Jeleński Antoni (1818–1874), członek Wydziału Litewskiego w r. 1863, ziemianin. Ur. 5 VII w dobrach rodzinnych Kopatkiewicze na Polesiu, syn Pawła i Barbary z Lenkiewiczów. Od r. 1861 mieszkał w Wilnie; dom jego był głównym punktem spotkań i zebrań obozu «białych» na Litwie. We wrześniu 1862 r. J. wszedł do wileńskiego komitetu organizacji «białej», z jego ramienia w lutym 1863 r. jeździł do Warszawy dla uzgodnienia z Dyrekcją stosunku do powstania. Po akcesie «białych» do ruchu wszedł w skład Wydziału Litewskiego, zarządzał w nim kasą i zajmował się bliżej organizacją Mińszczyzny. Odmówił podpisania adresu do cara i został aresztowany 31 V 1863 r. Obciążony przez niektórych podwładnych, zdecydował się we wrześniu 1864 r. przyznać do członkostwa Wydziału, aby wykłamać tą drogą kilku towarzyszy więzienia. Przykładem swym pociągnął do zeznań prezesa Wydziału, J. Gieysztora. Opłacał suto władze sądowe i więzienne, dzięki czemu traktowany był w śledztwie stosunkowo łagodnie. W r. 1865 został skazany do kopalń na lat 15, a znaczny jego majątek w przeważnej części uległ konfiskacie. J. odbywał katorgę w Usolu, gdzie miał ostry zatarg z Gieysztorem, który niesłusznie oskarżył go o zdradę tajemnic organizacji. Ułaskawiony po kilku latach, wrócił J. do domu ciężko schorowany; osiadł w Krakowie, gdzie wkrótce zmarł. Z żony Sabiny z Dybowskich, która towarzyszyła mu na wygnanie, zostawił 7 synów i 2 córki.

Boniecki; – Dybowski B., Ocena pamiętników J. Gieysztora, „Kwart. Hist.” T. 33: 1919; Przyborowski, Dzieje 1863 r., III 21, 33, 205; Ratcz W., Svedenija o pol’skom mjateže 1863 g., Wil. 1867 I 137, 195, 198, 229; Smirnov A., Vosstanie 1863 goda v Litve i Belorussii, Moskva 1963; – Dybowski B., Wspomnienia z przeszłości półwiekowej, Lw. 1913 tabl. 8 (fot.); Gieysztor J., Pamiętniki, Wil. 1921; Limanowski B., Pamiętniki, W. 1958 II.

Stefan Kieniewicz