INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY
iPSB
  wyszukiwanie zaawansowane
 
  wyszukiwanie proste
 
Biogram Postaci z tego okresu

Antoni Andrzej Morsztyn (Morstin) h. Leliwa  

 
 
między 1677 a 1680 - 1735-10-11
Biogram został opublikowany w 1976 r. w XXI tomie Polskiego Słownika Biograficznego.
 
 
 
Spis treści:
 
 
 
 
 

Morsztyn (Morstin) Antoni Andrzej h. Leliwa (ur. między r. 1677 a 1680, zm. 1735), poseł na sejmy, wojewoda inflancki. Był synem Stanisława, woj. sandomierskiego (zob.) i Konstancji z Oborskich. Brak wiadomości o jego młodych latach, z wyjątkiem informacji Niesieckiego, iż spędził je w armii francuskiej służąc w formacji muszkieterów. W styczniu 17011 był starostą czorsztyńskim. W tymże miesiącu ojciec przekazał mu swe dziedziczne dobra: Grocholice, Kaczyce i Łaziska w pow. sandomierskim. Poczynając od r. n. działał dość aktywnie w woj. sandomierskim. W czerwcu 1702 wyznaczony został na rotmistrza z pow. sandomierskiego, a w r. n. posłował z Sandomierskiego na sejm lubelski. Na tymże sejmie powołano go w skład komisji do rewizji Skarbu Kor. oraz wyznaczono do grona deputatów przy królu. Znalazł się również w komisji, której celem było rozpatrzenie i zaspokojenie wzajemnych pretensji pomiędzy woj. wielkopolskimi a Śląskiem. Dn. 10 VI 1705 podpisał znaną uchwałę sejmiku opatowskiego głoszącą, iż szlachta sandomierska przechodzi na stronę Karola XII. Dn. 26 VI 1705 został jednym z posłów woj. sandomierskiego na zjazd warszawski. Walna Rada Warszawska w r. 1710 powołała go do grona deputatów przy boku Augusta II. W tym okresie, w stopniu obersztera, miał regiment piechoty złożony z 300 ludzi, lokowany w pow. sandomierskim. Sejmik wysłał go t. r. do Adama Mikołaja Sieniawskiego, zalecając mu podjęcie starań u hetmana o spowodowanie ewakuacji obcych wojsk. W r. 1712 został M. posłem sandomierskim na sejm. W październiku 1714 znajdował się wraz ze swym regimentem na zjeździe pod Sieciechowem. Zebrana tam szlachta wysłała go ponownie do Sieniawskiego, aby interweniował w sprawie nadużyć wojskowych. Konfederacja woj. sandomierskiego, zawiązana 17 XII 1715 w obozie pod Kolnem, obrała M-a na konsyliarza do boku marszałka konfederacji tarnogrodzkiej Stanisława Ledóchowskiego. W marcu 1717 sejmik opatowski wyznaczył M-a na delegata pow. sandomierskiego w celu zakończenia rachunków wojskowych i wypłacenia zasług – określano go wtedy jako rotmistrza pow. opoczyńskiego. T. r. na sejmiku opatowskim został wyznaczony na dystrybutora soli suchedniowej w pow. opoczyńskim na l. 1717 i 1718. W r. 1718 wyznaczono M-owi ze skarbu województwa 6 000 złp. tytułem rekompensaty za wydatki związane z jego funkcjami poselskimi z ramienia województwa. W czasie konfederacji tarnogrodzkiej pożyczył on skarbowi województwa ok. 9 000 złp. W r. 1720 był znów posłem sandomierskim na sejm, a 21 XI 1722 został mianowany wojewodą inflanckim. Prócz starostwa czorsztyńskiego, które w okresie wojny północnej starał się chronić przed Teodorem Lubomirskim, miał jeszcze starostwo lipnickie i wiślickie (wg Uruskiego – także upickie).

Dalsze losy M-a są znane jedynie wyrywkowo; na sejmie konwokacyjnym 1733 r. wyznaczono go na deputata do boku prymasa – jego podpis widnieje również pod uchwałami tegoż sejmu. M. popierał Stanisława Leszczyńskiego. Został prawdopodobnie, wraz z podskarbim w. kor. Franciszkiem Maksymilianem Ossolińskim i woj. pomorskim Piotrem Czapskim, wzięty do niewoli przez Rosjan po upadku Gdańska i choć zmuszono go do złożenia w Oliwie przysięgi Augustowi III w dn. 19 VII 1734, to jednak nie pospieszył na wezwanie nowego władcy do Warszawy, lecz wyjechał do Królewca, pozostając do końca życia przy sprawie Stanisława. Zmarł w Królewcu 11 X 1735.

Wg Niesieckiego M. był dwukrotnie żonaty: po raz pierwszy z Heleną Gniewoszówną, podkomorzanką sandomierską. Miał z nią dwie córki: Teresę, która poślubiła w r. 1751 Antoniego Ossolińskiego, kasztelana sandomierskiego, i Konstancję (Ludwikę?), która wyszła za mąż za Józefa Potockiego, kasztelana lwowskiego. Drugą żoną M-a była Helena Potocka, podczaszanka krakowska, która po śmierci męża dzierżawiła do r. 1753 starostwo radoszyckie.

 

Słown. Geogr., (Grocholice, Kaczyce, Łaziska); Dworzaczek, Genealogia; Niesiecki; Uruski; Żychliński, VIII; Błeszczyński J., Spis senatorów i dygnitarzy koronnych z XVIII w., w: Kossakowski S. K., Monografie historyczno-genealogiczne niektórych rodzin polskich, W. 1872 III 61; – Wimmer J., Wojsko Rzeczypospolitej w dobie wojny północnej, W. 1956; – Korespondencja Józefa Andrzeja Załuskiego, Wr. 1967; Księgi Referendarii Koronnej z czasów saskich, Sumariusz, W. 1969–70 I, II; Materiały do dziej. piśmiennictwa pol., II; Vol. leg., VI 100, 102, 108, 195, 595, 602; – B. Czart.: rkp. 523, 5896, nr 26313–26327 (listy M-a); B. PAN w Kr.: Teki Pawińskiego (akta sejmikowe woj. sandomierskiego), t. 22 k. 38, 63, 64v., 71, 121, 126, 264v., 288v.–289, 306, 323, 338, 360v.–361, 384, 410, 456, 542v.–543v., t. 23 k. 10, 41v., 52v., 64v., 76, 90v.–91, 126, 127, 138v; – Summariusz dokumentów hr. Morsztynów (własność prywatna).

Andrzej Link-Lenczowski

 

 

 
 
 
Za treści publikowane na forum Wydawca serwisu nie ponosi odpowiedzialności i są one wyłącznie opiniami osób, które je zamieszczają. Wydawca udostępnia przystępny mechanizm zgłaszania nadużyć i w przypadku takiego zgłoszenia Wydawca będzie reagował niezwłocznie. Aby zgłosić post naruszający prawo lub standardy współżycia społecznego wystarczy kliknąć ikonę flagi, która znajduje się po prawej stronie każdego wpisu.

Media

 
 
     
Mecenas
 
Uzywamy plików cookies, aby ułatwić Ci korzystanie z naszego serwisu oraz do celów statystycznych. Jeśli nie blokujesz tych plików, to zgadzasz się na ich użycie oraz zapisanie w pamięci urządzenia. Pamiętaj, że możesz samodzielnie zarządzać cookies, zmieniając ustawienia przeglądarki.
Informację o realizacji Rozporządzenia o Ochronie Danych Osobowych (RODO) przez FINA znajdziesz tutaj.