Lesznowski Antoni h. własnego (1769 lub 1770–1820), właściciel drukarni i księgarni, redaktor. Ur. w r. 1769 w Warszawie lub, wg zapisu w Szkole Rycerskiej, w r. 1770 w Poznańskiem. Wraz ze swym bratem Janem był synem naturalnym Antoniego Sułkowskiego, późniejszego woj. gnieźnieńskiego, kaliskiego, wreszcie kanclerza kor. Dzięki staraniom ojca otrzymał wykształcenie w konwikcie pijarskim w Warszawie, następnie w l. 1781–6 uczył się w Szkole Rycerskiej w Warszawie. Edukacja i protekcja ułatwiły mu objęcie posady sekretarza w gabinecie interesów zagranicznych Rzpltej. Na sejmie 1791 r., będąc w randze kapitana wojsk kor., otrzymał szlachectwo, potwierdzone w r. 1793. Pieczętował się herbem własnym.
Obowiązki w ministerstwie łączył L. z pracą «przy układaniu» „Gazety Warszawskiej” ks. Stefana Łuskiny oraz twórczością przekładowczą dla Teatru Narodowego. M. in. ukazały się jego tłumaczenia tragedii F. W. Zieglera pt. „Eleonora czyli skutki przebaczenia niewiary małżeńskiej” (1792) i dramatu A. Kotzebuego, pt. „Nienawiść ludzi i żal” (Kr. 1796). Zanim jeszcze zmarł Łuskina (21 VIII 1793), targowiczanin Tadeusz Włodek, zasiadający jako komisarz w policji kor., wyjednał sobie 3 VIII 1793 monopol na «donoszenie wszelkich nowin publicznych», na skutek czego 21 XII 1793 „Gazeta Warszawska” przestała wychodzić, a zaczęła się ukazywać od 4 I 1794 pod kierunkiem Włodka jako „Gazeta Krajowa”. Po wybuchu powstania 1794 r. Włodek opuścił Warszawę, a pismo, wychodzące od 26 IV do 1 XI 1794 (53 numery) jako „Gazeta Wolna Warszawska”, prowadzili: Franciszek Ksawery Dmochowski, Franciszek Siarczyński i L. Po kapitulacji Warszawy komendant stolicy, gen. mjr wojsk rosyjskich Buxhöwden udzielił L-emu prawa dalszego wydawania pisma (wychodzącego znowu, tj. od 56 nr z 15 XI 1794, jako „Gazeta Warszawska”), lecz już 1 II 1795 przywilej ten przelał na T. Włodka, co decyzją ministra pruskiego w Warszawie Hoyma znów cofnięto na korzyść L-ego 10 VII 1796, kiedy po trzecim rozbiorze Polski Warszawa znalazła się w rękach pruskich i przywileje rosyjskie straciły moc prawną. L. był jednak zobowiązany wypłacić Włodkowi tytułem odszkodowania 200 dukatów.
W rezultacie umowy, którą 30 VII 1796 L. zawarł z wydawcą „Korespondenta Warszawskiego” ks. Karolem Malinowskim, „Korespondent” został zamknięty, a jego prenumeratorzy zostali odstąpieni „Gazecie”. Wówczas L. przeniósł w r. 1807 wydawnictwo do zakupionej przez siebie (za 36 000 zł) kamienicy przy ul. Świętojerskiej nr 1769. Po śmierci Tomasza Le Bruna w r. 1804 objął jego księgarnię i drukarnię przez ożenek z wdową po Le Brunie Adelaidą z domu Demimuid, siostrzenicą Dufoura. M. in. w jego drukarni zostały wytłoczone książki: drama liryczne Alojzego Orchowskiego „Śmierć i uwielbienie rymotwórki Safo” (1806) i sztuka Alojzego Żółkowskiego „Kasperek w szczęściu” (1814). Przetrwawszy w służbie dziennikarskiej niełatwe lata rządów pruskich w Warszawie, L. dostąpił powszechnego uznania w czasach Ks. Warsz. Ks. Józef Poniatowski 14 VI 1807 r. uwolnił go od służby w Gwardii Narodowej, jako że «zajmuje się usługą publiczną». Dekretem króla saskiego z 24 XII 1808 został prezydującym zgromadzenia III gminy m. Warszawy, a 22 II 1809 gmina ta jednomyślnie wybrała go deputowanym na Sejm Księstwa, utrącając kontrkandydaturę bankiera Jakuba Küssela. Posłował też i podczas Sejmu w r. 1812. W l. 1811–2 należał do loży «Świątynia Izis». Franciszek Maksymilian Sobieszczański pisał, iż «łączył on do pięknej polskiej postawy ciała obszerną w różnych przedmiotach naukę i wiele zdrowego rozsądku».
L. stworzył mocne organizacyjne podstawy dla rozwoju „Gazety Warszawskiej” (zaplecze techniczne, prenumeratorzy), która wychodziła najdłużej w dziejach prasy polskiej, bo od r. 1774 do 1905, a od 10 IV 1820 ukazywała się 4 razy na tydzień. Przez przyjęcie do współpracy w r. 1816 Gerarda Maurycego Witowskiego przyczynił się do rozwoju polskiego felietonu. Sam uznawany jest za pierwszego krytyka teatralnego w dziejach naszego teatru, jako jeden z autorów recenzji drukowanych w „Gazecie”. Chlubne świadectwo jego znawstwu w tym zakresie wystawił Cyprian Godebski w liście do Ksawerego Kosseckiego z 22 VIII 1805. L. podtrzymał tradycje drukarni Dufoura, która rywalizowała z oficyną Michała Grölla pod względem estetyki druków.
Wyniszczony chorobą, zmarł w Warszawie 23 VIII 1820, osierocając pasierba Tomasza Lebruna oraz córkę Teresę (1814–1866) i synów: Antoniego (zob.) i Ludwika.
Estreicher, II 586, V 69, 125, 143; Nowy Korbut (Oświecenie), IV; Enc. Org.; Pol. Enc. Szlach., VII 309; W. Enc. Ilustr.; Frančić M., Materiały do Słownika publicystów i dziennikarzy polskich, „Zesz. Prasozn.” 1966 nr 4 s. 99; Boniecki; Uruski; – Bandtkie J. S., Historia drukarń w Królestwie Polskim, Kr. 1826 II 205; Giełżyński W., Prasa warszawska 1661–1914, W. 1962; Grycz J., Z dziejów techniki książki, Wr. 1951; Kowalska A., O felietonie „Gazety Warszawskiej” z lat 1816–1820, Prace Polon., Ł. 1951 S. IX s. 115–46; Lipiński J., Wojciech Bogusławski w polskiej krytyce teatralnej z lat 1814–1819, „Pam. Teatr.” 1954 z. 3–4; Łojek J., Z zagadnień przedsiębiorstwa prasowego w Królestwie Kongresowym, „Roczn. Hist. Czasopiśmiennictwa Pol.” 1966 z. 1; tenże, Likwidacja monopolu prasowego Tadeusza Włodka, tamże 1977 z. 1; Łossowska-Zaporowska I., „Korespondent Warszawski” w latach 1792–1796, W. 1969; Małachowski-Łempicki, Wykaz pol. lóż wolnomularskich; Młynarski Z., Zarys historii prasy polskiej, Ł.–W. 1956 s. 26–7; Mrozowska K., Szkoła Rycerska, Wr. 1961 s. 246; Szwankowski E., Teatr Wojciecha Bogusławskiego, Wr. 1954; – Józefacka M., Listy Cypriana Godebskiego do Ksawerego Kosseckiego i innych osób, Arch. Liter., T. 11: Miscellanea z lat 1800–1850, Cz. 2., Wr. 1967 s. 202; – „Gaz. Warsz.” 1794 nr 1, 1796 nr 1, 6 (dod.), nr 42, 1814 nr z 31 XII s. 1828, 1820 nr 29, 108 s. 1804 (nekrolog), 1924 nr jubileuszowy z 31 XII; „Gaz. Wolna Warsz.” 1794 nr 1, 55.
Tadeusz Zygmunt Bednarski