Ossoliński Antoni h. Topór (zm. 1757), poseł na sejmy, kasztelan sandomierski, generał-lejtnant wojsk koronnych. Był synem Stefana, chorążego mielnickiego (zm. po r. 1715), i Benedykty z Szujskich, chorążanki brześciańskiej. W r. 1722 został podpułkownikiem w regimencie dragonii. Podczas zalimitowanego sejmu 1724 r. O. wszedł na okres dwuletni jako deputat ze stanu rycerskiego z Małopolski do komisji, powołanej przy boku prymasa i ministrów do konferencji z posłami obcych dworów. W konstytucjach tego sejmu był wymieniony jako starosta przyłuski. Dn. 3 IV 1726 O. otrzymał nominację na pułkownika artylerii kor. W r. 1733 sprawował funkcję komornika krakowskiego. Podczas bezkrólewia po śmierci Augusta II sejmik woj. sandomierskiego w Opatowie wybrał O-ego 17 III 1733 na posła na sejm konwokacyjny z instrukcją zalecającą zachowanie postanowień o wolnej elekcji i popieranie Polaka, urodzonego w państwach Korony Polskiej, jako kandydata do tronu. Instrukcja ta ponadto wymieniała O-ego wśród osób, którym skarb Rzpltej winien był zwrócić zaległe długi z prowentów należnych Augustowi II. Dn. 20 VII t. r. O. podpisał akt konfederacji generalnej uchwalonej na konwokacji głównej warszawskiej, a jesienią brał udział w elekcji Stanisława Leszczyńskiego jako chorąży i pułkownik ziemi mielnickiej woj. podlaskiego. Następnie uczestniczył w sejmie pacyfikacyjnym w Warszawie, rozpoczętym 27 IX 1735, jako poseł woj. sandomierskiego. Instrukcja, jaką wówczas otrzymał, przewidywała m. in. żądanie ewakuacji wojsk saskich i rosyjskich z terytorium Rzpltej, radzenie o aukcji wojska narodowego i obmyślenie środków jego utrzymania przez województwa. Sejmik boni ordinis w Opatowie t. r. przyznał O-emu 12 000 złp. za sprawowanie funkcji poselskich.
W początkach panowania Augusta III O. należał do stronników i przyjaciół hetmana w. kor. Józefa Potockiego. Gdy podczas wojny o sukcesję austriacką w r. 1741 hetman dążył do zawiązania konfederacji w Polsce i pozyskania króla pruskiego Fryderyka II dla swych zamiarów przyszłej wojny z Rosją i pozbawienia tronu Augusta III, O. pomagał Potockiemu w zjednaniu osobistości z obozu dworskiego. We wrześniu 1741 posłował z listem i instrukcjami hetmańskimi do Jana Lipskiego, kardynała i bpa krakowskiego. Kiedy Lipski odmówił udziału i starał się odwieść Potockiego od planów konfederacji, O. uczestniczył w konferencji biskupa z hetmanem, jaka odbyła się 6 X t. r. w Borzęcinie i zakończyła się pojednaniem hetmana z dworem. W r. 1744 O. informował Lipskiego o naradzie hetmana w. koronnego z hetmanami lit. Michałem Kazimierzem Radziwiłłem i Michałem Wiśniowieckim w sprawie przyszłego sejmu i powiększenia armii oraz o niechęci hetmanów litewskich wobec projektu aukcji wojska na Litwie, co na sejmie może być, jak uważał, przyczyną wielu niechęci i trudności. W tym czasie O. rozpatrywał również z polecenia dworu życzenia i prośby hetmana Potockiego, głównie o województwo poznańskie i starostwo krzeczowskie, do czego dwór odniósł się przychylnie. Następnie O. posłował z woj. sandomierskiego na sejm grodzieński 1744 r. W r. 1745 O. uzyskał stopień generała-majora wojsk koronnych. T. r. sprawował funkcję komisarza na Trybunał Koronny w Radomiu od wojska autoramentu cudzoziemskiego. Był też posłem od wojska koronnego na sejm warszawski 1746 r. Dn. 27 XI t. r. O. został mianowany kasztelanem sandomierskim. W r. 1748 uzyskał awans na generała-lejtnanta wojsk koronnych. Król nadał mu w r. 1749 Order Orła Białego. W r. 1753 przyczynił się do sukcesu sejmiku deputackiego w Opatowie, pierwszego po kilku zerwanych. W r. n. znalazł się w obozie przeciwników podziału ordynacji ostrogskiej, dokonanego z inicjatywy Czartoryskich. Wraz z hetmanami: kor. Janem Klemensem Branickim i lit. M. K. Radziwiłłem podpisał uchwalony we Lwowie 18 I t. r. manifest skierowany przeciw uczestnikom transakcji kolbuszowskiej. Kaznodzieja pijarski ks. Samuel Wysocki zadedykował O-emu wydany w r. 1753 zbiór swoich kazań, wygłaszanych z okazji świąt kościelnych i wydarzeń publicznych w l. 1739–51. O. zmarł 22 VI 1757 w swoim majątku Wola Pawłowska i został pochowany w Solcu (woj. sandomierskie).
Z małżeństwa z Teresą z Morsztynów, córką Antoniego Andrzeja (zob.), poślubioną w r. 1751, pozostawił syna Józefa, chorążego mielnickiego.
Estreicher; Dworzaczek, tabl. 144; Kossakowski S. K., Monografie historyczno-genealogiczne niektórych rodzin polskich, W. 1862 II 129; Niesiecki; Uruski; Żychliński, XXIII 138; Błeszczyński J., Spis senatorów i dygnitarzy koronnych (świeckich) z XVIII w., w: Kossakowski S. K., Monografie…, W. 1872 III; Elektorowie, I; – Łoza, Hist. Orderu Orła Białego; Skibiński M., Europa i Polska w dobie wojny o sukcesję austriacką, Kr. 1913 I–II; – Diariusze sejmowe z w. XVIII, II; Matusiewicz M., Pamiętniki, W. 1976 II 57; Vol. leg., VI 400, 606; – „Kur. Pol.” 1745 nr 440, 1746 nr 521, 1757 nr 27, 28 (wiadomości o śmierci i pogrzebie O-ego); – AGAD: Arch. Roskie XV nr 24 (10 listów z l. 1736–55 do J. K. Branickiego); B. Jag.: rkp. 6147 IV t. 9; B. Ossol.: rkp. 11832 dok. 1126; B. PAN w Kr.: rkp. 8340 (Teki Pawińskiego) nr 23 k. 392, 419, 426, 507, 509, 513, 525.
Hanna Dymnicka-Wołoszyńska