Symon Antoni (1862–1927), generał porucznik armii rosyjskiej, generał dywizji Wojska Polskiego.
Ur. 7 IV w Żytomierzu w rodzinie szlacheckiej, był synem Piotra i Augusty (Augustyny) z Soroczyńskich, młodszym bratem Franciszka Albina (zob.).
S. uczył się w Petersburgu, gdzie ukończył siedmioklasowe gimnazjum wojskowe, a następnie Konstantynowską Szkołę Oficerską. Dn. 13 VIII 1879 rozpoczął służbę w armii rosyjskiej; mianowany 8 VIII 1881 podporucznikiem piechoty, został przydzielony do litewskiego pułku piechoty gwardii. Kolejno awansował: 30 VIII 1885 na porucznika, 28 III 1893 na sztabs-kapitana, 6 XII 1897 na kapitana. Dn. 6 IV 1903 został mianowany pułkownikiem z jednoczesnym przeniesieniem do wołyńskiego pułku piechoty gwardii, w którym 2 V t.r. objął dowództwo 4. baonu. Dn. 24 VI 1904 został inspektorem szkoły podoficerskiej w pułku. Następnie dowodził: 1. baonem (od 20 II 1907), lejbgwardią wołyńskiego pułku (od 7 IV 1908), 19. pp w Kostromiu (od 30 IV 1908), 2. Brygadą 5. DP (25 I – 2 II 1909), 5. DP (23 V 1911 – 16 II 1912), 1. Brygadą 47. DP (od 8 VI 1913) oraz 47. DP (23 IX – 23 X t.r.). Dn. 14 IV awansował na stopień generała-podporucznika.
Podczas pierwszej wojny światowej walczył S. na froncie zachodnim; 23 II 1915 został ranny i do 3 XII t.r. leczył się w szpitalu. Następnie od 20 III 1916 dowodził 117. DP. Dn. 24 IV 1917 przybył do Proskurowa (obecnie Chmielnicki), gdzie objął po gen. Tadeuszu Bylewskim dowództwo Polskiej Dywizji Strzelców. Wobec żywiołowego przenoszenia się Polaków z armii rosyjskiej do polskiej formacji starał się łagodzić stosunki z rosyjskim dowództwem, w tym z naczelnym wodzem gen. A. A. Brusiłowem. Gdy sztab VII Armii dokonał 13 VIII t.r. rozformowania dywizji, S. wrócił do armii rosyjskiej i był kolejno dowódcą: 47. DP (13 VIII – 19 IX), XXXVII Korpusu (20–30 IX) oraz XIII Korpusu (1 X 1917 – 6 IV 1918). Awansował 12 X 1917 na generała-porucznika. Wskutek demobilizacji armii rosyjskiej, został 7 IV 1918 zwolniony ze służby.
Po przybyciu do Polski S. wstąpił 22 I 1919 do WP (oficjalnie przyjęty na podstawie Dekretu Naczelnego Dowództwa z 27 I t.r.). Początkowo był w rezerwie oficerskiej, pełniąc jednocześnie od 1 III funkcję członka Wojskowej Komisji Ustawodawczej oraz zastępcy przewodniczącego Rady Wojskowej przy MSWojsk. Dn. 12 IV przybył do Krakowa, gdzie objął dowództwo Okręgu Generalnego (OG). W czasie wojny polsko-sowieckiej 1920 r. stanął na czele powołanego w Krakowie 12 VII t.r. Komitetu Obrony Państwa Zachodniej Małopolski. Dn. 13 VIII został dowódcą nowego OG Pomorze i już 19 VIII z rozkazu dowódcy OG Poznań gen. Kazimierza Raszewskiego objął dowództwo nad siłami operującymi na terenie Pomorza. Podlegały mu grupy gen. Edmunda Hausera, płk. Witolda Aleksandrowicza i płk. Załęskiego. S. wziął udział w walkach z Armią Czerwoną, kierując akcjami bojowymi pod Brodnicą, Działdowem, Toruniem, Grudziądzem i Chełmnem; następnie prowadził na wschodnim Pomorzu akcje oczyszczające z resztek oddziałów sowieckich. Dn. 3 X wrócił do Krakowa i ponownie objął dowództwo OG Kraków. Dn. 31 III 1921 przeniesiono go w stan spoczynku. W WP zweryfikowany został w r. 1923 w stopniu generała dywizji ze starszeństwem z 1 VI 1919. Zmarł 18 XI 1927 w Krakowie, został pochowany 21 XI na cmentarzu Rakowickim (kw. He). Był odznaczony m.in. rosyjskimi orderami: św. Stanisława I kl. z mieczami oraz II i III kl., św. Anny I kl. z mieczami oraz II i III kl., św. Włodzimierza II i III kl. z mieczami, a także polskim Krzyżem Walecznych (1922).
W małżeństwie z Anielą Graybner (1873–1962) miał S. trzy córki: Zofię Janinę Augustę (ur. 1897), Eugenię Marię (ur. 1900) i Anielę Irenę (ur. 1901).
Bielski, Generałowie, I–II; Enc. Wojsk., VII; Grodziska-Ożóg, Rakowice, (tu data ur. 1860); Kosk H. P., Generalicja polska, Pruszków 2001 II; Kryska-Karski–Żurakowski, Generałowie; Kto był kim w Drugiej RP? (fot.); Stawecki, Słown. gen.; – Bagiński H., Wojsko Polskie na Wschodzie 1914–1920, W. 1921 s. 56, 107; Bizan S., Powiat i miasto Brodnica w walkach o niepodległość 1914–1920, Brodnica 1939 I 44, 46; Bohm T., Z dziejów naczelnych władz wojskowych II Rzeczypospolitej. Organizacja i kompetencje Ministerstwa Spraw Wojskowych w latach 1918–1939, W. 1994; Brzoza C., Kraków między wojnami. Kalendarium 28 X 1918 – 6 IX 1939, Kr. 1998; Jacyna J., 30 lat w stolicy Rosji, W. 1926 s. 111; Kulik M., Polacy wśród wyższych oficerów armii rosyjskiej warszawskiego Okręgu Wojskowego (1865–1914) W. 2000; Stokalski-Dzierżykraj W., Dzieje jednej partyzantki z lat 1917–1920, Lw. 1927 s. 7–9; Suchcitz A., Dzieje 1 Pułku Ułanów Krechowieckich 1941–1947, Londyn 2002; Szczepański J., Społeczeństwo Polski w walce z najazdem bolszewickim 1920 roku, W.–Pułtusk 2000; Woszczyński B., Ministerstwo Spraw Wojskowych 1918–1921. Zarys organizacji i działalności, W. 1972; Wrzosek M., Polski czyn zbrojny podczas pierwszej wojny światowej 1914–1918, W. 1990; tenże, Wojny o granice Polski Odrodzonej 1918–1921, W. 1992; tenże, Wojsko Polskie i operacje wojenne lat 1918–1921, Białystok 1988; – Rocznik oficerski, W. 1923, 1924; – Nekrologi z r. 1927: „Czas” nr 269, „Ilustr. Kur. Codz.” nr 270; – B. Nauk. PAU i PAN w Kr.: sygn. 4613, 4624; CAW: Akta personalne S-a, nr 19899 mf. 588, akta Krzyża Walecznych, sygn. 118/4 287, Dzien. Rozporządzeń MSWojsk. 122. 1919, nr 12 par. 413, nr 23 par. 756, nr 27, 68 (2169), Dekret Naczelnego Wodza z 22 IV 1920, Dzien. Rozporządzeń z r. 1920, nr 28 par. 229.
Jerzy Adam Radomski