Stanisławski Artur, krypt.: A. St., A. S-skij (1845–1897), powstaniec styczniowy, inżynier górnik, publicysta.
Ur. w Warszawie, był synem Oskara (zob.).
Jesienią 1862 podjął S. studia w nowo utworzonej Szkole Głównej w Warszawie. Przez ojca został wciągnięty do współpracy z „Encyklopedią Powszechną” Samuela Orgelbranda. W r.n. przyłączył się do powstania styczniowego. Brał udział w ataku na Piotrków, co pozwala przypuszczać, że należał do oddziału Józefa Oksińskiego. Rozkazem dziennym nr 8 Wydz. Wojny Rządu Narodowego z 22 VI 1863 otrzymał nominację na podporucznika w jednostkach operujących na terenie woj. kaliskiego. Ranny w czasie jednej z potyczek, został wywieziony przez ojca do Prus. Po powrocie do zdrowia wyjechał do Paryża i zarejestrował się w Wydz. Wojny przy Komisarzu Pełnomocnym Rządu Narodowego. W Paryżu ukończył kurs w École des Ponts et Chaussées.
Dzięki amnestii S. mógł przyjechać do Rosji. Pracował jako inżynier górniczy w kopalniach węgla Zagłębia Donieckiego (gub. jekaterynosławska), potem na Uralu i Ałtaju. W l. siedemdziesiątych mieszkał przez czas jakiś w Kulebakach (gub. Niżny Nowogród), skąd przeniósł się do Sałairu w Zagłębiu Kuźnieckim na Syberii. W r. 1884 zamieszkał na stałe w Tomsku, gdzie otrzymał stanowisko w Izbie Kontrolnej. W tym czasie podjął działalność publicystyczną. Był stałym współpracownikiem gazet syberyjskich: tygodnika (potem dziennika) „Sibirskij vestnik politiki, literatury i obščestvennoj žizni” (ukazującego się w Tomsku od r. 1885), dziennika „Tomskij spravočnyj listok” (ukazującego się od r. 1894), a także czasopism: „Enisej. Političesko-obščestvennaja i literaturnaja gazeta” (Krasnojarsk, od r. 1894) i „Sibirskaja torgovaja gazeta” (Tiumeń); zamieszczał w nich artykuły wstępne i felietony poświęcone problematyce zagranicznej oraz syberyjskiej. Propagował pogląd, że Syberia powinna być objęta akcją dobrowolnej kolonizacji, był zwolennikiem budowy kolei łączących ją z Rosją europejską. W „Vestniku zolotopromyšlennosti i gornago dela voobšče” (Tomsk, od r. 1894) pisał o zagadnieniach górnictwa złota. Zasilał swymi artykułami petersburski „Kraj” i warszawskie „Słowo” (m.in. 1897 nr 176, 193), informując głównie o życiu Polaków na Syberii. Był też korespondentem paryskiego „Le Figaro”. Prawdopodobnie był członkiem rzymskokatolickiego Tow. Dobroczynności (TD) w Tomsku. Zmarł 26 (14 st.st.) VIII 1897 w Tomsku i tam został pochowany.
Żona S-ego, Emilia Bujard, była córką François’a Bujarda z Lozanny, nauczyciela języka francuskiego w Warszawie, a wnuczką emigranta polskiego Obrębskiego, zamieszkałego w Szwajcarii. W Tomsku udzielała lekcji języka francuskiego, zmarła w drodze z Syberii do Polski ok. r. 1921. W małżeństwie z nią S. miał synów: Michała, Jana (zob.) i Walentego, oraz córkę Eugenię, zamężną Stefaniak, nauczycielkę języka francuskiego w Kaliszu.
Syn S-ego Michał (1879 – 9 II 1938) ukończył szkołę realną w Tomsku, a w r. 1902 Politechn. Lwow. i z dyplomem inżyniera wrócił na Syberię. Objął stanowisko inżyniera kolejowego w Omsku. Brał udział w życiu tamtejszej kolonii polskiej, m.in. działał w omskim TD. Po wybuchu pierwszej wojny światowej został powołany do armii rosyjskiej na terenie Zachodniej Syberii (Maryińsk). Po utworzeniu Polskiego Komitetu Wojennego na zjeździe w Omsku (21 VII 1918) został jego delegatem. W r. 1919 służył w baonie inżynieryjnym 5. Dyw. Strzelców Polskich. Gdy po ciężkich walkach z Armią Czerwoną dywizja została zmuszona do kapitulacji (10 I 1920), udało się mu uciec i wrócić do Maryińska, gdzie jednak od maja do grudnia 1920 przetrzymywany był w areszcie sowieckim. Z końcem r.n. wyjechał do Polski. W r. 1922 zamieszkał w Poznaniu, gdzie wykładał w Państw. Szkole Budowy Maszyn. Jego podręcznik o kotłach doczekał się kilku wydań. Pozostawił Wspomnienia, które były w posiadaniu jego siostry.
Lewak–Więckowska, Zbiory B. Rap. Katalog; – Enciklopedičeskij slovar’, Pet. 1900 XXXI; – Masanov I. F., Slovar’ psevdoniniov russkich pisatelej…, Moskva 1956–60 IV; Zagórowski, Spis nauczycieli (dot. syna Michała); – Chamerska H., Przyczynek do losów Polaków na Syberii w końcu XIX w., w: Losy Polaków w XIX–XX w., W. 1987 s. 503; Maciesza A., Dzieje kolonii polskiej w Tomsku 1604–1900, „Przeszłość” 1934 nr 7–8 s. 110; tenże, Prof. inż. Michał Stanisławski, „Sybirak” 1938 nr 1–2 (po s. 48 fot. Michała Stanisławskiego); – Dok. Wydz. Wojny; – Nekrologi: „Czas” 1897 nr 215, „Kraj” 1897 nr 8, „Słowo” 1897 nr 231, „Nowa Reforma” 1898 nr 56; – Informacje wnuczki S-ego, Małgorzaty Szerchy z Kr.
Elżbieta Orman-Michta i Andrzej A. Zięba