w W.: Kartoteka Pawiaka, akta personalne (fot.), list od arcybp. Eduardo Martíneza Somalo, substytuta w Sekretariacie Stanu w Watykanie, z 29 XI 1983; Arch. Uniw. Warsz.: Akta studenckie, sygn. WL/RP 26746; Gł. B. Lek.: Izba Lek. Warsz.-Białostocka, akta osobowe; Paraf. rzymskokatol. p. wezw. Matki Bożej Anielskiej w Bielczy: Księga chrztów, 1908, nr aktu 29; USC m. stoł. W.: Akt małżeństwa, nr I—1/468/1939, akt zgonu, nr VII/2423/1988; USC we Wr.: Akt małżeństwa, nr 1003/1955; — Mater. w posiadaniu autora: Fot. grobu Ś-iej-C-iej i jej męża Zygmunta; — Informacje Ewy Marii Maciejewskiej z Niemiec.
Piotr Świątczak