Styła Antoni (1863–1933), działacz ruchu ludowego, poseł na Sejm Krajowy.
Ur. 16 I w Choczni (pow. wadowicki); pochodził z rodziny chłopskiej, był synem Jana i Wiktorii.
S. ukończył szkołę ludową. Prowadził kilkumorgowe gospodarstwo rolne w Choczni. W wyborach do Sejmu Krajowego (25 IX 1895) kandydował z listy Stronnictwa Ludowego (SL) z okręgu Wadowice w czwartej kurii mniejszej własności ziemskiej i zdobył mandat. Był sympatykiem ks. Stanisława Stojałowskiego, jednak na pierwszym zjeździe SL w Tarnowie (8 XII 1895) nie poparł jego propozycji przekształcenia Stronnictwa w partię typu chrześcijańsko-demokratycznego. Odtąd był często krytykowany w wydawanych przez Stojałowskiego pismach „Wieniec Polski” i „Pszczółka”. W Sejmie Krajowym należał do Klubu Ludowego; 9 I 1896 złożył interpelację w sprawie wydanego w r. 1895 w wielu powiatach zakazu odbywania wieców ludowych, a w kwietniu 1900 interpelację w sprawie zaopatrzenia rolników i rzemieślników na starość i wypadek niezdolności do pracy oraz dostarczania przymusowych podwód dla wojska. W l. 1896 i 1900 postulował likwidację loterii liczbowej, a w r. 1897 zniesienie rewizorów bydła oraz podniesienie poziomu jego hodowli. Na początku r. 1898 apelował o pomoc rządową dla ludności Galicji oraz umożliwienie robotnikom, pracującym przy budowie linii kolejowych, uczestniczenia w niedzielnych nabożeństwach. W trakcie dyskusji nad sytuacją oświaty w Galicji, 28 II t.r., wzywał Radę Szkolną Krajową, by nierepresjonowała chłopów za nieregularne posyłanie dzieci do szkół. Na jego wniosek uchwalono t.r. wezwanie do rządu, aby wynagradzał gminy za tzw. poruczony zakres działań (ponownie postulował to 29 XII 1899 i 2 IV 1900). Upatrywał w górnictwie i przemyśle szansę na rozwój ekonomiczny kraju, domagał się w r. 1901 podjęcia przez rząd poszukiwań bogactw naturalnych i postulował, by uprzemysłowieniem kraju zajął się Bank Krajowy.
Równocześnie angażował się S. w działalność partyjną oraz sprawy lokalne. W r. 1897 został członkiem Centralnego Komitetu Przedwyborczego SL i sygnował 25 II t.r. program wyborczy dla posłów ludowych w Radzie Państwa w Wiedniu. Został w tym czasie współpracownikiem Jana Stapińskiego. Od r. 1898 był członkiem Rady Naczelnej SL. W czerwcu t.r. podpisał odezwę „Do braci włościan”, wzywającą do głosowania w wyborach uzupełniających do Rady Państwa na Stapińskiego. Był wójtem Choczni, członkiem rady gminnej w tej wsi i Rady Powiatowej w Wadowicach (1897–1903) oraz dyrektorem wadowickiej powiatowej kasy oszczędnościowej (1898–1904).
Od r. 1899 współpracował S. z „Przyjacielem Ludu” Bolesława i Marii Wysłouchów. Ogłosił w nim artykuł Pomoc kraju na budowę szkół (R. 11: 1899 nr 9), a także, będąc zwolennikiem porozumienia organizacji chłopskich w Galicji, artykuł O porozumieniu między stronnictwami ludowymi (tamże nr 5). Dn. 18 II t.r. podpisał tzw. deklarację tarnobrzeską o współpracy SL, Stronnictwa Chrześcijańsko Ludowego i Związku Stronnictw Chłopskich. Jako członek Rady Naczelnej SL uczestniczył w pracach nad odezwą z 30 IX 1900, wzywającą chłopów do głosowania w wyborach do Rady Państwa na posłów ludowych. Dn. 28 XII t.r. podpisał „Odezwę zjednoczonych stronnictw ludowych”, będącą efektem porozumienia Stojałowskiego z SL i proklamującą powstanie Zjednoczenia Stronnictw Ludowych (przetrwało do r. 1901). W „Przyjacielu Ludu” opublikował apel Do wyborców i przyjaciół w pow. wadowickim (R. 12: 1900 nr 15), w którym krytykował projekt ustawy Jana Hupki o niepodzielności gruntów chłopskich; w r. 1901 wszedł w skład tzw. unii ludowej, mającej zwalczać ten wniosek w Sejmie Krajowym.
W wyborach do Sejmu Krajowego we wrześniu 1901 był S. kandydatem SL w okręgu wadowickim, ale mimo wsparcia Wysłoucha, Jakuba Bojki, Jana Kubika i Andrzeja Średniawskiego przegrał ze zwolennikami Stojałowskiego. T.r. nie wszedł już do Rady Naczelnej SL. Nie został także wybrany do wadowickiej Rady Powiatowej (16 III 1903); bezskutecznie starał się o unieważnienie tych wyborów. Po przekształceniu w r. 1903 SL w PSL został ponownie członkiem jego Rady Naczelnej. Dn. 30 I 1908 zjazd delegatów PSL w Wadowicach zatwierdził jego kandydaturę na posła do Sejmu Krajowego t.r. W „Przyjacielu Ludu” (R. 20: 1908 nr 6) przedstawił swój program wyborczy, w którym za główne cele uznał reformę ordynacji, przygotowanie kraju do wprowadzenia w r. 1910 ustawy propinacyjnej oraz obronę Polaków w zaborze pruskim. Dn. 25 II 1908 uzyskał ponownie mandat do Sejmu Krajowego; w tej kadencji należał do komisji solnej, administracyjnej i podatkowej. W lipcu t.r. krytykował nową ustawę budowlaną i domagał się jej nowelizacji; w tej sprawie opublikował też artykuł Wadliwość ustawy budowlanej („Przyjaciel Ludu” R. 20: 1908 nr 35). Po r. 1908 w mniejszym stopniu angażował się w działalność partyjną. W styczniu 1909 uczestniczył jednak w spotkaniu działaczy i sympatyków PSL pow. wadowickiego, na którym z posłem Średniawskim złożył sprawozdanie, połączone z dyskusją na temat reformy wyborczej. W r. 1911 wszedł w skład prezydium budowy Domu Ludowego w Choczni oraz powołania tam oddziału Tow. Gimnastycznego «Sokół». Dn. 30 VII t.r. w czasie «wiecu oświatowego» wygłosił w Choczni przemówienie o znaczeniu oświaty.
Dn. 13 XII 1913 uczestniczył S. w obradach Rady Naczelnej PSL w Rzeszowie, w trakcie których dokonał się rozłam w stronnictwie; opowiedział się po stronie Stapińskiego i PSL «Lewicy». Na kongresie PSL «Lewica» w Krakowie (5 IV 1914) został wybrany do jego Rady Naczelnej (wchodził w jej skład do r. 1922), objął też przewodnictwo komitetu powiatowego PSL «Lewicy» w pow. wadowickim. W czerwcu 1914 w Ponikwi wygłosił przemówienie o prawach obywatelskich, a 19 VII t.r. na wiecu w Rokowie potępił działania kleru i ziemian w sprawie zdobycia mandatów z czwartej kurii.
W okresie międzywojennym nie przejawiał S. większej aktywności politycznej. Nadal był członkiem PSL «Lewicy», m.in. 27 VIII 1922 przemawiał na zjeździe stronnictwa w Rzeszowie. W r. 1932 za udział w strajku rolnym był przetrzymywany kilka tygodni w więzieniu w Wadowicach. Podupadł na zdrowiu po osądzeniu w procesie brzeskim (w r. 1933) jego zięcia Józefa Putka (zob.). S. zmarł 26 VII 1933 śmiercią samobójczą (rzucił się pod pociąg koło Wadowic), został pochowany 30 VII na cmentarzu w Choczni; uroczystości odbyły się bez udziału duchowieństwa.
W małżeństwie, zawartym w r. 1886 z Honoratą Wójcik, miał S. dziewięć córek: Marię (1887–1972), Wiktorię, Elżbietę, żonę Józefa Putka, Zofię, Annę, Helenę, Justynę, Agnieszkę (zm. 1974) i Anielę (ur. 1902) oraz trzech synów: Jana (zm. 1947), Stanisława (ur. 1902) i Władysława (1903–70).
Dn. 22 V 1983 na budynku szkoły podstawowej w Choczni Dolnej odsłonięto tablicę pamiątkową poświęconą S-le.
Giza, Władze stronnictw lud.; PSB (Putek Józef); Słownik biograficzny działaczy ruchu ludowego, W. 1989 (fot); Szczechura, Zagadnienia kult.-oświat. Bibliogr.; Szczechura, Zagadnienia społ.-polit. Bibliogr.; – Dunin-Wąsowicz K., Dzieje Stronnictwa Ludowego w Galicji, W. 1956, tenże, Zjednoczenie Stronnictw Ludowych (1900–1901), w: Studia z dziejów ruchu ludowego ofiarowane Czesławowi Wycechowi w 70 rocznicę urodzin, W. 1969; Garlicki A., Powstanie Polskiego Stronnictwa Ludowego – Piast 1913–1914, W. 1966; Giza S., Kalendarium wydarzeń historii ruchu ludowego 1895–1965, W. 1967; Grodziski, Sejm Krajowy; Heller M., Ruch ludowy w Małopolsce Zachodniej i na Śląsku Cieszyńskim, Kat. 1988 s. 36–7, 44, 57–8, 94, 117, 132; Jachymek J., Polskie Stronnictwo Ludowe Lewica 1913–1924, L. 1991; Łuczak A., Samorząd terytorialny w programach i działalności stronnictw ludowych 1918–1939, W. 1972; Pisma ulotne stronnictw ludowych w Polsce 1895–1939, Oprac. S. Kowalczyk, A. Łuczak, W. 1971; Ruła M., Leśny A. Brańka M., Wadowice koło Choczni, Wadowice [b.r.w] s. 81–2, 114–15; Szczepański S., Z dziejów ruchu ludowego w Polsce, Kr. 1924 s. 17–18, 60; Zarys historii polskiego ruchu ludowego. T. 1: 1864–1918, Oprac. J. Borkowski, W. 1963; – Listy Jana Stapińskiego z lat 1895–1928, Oprac. J. Albin, J. R. Szaflik, Wr. 1977; Materiały źródłowe do historii Polskiego Ruchu Ludowego, Red. K. Dunin-Wąsowicz i in., Wr. 1966 I; Spraw. stenogr. Sejmu Krajowego za l. 1896/7, s. 111–12, 365–6, 406, 528; toż za l. 1897/8, s. 81–2, 274–5, 374, 405, 418–19, 472, 776, 874, 951, 1016, 1039, 1180, 1207; toż za l. 1898/9, s. 38, 248–9, 265, 301, 327, 425, 434–5, 498, 638, 803, 951–2; Stapiński J., Pamiętnik, Oprac. K. Dunin-Wąsowicz, W. 1959; Szematyzmy Król. Galicji za l. 1897–1903; Witos W., Moje wspomnienia, Oprac. A. Czubiński i in., W. 1978; – „Nowa Pszczółka” R. 21: 1895 nr 13 s. 205, 210–12; „Piast” R. 1: 1913 nr 2, R. 2: 1914 nr 6, 17, 19; „Przyjaciel Ludu” R. 7: 1895 nr 22 s. 36, R. 10: 1898 nr 8 s. 115–16, nr 17 s. 257–60, R. 11: 1899 nr 2 s. 22, nr 5 s. 77, nr 8 s. 113–14, nr 9 s. 141, nr 19 s. 289–90, nr 31 s. 486–8, R. 12: 1900 nr 1, 2, 6, 15, 22, R. 14: 1903 nr 14, R. 20: 1908 nr 35, 39–42, 44–46, R. 21: 1909 nr 5, 42, 43, R. 23: 1911 nr 5, 17, 18; „Pszczółka” R. 22: 1896 nr 10 s. 151–4; „Walka Wyborcza” (dod. do „Przyjaciela Ludu”) R. 23: 1911 nr 23, 34, 43, 48, R. 16: 1914 nr 7, 13, 28, 30, 31; „Wieniec Pol.” R. 22: 1896 nr 8 s. 130, nr 10 s. 152–3, nr 11 s. 171–2; – Wspomnienia pośmiertne z r. 1933: „Piast” R. 21 nr 32, „Wyzwolenie” R. 20 nr 54, „Zielony Sztandar” R. 3 nr 59 (S. Szczepański); – Arch. paraf. p. wezw. Narodzenia Jana Chrzciciela w Choczni: Liber natorum, VI s. 73, Liber copulatorum, III s. 237, Liber mortuorum, V s. 469, Turała J. M., Kronika wioski Choczni pow. Wadowice obejmująca lata od 1860 do 1980 (mszp., I 46–55); – Informacje wnuka S-y, Kazimierza Ścigalskiego z Choczni.
Tomasz Kargol