Kożuchowski Antoni (1894–1944), rolnik, fitopatolog. Ur. w Nowej Wsi w ziemi kaliskiej, syn Stanisława, doktora medycyny i właściciela wsi Brudzyń w Kaliskiem, oraz Zofii Zielińskiej. Po ukończeniu gimnazjum E. Konopczyńskiego w Warszawie, w r. 1913 studiował biologię na Wydziale Przyrodniczym uniwersytetu w Lozannie, a w l. 1914–5 na Kursach Naukowych w Warszawie (późniejsza Wolna Wszechnica Polska). Od r. 1915 do 1917 studiował rolnictwo w Warszawie na Kursach Przemysłowo-Rolniczych Muzeum Przemysłu i Rolnictwa, a w l. 1918–26 w Szkole Głównej Gospodarstwa Wiejskiego (SGGW), gdzie w r. 1926 otrzymał dyplom inżyniera rolnika. Za udział W walkach w l. 1919–20 odznaczony Krzyżem Walecznych. Początkowo (1927–9) był asystentem w Rolniczej Stacji Doświadczalnej w Kutnie, gdzie prowadził Dział Ochrony Roślin. W l. 1930–42 pracował w Stacji Ochrony Roślin Tow. Ogrodniczego Warszawskiego w Warszawie na stanowisku inspektora do spraw ziemniaczanych oraz jako inspektor ochrony roślin Warszawskiej Izby Rolniczej, w ścisłym kontakcie z profesorami W. Gorjaczkowskim i J. Ruszkowskim. Poza tym współpracował ze Stacjami Doświadczalnictwa Rolniczego w Kutnie, Elżbiecinie, Starym Brześciu, Głodowie oraz ze Stacją Ochrony Roślin w Morach. Przeprowadzał w nich liczne badania fitopatologiczne, zarówno laboratoryjne, jak i polowe, głównie nad chwościkiem buraczanym, rakiem ziemniaczanym i nad wirusowymi chorobami ziemniaka (opracowywał metody ich zwalczania) oraz nad zaprawianiem jęczmienia przeciw helmintosporiozie, pszenicy przeciw śnieci, a owsa przeciw głowni. W odziedziczonej resztówce Kisielów (wieś Małocice koło Warszawy) przeprowadzał doświadczenia nad uprawą łąk i torfów. W r. 1942 zwolnił się z pracy w Izbie Rolniczej, otworzył przy ul. Ogrodowej sklep z sznurami, stanowiący ważny punkt kontaktowy Armii Krajowej (AK).
K. był płodnym i wszechstronnym znawcą fitopatologii. Ogłosił z tego zakresu około 40 prac (głównie w „Gazecie Rolniczej” oraz w „Pracach Doświadczalnych i Sprawozdaniach z Działalności Rolniczych Zakładów Doświadczalnych”, „Doświadczalnictwie Rolniczym”, „Roczniku Ochrony Roślin”, „Wiadomościach Korespondenta Rolnego”, „Przewodniku Gospodarczym” i w in.). Ważniejszymi z nich były: Zaprawianie kłębków buraczanych parami formaliny („Gaz. Roln.” 1928), Teoria i praktyka (o wadze doświadczalnictwa w rolnictwie) (tamże 1933), O uprawie odmian ziemniaków odpornych na raka (tamże 1935). Wraz z I. Cholewiusową przygotowywał w czasie okupacji obszerną pracę o ziemniakach oraz atlas ułatwiający rozpoznanie odmian na podstawie pokroju krzaka, kwiatostanu, kształtu i przekroju bulw, ale gotowy rękopis tej pracy spłonął w czasie powstania warszawskiego. K. nie był żonaty. W sierpniu 1944 r. zginął walcząc w szeregach AK w powstaniu warszawskim.
Fot. w Arch. SGGW; – Olszewicz, Lista strat kultury pol.; – Księga pamiątkowa Szkoły Głównej Gospodarstwa Wiejskiego, W. 1937 s. 541; toż, T. 2, W. 1958 s. 301; – „Pam. Puławski” 1965 z. jubileuszowy s. 396; „Prace Doświadczalne i Sprawozdania Rolniczych Zakładów Doświadczalnych” 1927–37 (wykazy personalne); „Roczn. Ochrony Roślin” 1933–7; „Roczniki Nauk Ogrodniczych” 1934 s. 72; – Arch. SGGW: teczka osobowa nr 289; – Informacje Danuty Koralowej, Ireny Ruszkowskiej i Ireny Cholewiusowej.
Ligia Hayto