Arnold († 1211), biskup poznański. Niektórzy historycy (Laguna, Małecki, ks. Umiński) uważają Arnolda, biskupa poznańskiego z przełomu XII i XIII w. za jedną postać z Arnoldem, niegdyś opatem benedyktynów w Mogilnie, później (1191) biskupem lubuskim. Nie jest to niemożliwe, jakkolwiek niema na to wyraźnego dowodu. Chronologia rządów biskupa Arnolda na stolicy poznańskiej jest w literaturze kwestją sporną. Ks. E. Likowski wyznacza mu miejsce między biskupem Filipem (rzekomo 1196–1201) a Pawłem (1211–1242) a więc w latach 1201–1210, natomiast S. Karwowski umieszcza go w latach 1196–1210 między biskupem Mrokotą (1192–1196) a Filipem (1210–1211). Pewnej podstawy do ustalenia porządku i chronologji tego biskupa dostarcza dokument biskupa Pawła z r. 1218, w którym tenże stwierdza, że Arnold był drugim przed nim biskupem a Benedykt czwartym. Na tej podstawie należy ułożyć następujący porządek biskupów: 1) Benedykt, 2) Mrokota, 3) Arnold, 4) Filip, 5) Paweł. Datę wstąpienia Arnolda na stolicę biskupią określa nam rok śmierci Mrokoty, zapisany w Roczniku kapituły krakowskiej: 1196. Ostatni raz występuje Arnold źródłowo na synodzie borzykowskim 29 VII 1210. Ponieważ już 17 VII 1211 zostaje biskupem poznańskim Paweł, a przed nim, jak wiemy, rządzi jeszcze (krótko) Filip, przeto dzień śmierci Arnolda: 15 stycznia, zapisany w Kalendarzu krakowskim, przypada na r. 1211. Biskupa Arnolda pierwszy raz wspomina bulla papieża Innocentego III z 2 VIII 1201, zatwierdzająca jego nadanie prebendy w katedrze poznańskiej na rzecz braci szpitalników. W sporze kościelno-politycznym między arcybiskupem Henrykiem Kietliczem a Władysławem Laskonogim w r. 1206 staje biskup Arnold po stronie księcia na czele wrogiej reformie kościelnej części duchowieństwa. Nie zważając na interdykt, jakim go Kietlicz obłożył, udzielał wyklętemu księciu posług religijnych, wobec czego arcybiskup rzucił nań klątwę. Odniosło to tylko chwilowy skutek; Arnold, okazawszy zrazu pozorną skruchę, został od klątwy zwolniony, ale gdy niebawem znów wszedł w stosunki z Laskonogim, arcybiskup ponownie obłożył go klątwą, którą papież 10 I 1207 r. bullą zatwierdził. Kiedy Henryk Brodaty wystąpił w roli pośrednika, na zjeździe książąt w Głogowie na Boże Narodzenie 1208 r. zjawił się obok arcybiskupa Kietlicza i biskup poznański Arnold. Następstwem kompromisu, jaki tam doszedł do skutku, było niewątpliwie zdjęcie z biskupa kar kościelnych. W każdym razie wziął Arnold udział w synodzie borzykowskim w końcu lipca 1210 r., na którym odniósł pełny sukces program kościelno-polityczny Kietlicza. Wkrótce potem umiera Arnold d. 15 I 1211.
Kodeks dypl. Wielkop., t. I, nr 37, 59, 64, 65, 66, 104; Mon. Pol. Hist., II, s. 800 i 908. – Likowski E. ks., Długoszowy katalog biskupów poznańskich, P. 1880, s. 12–3; Karwowski St., Biskupi poznańscy z XII i pocz. XIII w., Rocznik Tow. Przyj. Nauk Pozn., t. XXXVII, r. 1911 i odb. s. 11–15; Laguna S. w Kwart. Hist., I (1887), 490 (recenzja); Małecki A., W kwestji fałszerstwa dokumentów, Kwart. Hist., t. XVIII (1904), s. 455; Abraham Wł., Pierwszy spór kościelno-poljtyczny w Polsce, Roczn. Akad. Umiej., XXXII, 295 i nast.; Umiński J. ks., Henryk arcybiskup gnieźnieński, zwany Kietliczem, Lublin 1926 passim.
Władysław Semkowicz